Cylchgronau Cymru

Y DYSGEDYDD. Hen. üif.— S63. IONAWR, 1894. Cyf. Newydd.— 263. ~—rr~._. sa —- YSBRYD Y FORWARD MOVEMENT. GAN Y PARCfí. J. TOW'YN J0NE3, CWMAMAN. |WN symudiadau meibion Israel yn cerdded rhagddynt, apostolion yr adgyfodiad yn rhedeg yr yifa i'r pentir, ae angylion efengyl dra- gwyddol y Datguddiad yn ehedeg yn nghanol y nef o herwydd "bod gorchymyn y brenin ar ffrwst," sydd yn llenwi awyrgylch llawer cylch cref- yddol yn y dyddiau hyn. Diolch foi yna o'r diwedd gymaint o "ísbryd y peth byw" yn yr olwyniou. 1'yna yn unig sydd yn cydfyned âg ysbryd crefydd y groes, ac yn cydgoidio âg anianawd yganrif. Nid yw Oristion- ogaethyn ddim os nad ydyw yn arwrol arjturiaetìius, na'r bedwareddgannf ar bymtheg yn ddim os nad ydyw yn drydanol fyw. Perthyn i Gristion- ogaeth fwy o allu i greu bywyd a brwdfrydedd na phob petii arall gyda eu gilydd drwy y cyfaufyd, ac y mae un o flynyddoedd olaf y bedwaredd ganrif ar bymtheg yn gclygu niwy o symudiad yn mlaen mewn celf, gwyddor, dyfais, a gwelliantau cymdeithas:>l na holl flynyddoedd holl gan- rifoedd blaenorol hanesiaeth. Cyflyma camrau hanesiaeîh wrth fyned yn mlaen megys y cyflyma camrau gwareiddiad wrth deithio o gcdiad tua machludiai haul. Better fifty years of Europe than a cycle of Cathay. Y bedwaredd ganrif ar bymtheg ydyw rhyfeddod pob canrif, ond rhyfeddod y bedwaredd ganrif ar bymtheg ei hun ydyw, fcd ei hysbrydiaeth wedi disgyn ar bob peth yn fwy nag ar waith aruchelaf yr oesau—gwaith yr Eglwysi Cristionogol. líhodded pob angel ei delyn heibio i wylo,a ílcsged llygaid pob Jeremiah santaidd gan ddagrau, am fod creíyddwyr wedi goddef i'r egiwys gerdded mor araf mewn canrif sydd yn rhedeg mor gyflym, a'i gadael mor bell ar ol yn ngorymdaith y canrifoecld. i mae ynicanrif yr E.rpress Train a'r Teìeyraph, a'r Telephone; yni canrif yr Alasha a'r Lucaaia, a'r Cawpania, yn galw am yni cyfatebol a dweyd y lleiaf ya mywyd yreglwysi. Acai nid digon am byth ydyw yr amser a aeth heibio i'r eglwysi rydu eu defnyddiol- deb allan drwy ddiogi, ac i grefyddwyr farw i bob arwriaeth anturiaethol dros ogoniant Duw, ac achubiaeth eneidiau drwy barchusrwydd dibarchedig —ysiìchxx&r\vydà,faîdtlyfaultless, icily reyular, splendidly null? iYfewn pregeth genadol yn uu o Gyfarfodydd Mai ychydig flynyddoedd yn ol yn ngl)'u â Chymdeithas Genadol Lluudain, dywedai Mr. Hugh Price Hughes gydag angerddoldeb llosge lig wrth yr Annibynwyr—"Another Madagascar is overdue." Gallasai hefyd, gyda yr un pwyslais ac aconiad ddweyd wrth y Weslcyaid, "Another Fjj'ì is oveidue;" wrrth y Bedyddwyr, "Another Tinncvelly is overdue;" wrth y Methodistiaid Calíînaidd, "An- other Oassia is overdue;" wrth yr Eglwyswyr, "Another Nyanza is overdue," i'e, ac yn wir wrth holl enwadau crefyddol y gwledydd—"The whole woríd isoYerdue." ¥ mae y byd yn agosachat orchfygu yr eglwys nag yw yr