Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y DY DYDD. EBRILL, 1848 M E X I C 0, Y mae pob peth perthynol i'r wlad hon, y dyddiau presenol, yn dra dyddorol. Mexico sydd wlad eang, yn cynnwys y Gorchfygiad Mexico. rhan ddeheu-orllewinol o Ogledd Amer- ica, yn cyrhaedd o 15 i 42 o raddau 1519> Mawrth,—Velasquez, Llywodr- mewn lledred gogleddol, ac yn cynnwys aethwr Cuba, yn anfon Cortez, gydag agos i bob math o hinsawdd, oddieithr X1 ° loDgau, a 617 o ddynion, i orch- eithafoedd llymder y gauafau gogleddol. fysu Mexico. Llawer o'i harwyneb sydd anwastad, Ebrill,—Yn tirio yn San Juan de Ulloa. ac y mae ei bwrdd-diroedd llydain yn Yn cyfarfod swyddogion oddiwrth Mon- rhoddi cynnaliaeth i fîliynau o anifeiliaid tezuma, y brenin Mexicanaidd, a thrwy gwylltion, ac yn eithaf rhwydd tuag at anrhegion yn ceisio ei annog, ac yn y gynnyrchu pob math o rawn. Y mae ei diwedd yn gorchymyn iddo adael y chyfoeth tu hwnt i ddychymyg mewn wlad. mwnau aur a phlwm. Y genedl o ddyn- Awst,—Cortez yn dinystrio ei longau ac ion a'i perchenogent pan ddarganfydd- yn cychwyn tua'r brifddinas. Cen- wyd hi gyntaf gan Ewropiaid, a elwid hedloedd oedd dan dreth i Montezuma Aztecs, nid cynfrodorion y wlad, ond yn ymgysylltu ag ef. gorchfygwyr o'r Gogledd, ac efallai Tachwedd,—Y mae yn cyrhaedd y brif- ymfudwyr o Asia. Yr oedd eu cynnydd ddinas, ac yn cael derbyniad croesawus. yn fawr yn y celfyddydau, yr hyn oedd Hhagfyr,—Y mae yn cymeryd Montez- yn tueddu llawer at wareidd-dra; Mou- uma /n w-vstl am ymddygiad da ei tezma, ei brenin, a amgylchid gan ddeiliaid. ardderchogrwydd drudfawr; dinasoedd 1520, Mai,—Velasquez yn eiddigeddus o ardderchog, tir-lwybrau a dyfr-lwybrau Cortez> yn anfon ymgyrch yn ei erbyn: eang, palasau golygus a themlau, cyn- Cortez yn Sadael y ddinas V" wrth" nyrchion gwerthfawr o eiliwiad a cherf- wynebu, a'r Mexicaniaid yn brysio i'r iadau: cyrhaeddiadau helaeth mewn frwydr. celfyddydau a dysgeidiaeth oeddynt nod- Gorphenaf 4,—Cortez yn ail fyned i weddion ei ymerodraeth. Nid oes yn mewn i'r brifddinas. Deuddeg o'i wŷr aros i fynegu am fawredd y deyrnas yn cael eu 1,add- Yn rhoddi Montez- gwympiedig, ond ychydig o adfeiliau uma ar waitn > gyfryngu. Y brenin maluriedig, yn cael eu cylchynu gan y» cael ei glwyfo gan saeth Fexican- goedwigoedd difesur. aidd- Y Mexicaniaid wrth weled eu ti , ,,_____, ,.. , e _• „ ,j v« brenin yn cwympo, yn ffoi mewn. Llywodraethwyd hi gan îs-frenhinoedd Ys- -- *. . paenaidd am yn agos i 300 o flynyddoedd. dychryn. Montezuma yn gwrthod S2ft5X^.ÍÍÍ îB 1Iuniaeth'ac yn ma™ar y 10fed- , Iturhide, penaeth milwraidd, cyhoedd- 12,—Cortez yn encilio o r brifddinas, a i eÄESä:::::::::::: iS *neiliad yn frwydr harhau8; Ffurf y werin-iywodraeth yn cael ei mah- 19,—Ymdrech yn y dyffryn â holl dyrfa EÄu^n-éà'ó'daièithiaü; 4 ödirió_: ^* aneîrif y Mexicaniaid. Trwy ymdrech aethau, a chylchdaith gyfammodot---- 1832 ffyrnig yn cymeryd eu baner. Y Diddvmu y lhwodraeth daleithiawl.....1835 ,, .__. . ,_____-„„t,„:*i. .,., «•«: î'- Gwnêuthuí Sánta Anna yn ben-rheolwr.. 1835 Mexicamaid mewn anobaith yn ffoi i r Texas a thaleithiau eraill yn gwrthryfela 1835 mynyddoedd. Gwneud Çíautem0ZÌn Cyhoeddi Texas yn annibynol........... 1836 . Alltudiad Santa Anna................... 1845 y« frenin. Eiadalwa'iwneudynbenllywyddmilwrol 1846 Rbagfyr,—Cortez yn parotoi i warchae Ffurflywodraeth 1824 yn cael ei hadferu. ° '■' J \ a Uywydd darbodol yn cael ei benodi.. 1846 ar y ddmas.