Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y DYSGEDYDD. Rhif. 173.] EBRILL, 1836. [Cyf. XV. PREGETH AR DDAMMEG Y DEG MORWYN. (math. XXV. 1--------10.) INgyntaf, rhai sylwadau eglurhaol ar y ddammeg hon. 1. Damraegu ydyw, gosod allan wirionedd mewn cyffelybiaeth, neu arí'er iaith fFugiol, a'i chymhwyso at wir- ionedd diíFuant. Dy wedir mai mwy addas ^alw cyíFelybiaeth yn ddammeg, os bydd wedi ei chymmeryd oddiwrth beth byw. 2. Bod cyfeiriad at y prif bethau mewn g'olwg, ac nid son am ysbrydoli. Trwy wueud felly y mae'n beryglus i ni gael ein haiwaiu i ddyryswch. Edrych at y prif bethau yr amcenir atynt a ddylem bob aiiìser. Y mae Ilawer wedi rhedeg mor bell, pan yn sylwi ar ddammeg y Samariad, (fel y gelwir hi) a dywedyd yr hyu ua fedd- yliodd yr uu a'i llefarodd erioed,—"Rhyw ẁr yn ymdaith,1'—Adda. " Lladron,"— diafol. "Offeiriad a'r Lefiad,"—y ddeddf foesol a seremoni'ol. "Anifail,"—yrefeng- yl. " Llety,"—yr eglwys. " Dwy geiniog," —y ddau Destament. " Dyfod drachefu," —y farn. Mae ei rhedeg fel yna, dybygid, yu ei thynu o'i hamcan. 3. Mae rhai ynbarnumai amcan Crist yn cymmeryd y dull yma o lefaru, sef ar ddam- mcg'ioii, ydoedd cadw ei wrandawwyryn y tywyllwch; ond y mae y rhau fwyaf yn golygu mai y flbrdd amlycaf o lefaru ydy w, ac yti cael ei chyfaddasu at y gwanafei ddeall. Mae y ddammeg hon wedi cael ei Hefaru oddiwrth arferiad cwbl adnabyddus yn mysg yr luddewon, sef eu dull yn cadw eu priodasau yn y nos. Ar y cyfryw amser byddai deg o forwynion yn cymmeryd eu lainpau, ac olew hefyd, os byddent yn rhai doeth, rhag y byddai i'r priodfab aros yn hir. Dywedir yma fod pump yn gall, a phump yu fFol. Dywedir fod teyruas uef- 13 oedd yn debyg iddynt, sef ei deiliaid. Mae yn cyfeirio at eu hamgylchiadau presennol, ac yn y farn. Gellir dweyd, heb betruso, mai wrth y " lamp" y golygir proffes o grefydd; wrth yr "olew," y gwirionedd yn y galon, gwreiddyn y matter; ac wrth y " priodfab," Crist yn dyfod i'r farn. II. Y pethau a ddysgir i ni yuddi. l.Fod yr eglwys ya gymmysg o ûs a gwenith,íFol a chall, drwg a da. Mae y ddau yn cyd- dyí'u hyd amser y cynhauaf. Fel yma y cawn ddarluuiadau o honi yn mhob oes o'r byd. Hoiwn ein hunain. 2. Bod y ddau yn dwyn tebygolrwydd i'w gilydd yu y fuchedd hon. Lamp gan y ddau, ac am ddim ar a wyddom fod pob un yn ymddangos mor brydferth a'u gilydd.— Nid oes un rhinwedd gan y Cristionnad yw y rhagrithiwr yn ymrithio yn debyg iddo. Gall y ífol fod mor ddoniol a'r lia.ll, y tŷ ar y ty wod mor hardd a'r tỳ ar y graig, hyd nes delo dydd y prawf. 3. Er hyny y mae gwahaniaeth hanfodol rhyngddynt gerbron Duw. Nid fel yr edrych dyn yr edrych Duw. Y mae'r duw- iol yn ineddu ar onestrwydd. Israeliad yn wir yw, yn yr hwn nad oes dwyll. Mae ei sail yn dda, y mae yn cloddio am dani, yn ymofyn am yr olew, ac am y ftynnon sy'n tarddu i fywyd tragywyddol. 4. Fod syrthni a chysgadrwydd yn cym- meryd lle gyda'r cyrFredin. Teimlir gan rai mai hyn yw y pechod cyffredin yn ein dyddiau. Er fod pob peth yn gwaeddi, Gwyliwch, a byddwch effio, etto cysgir mewn difaterwch, er mawr niweid i ni yn bersonol; ac effeithia hynhefydar atngylch- iadau achos ein Harglwydd Iesu. Tymmor