Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

YR l T 11 lî A W. Cyf. iv.] CHWEFROR, 1839. [Rhif. xxxviii. BUCHEDDIAETH. BYR GOFIANT AM WILLIAM PUGH, ABERDARE, Morganwg. Hybarch Olygydd,—Gaa fod milwyr breninoedd y ddaear yn cael eu claddu gyda rhwysgfawredd, a'u cofion yn glod- forus drosoesoedd, ni ddylai tnilwyr bren- in Seion gael eu taflu heifaio yn ddisylw. O» yw y rhai, trwy eu hymchwiliadau a'u dyfeision a helaethasant ac a wellasaut y gwyddorau a'r ceifau perthynol i'r byw- yd hwn, yn haeddu nioliant oesawl, diam- mheu fod athrawon yr ysgol Sabbothol yn haeddu cael eu cadw mewn cof. A gaifFy rhai a arweiaiasant fyddinoedd i ddifrodi ac anwareiddio y byd eu cof-golofnau a'u cathlau © fawl, er anfarwoli eu henwau ? Ac a gaiff y rhai a ymdrechasant i foesoli ybyd eu claddu yn ddiystyr yn llwch annghof f Hyderwyf fod yr ystyriaethau hynyn esgusawd digonol dros i mi gyf- Iwyno i'ch sylwy byr gofiant canlynol am "Wm. Pugh, o blwyf Aberdare, yn Mor- ganwg. Ganwyd Wm. Pugh ya Aberdare.* Ei * Cafwyd gafael yn y dernyn canlynol wedi ei larwolaetb yn ei law ysgrifen ef ei hun. Ac ye- jtrifenwyd ef ganddo mae yn debyg yn ei glefyd. 'Myfi oeddwn fah i Tbomas a Mary Pugh, ac a anwyd Ebriìl, 1820. Cefais fy nfeni ojdeoiu crefyddol. Yr oedd fy rbieni ya aelodau gydaT «etbodistiaid Calfinaidd yn Aberdare. Cefais y >raint ryfedd e> fod y» yr ysg ol pan yn blentyn. « oeddwn yn raedru darllen pan yn ieuanc. Ttltu WD Dan yD olentyn yn °off o ddarllen y »e«w. Fel yr oeddwn yn cynyddu mewn maint a,?»°ijdran> y «e^dwn yn cynyddu hefyd newn ^ueadiadau Uygredig ; ond nld eeddwn y pryd yma yc cael fy ngollwng fel Uawer i adael y tŷ, 11 hy*n a tìíir ei brlodoli i ddau b«th, iefvn «rntar, anhwylder corphorol: ni byddwn ya aunog i wneutbur pob oferedd a chware. Át ffärlr.ainfîlcî,îad hwn »yddW" yn gortod aro« Z 5 j« "«arUen a chly wed cynghorion ; ond yn ycyrddau yr eedd fy hyírydwch mwyaf. Vn pi feÇWyddorion D<>re*l- Dyma un o'r petbam sẃoUA ìn !»rbyn y *elyn' "" y Mdwn yn i, , ,ereiu yn gwneuthur drwg, ac yn myned ar..°/Joferedd' Mdai addyegiadau fy rhieni, a'r ov. d «fwyddorol, yr adnodau fyddwn wedi eu »., V* a r cy"f fiorion a'r preg etfaau fyddwn yn hvn îW.ed,,yn fy attal-O^ Arglwyddy daeth awr>' Plenty» yf wyf ynUefarù.-Hyd yma yn dad sydd un o flaenoriaid y Trefnyddion Calfinaidd yn y lle uchod* Cafodd ei ddwyn i fyny yn yr eglwyi, ac ni fu er- ioed allan o honi. Yr oedd pethau crefydd- ol yn caeî argraff ddwys ar ei feddwl er yn ieuanc. Y Beibl a'i bethau oeddynt brif destynau ei fyfyrdod. Ni hoffodd ac ni ddysgodd un chwareyddiaeth blentyn- aidd erioed : a phan gynygai weithiau chwareu gyda phlant ereill, byddai yn fwy lledchwith nâ phlant yn gyffredin ; eithr gyda'i lyfr nid hawdd oedd cael un mwy cyfarwydd. Ac wedi tyfu yn alluog i weithio, nid ymddengys fod ei feddwi wedi bod nemawr gydag un gwaith erioed, er y byddai eigorpb yno yn îled gyson. Ond nid oedd neb yn fwy gofalus am foddion gras yn wythnossl ac yn Sabbothol : nid mynych y byddai ef yn eisiau ; a gofalai hefyd am fod yno yn brydlawn. Yr oedd ei agweddmor wrandawgar ac ystyrbwyll a phe buasai yn hynafgwr ; a'i wedd foddlongar yn arwyddo ei fod yn ei elfen pan yn gwrandaw geiriau Dnw. A phaa glywai bregeth yn ei foddio yn fwy ni cbyffredin, edrychai oddi amgylch gyda gwên foddgar, fel pe buasai am wybod a oedd ei gydwrandawwyr yn tei«lo ac yn mwynhäu yr un hyfrydwch ag ef ei hun. Mewn cymdeithas, yr oedd yn ddystaw ac astud wrandawgar. Ac «r y gellid barnu oddi wrth ei anmharodrwydd i ymddydcF an mewn cyfeillach nad oedd ei syniadau yn uwch nâ chyffredin, eto, pan gynygid unrhyw beth i'w sylw, dangosai ei fod yn meddu galluoedd cryflon a threiddgar. Ymroddodd yn aelodcyflawn gyda'r Trefn- yddion cyn cyrhaedd ei 16eg mlwydd. Yr oedd yn athraw yn yrysgol Sabbothol er's amryw flynyddau ; ae yn barod ac ewyll- ysgar i fyned a gwneyd ei oreu yn mba le bynag y gosodid ef gim y goruchwylwyr. Yr oedd yn un o'r rhai blaenaf i ymuno â'r Gymdeithas Ddirwestol yn y gymyd- ogaeth hon ; ac yn dra selog ac ymdrech- garo'iphiaid hyd y gallodd. Yehydig