Cylchgronau Cymru

ËËICAMIDD. °yf. 20, Rhif. 10. líYDiîEF, Ì859, Rhif. oll;288. Bm*i)uTati!)jròaeíl COPIANT MR8. RACHEL OWENS, TALL- MADGE, OHIO. Nid yw y rliyw fenywaidd yn cael cynifer o gyneusterau i enwogi eu hnnain yn y.byd, ac i gýi'haedd pinagîau bri a1r rhyw ara'U. Ambell waith mae cydgyfarfyddiad amgyiehiadau fíbd- Us, a'r meddiant.o egtii tneddyliol, neu gywir- deb moesol, neu deimlad eoeth a thyner, neu yr o!l o'r pethan hyn gyda eu giiydd, wedi codi rhai o honynt yn uchel yn ngolwg y byd. Er enghraifft, gallem 'enwi Madam de Stael, Mrs. Iíemans, Mrs. Stowe, Fiorence Nightin- gale, Mrs. Sigourney, Oharlotte Brontè, Mrs. Gaskell, Madam Pfeiifer, Mrs. Iíowitt, ac eraill 0 fenywod yr oes bresenol. Yn fwyaf cyffred- in allan o olwg y cyhoedd, ar hyd llwybrau cyfì'redin bywyd, yr ymddadblyga galluoedd, gweithgarwch a rhagoriaethau y'.rhyw fenyw- aidd, sef yn y cylch teuluaidd, wrth y stove, Wrth y cryd, wrth y bwrdd, wrth y cläfweiy, &c. ISTeu yn nhŷ yr Arglwydd yn gwylaidd "Wrandaw geiriau y bywyd, neu gann yn liafar 1 r lôn, neu yn y dosparth Sabothol yn porthi yr wyn. Ond er na chant gyíieusterau aml i ddysgleirio niewn bywyd cylioeddus, dangosant yn atìil yn amgylchiadan cyfftedin bywyd gy- maint o rym cyfeiilgarwch didwyìl a Damon a •Pythias, neu Jonathan a Dafydd. Andygant yn atnl yn amser cystudd a hairif/, ac wrth Wely marwolaetli, wroldeb llawn cymaint a'r hwn a anfarwoiodd Havelock ar faes y gwaed. ^angosant lawer pryd yn; nghanol gofidiau, ffwdanau a thrailodau teuiuaidd, amynedd, ym- ^adiad a dyoddefgarwch teilwTng o un o fer- thyron y chwil-lys. Ac yn dra mynych ar- ddangosaut brydferthwcii bywyd duwiol yn eu cylchoedd anghyhoedd, mewn Uiwiau tec- ach a hawddgarach na dim ellir ganíbd yn "tnucheddau y rhyw arall. Yu ol geiriau Gray, "Mewn dj'stawrwydd, gostyngeiddrwydd, CyáiedroUler hott a he'dd. i a tfbrdd dawel cytìwr isel, Byth y cadwen' hyd y bedd." ün o'r nodweddiad yma oedd gwrthrych" ein eofî-int. Mae Uawer nad oeddent yn deilwng 30 o'u cydmaru â hi o ran cymeriad rhinweddol a bywyd duwiolfrydig, wedi cael cofgolofnau mynor i wenieithio ar eu llwch, a garlantau yr Awen i anfarwol eu bri. Gan fod pethau felìy yn cymeryd lle, nid oes eisiau ffurfio esgusawd dros ysgrifenu y ìlinellau canlynol i ddangos ì parch lle mae parch yn ddyledus, yn gymaint a bod coffadwriaeth y cyfìaẁn yn fendigedig nid yn unig ar y ddaiar, ond byth yn y nef hefyd. Ganwyd Mrs. Owens yn Sir Gaerfyrddin. Enwau ei rhieni oeddent Thomas a Hannah' Thomas. Mudodd ei tbeùlu i Forgímwg pan oedd hi yn ieuanc, a dygwyd hi i fyny yn nghanol cy'ffro a mwg a cindèrs Merthyr Tyd- 61, y dref íwyaf poblog yn Nghymru. " Lle an- fanteisiol iawn ydoedd i ddwyn plant i fyny yn addysg ac athrâwjaeth yr Ärglwydd. Eto gyda bendith Duw ar lafur dibaid rhieni ac er- aill, y mae liawer o blant Merthyr yn troi all- an yn ddynion defnyddiol a duwiol, a rhai o houynt hefyd yn ddwfn-feddylwyr galluog. Oafodd Mrs. Owens.addysg dda ar yr aelwyd deuluaidd, heblaw y manteision gelai yn Sab- othol. Caufu yn ieuanc ei sefyllfa golledig fel pechadur, a'i hangen o Waredwr; a phan oedd yn dair ar ddeg oed, derbyniwyd hi yn aelod o eglwys Annibynol Soar gan ei diweddar wein- idog enwog Mr. Evans. Oafodd y fraint o roddi ei chalon i Grist yn ei thirfder a'i hir- eiddiwch boreuol, cyn i'w henaid gael ei nychu a'i gref-ychu yn ngwasanaeth Satan, a chyn i'w chalon wrth ymarfer â Uygredigaethau, fagu ero- íen galed o anuheimiadrwydd moesol. Oylch- ynid ei Uwybrau boreuol gan brofedigaethau grymus. Kos Sadyrnau a nos Sabothau bydd- ai y niwyaîrif o ieuenctyd y lle yn mynychu y tafarndai, ac yn ymlygru mewn taplasau cyf- eddac-hol. Oíywid iaith Beiial yn cael ei har- fer yn rhugl yn y tai, ac ar hyd yr heolydd. Ystyriai Uuaws mai prif ogoniant dyn oedd bod yn yfwr ac yn ymladdwr campus. Nos Sad- wrn y taliad, ac wythnos ddechreu y mis a nos gwleddflynyddol y clybiau, a dyddiau ffeir- iau gwagedd y Oefn a'r Waun, ac amser y Pas- teiod, gallësid meddwl fod uffern wedi gollwnn' ei holl ellyllon allan, i wneuthur traisrathi*