Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

:CAMIDD. Oyì?. 22, Rhif. 3. MAWRTH, 18 61 Rhif. oll 255. Biubìirattljcìraetl}. PARHAD O GOFIANT MR. IIUGH ED- WARD REES. ' Gwel tudalen 401, Ceri. Taclnccdd 1860. Mae o flaen yr ysgrifenydd lawer o ysgrifen- iadau ar bob ocbr 'i'r ddadl a 'fu rhwng Mr. Rees a'i wrthwynebwyr, ac ar y ddadl hono, golyga y dylid gwneud.^y sylwadau canlynol. Dylid cofio na fu cwyn oll yn erbyn buchedd Mr. Rees, ond cydnabyddid yn gytfredinol fod ei fywyd yn unol â rheol.au efengyl ein Ilar- glwydd Iesu Grist. ÌTì fu cwyn ychwaith yn erbyn yr athrawiaeth a gyhoeddai, ond ystyr- id ef yn mhob inodd yn iach yn y ftydd, ac ni awgrymwyd erioed i'r gwrthwyneb. Heíÿd, cydnabyddid Mr. Rees yn bregethwr galluog, aç yn yr holl gyinydogaethau hyny, nid oedd yno un yn y corff o'i flaen, na nemawr cystal ag ef fel siaradwr cyhoeddus. Er hyny, daeth parhâd dyn o fywyd, cred, gallu, a duwioldeb Mr. Rees yn dcstyn dadl yn nghymanfaoedd y Corff. Mewn uo gymanfa, diarddelwyd ei wrth- wynebwyr. Mewn cymanfa arall a gynaliwyd yn Fewark, Meh. 30, 1850, diarddelwyd Rees drwy fwyafrif o 13 yn erbyn 9. On haerir nad oedd gan bedwar o'r 13 hyny hawl i bleidleisio. Dichon pe buasai Mr. Rees a'i gyfeillion o'r un ysbryd rhyfel a'u gwrth- wynebwyr, y buasid yn cael cymanfa arall i adfer Mr. Rees a'u diarddel hwythau. Ond barnodd Mr. Rees yn fwy teilwng o efengyl i adael pob brwydro pellach heibio, ac ymneill- duodd nifer fawr o'r eglwys yn Oincinnati gyd ag ef, ac ymunásant â'r Hen Gorff o Bresby- teriaid. Sut y rhoddir cyfrif am gynen fel hon rhwng crefyddwyr ? Yr oedd Mr. Rees wrth ddyföd o'r hen wlad yn dyföd â syniadau yr hen wlad i'w ganlyn am bartion (paríies), y rhai y dar- fu iddo eu gwrthsefyll yn egnîol, a'r rhai yr oedd eraill yn eu hoffì, a llawer yn eu hystyr- ied yn ddiniwed. Orëodd hyn yspryd cynen, ac aeth cynen yn ymbleidio, nes i'r ymbleidio ddi- weddu yn rhyfel eglwysig hynod o warthus, a drwg genym weled Mr. Rees yn cael ar ol iddo farw ei gamliwio gan un o'i brif elynion yn y. llyfr enwog hwnw, Methodistiaeth yn JSTghym- ru, yr hyn a feddyliem ni sydcl ormod o ar~. wydd o ddialgarwch. Os gwiry sylwadaü sydd yno am Mr. Rees, prin y gallem feddwl ei fod yn y nefoedd; ond nid ydym yn amheu ar j pwnc, a gobeithiwn weled Mr. Edward Jones, hen weinidog parchus arall, ond w. a fethodd gydweled â Mr. Eees ar y ddaear yn nghyman- faoedd Ohio, yn cydganmol yn y gogoniant yr Iësu a'u gwaredodd. Ond beth sydd genyni fel tystiolaeth i bwyso arno, oblegyd nid yw'r ysgrifenydd am i neb gymeryd ei haeriadau ef heb brofíoii i'w hattegu ? Yn un peth, ar ol i Mr. Rees a'i bîeîdwyr ymadael o'r corff. penderíÿnasant ymuno á'r Presbyteriaid. Daeth ei gyliuddwyr ar ei ol yno, ac ymdrechasant yn egniol dros ei wrth- odiad yno, ond ar ol i'r Presbyteriaid yn Cin- cinnati ymchwilied i fewn i'r mater, pender- fynasant yn unfrydol dros dderbyniad Mr. Rees a'i eglwys. Yn awr, pa un ai llythyr y Parch. Ed. Jones o ddifriaeth ar ei wrthwynebydd Mr. Rees yn y " Methodistiaeth yn Fghymru," yr ydym i'w goelio, neu ynte benderfyniad pwyllog y Presbyteriaid % Peth arall, os dangosir yr hanes a roir am Mr. Rees i weinidogion o wahanol enwadau yn Oincinnati a'i chymyclogaeth, mae'n ddiau genyin yr. arwycldent yn ddioed wrthdystiad wedi ei eirio yn ddoeth a theg yn erbyn yr anair a roddir ar goffadwriaeth gwrthrych ein cofiant. Gyda hyn, y mae'r anfri a roddir ar gofiant Mr. Rees nid yn unig yn sarhad arno ef, ond yn sarhad ar enwad parchus y Presby- teriaid am dderbyn y fath ddyn, ac ar y lleiaf- rif o naw a'i pleidiasant yn Nghymanfa New- \ ark. Nid dynol yw curo ysgerbwd gwrth- wynebwr. Ar ol ei ladd, mae'r gwir ddewr yn gadael ei gelain yn llonydd. Dylasid cofio fod gan Mr. Rees, weddw, plant, a pherthyn- asau, a llawer o honynt yn barchus gyda'r Corff, ac y dylasid focl yrt dirion o'u teimladau. A phe buasai angen dweyd gair o amddiffyn- iad i weithrediadau y Oorff tuag at Mr'. Rees,