Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

mwmà mmmMmmL Rhif. 2] CHWEFROR, 184-4. [Cyf. II. ANERCHIAD AT YR EGLWYSI CYNNULLEIDFAOL, A YSGRIFENWYD AR GA.IS CYFARFOD YR ÜNDEB YN LL ANBRYÎÍ MAI R, ]843. Frodyr a Chwiorydd,—Ganyrymdden- gys fod llawer o dywyllwch yn aros etto yn meddyliau amryw gyda golwg ar natur yr Undeb Cynnulleidfaol, bemir yn rheidíol defnyddio y cyfleusdra hwn i egluro ycbydig" arno. Cymmerir y sylwadau. gan mwyaf, o ysgrifau a gyhoeddwyd gan ein brodyryn Iiíoegr, fel na ddywedo neb mai rhywbeth wedi ei ffurfìo genym ni, mewn rhan fechan o Gymru, ydyw y peth. Ni hona yrysgrif- enydd fawr ychwaneg na hud yn gyfieithydd y sylwadau. Ỳmddengys fod yr.eglwysi Cristionogul cyntefigyn gyflawn ar eupenau eu huuain, ac yn annibynol; nid yn rhanau o gyfan- gorff yn meddu canolbwynt llywodraetbol, ond pob un yn gyfangorff cyflawn S'i llyw- odraeth ynddi ei hun. Daliai yr eglwysi Annibynol hyny, pa fodd bynag, gydgyfeill- ach â'u gilydd; cydnabyddent eu gilydd, cynnorthwyent eu gilydd, cynghorent eu gilydd, a gohebent â'u gilydd. Gwyddent pa fodd i uno iawnderau personol gyda phethau o les cyffredinol. Nid allwnystyried llywodraeth eglwysig yn iawn ond can bêlled ag y byddo mewn cjd-darawiad â'r egwyddorion apostolaidd, ac â'r arferion oedd yn yr eglwysi y pryd hwnw. Rhaid i bob eglwys Gristionogol, hsb eithriad, fod yn gyflawn o honi ei hun, a'i Uywodraeth yn gwbí ynddi ei hun. Ni weithredwn, fel Un- deb, y'n groes i'r egwyddor hon beth bynag. Gwell genym oddef yr holl anghyfleusderau a'r anfanteision a ddichon ein goddiweddyd ẁrth lynu yn gydwybodol wrth liyn, na throseddu y rheol. Nid oes un trefniant, yn yr holl fyd, mwy cyfleus a chysurus na'r trefniant Annibynol, pan fyddo yn cael chware teg i weithio heb ymyrwyr oddi- allan ; ond rhaid i ni ystyried yr anghyf- leusderau a'r anfanteision a'r ymyraetb, yr eithriadau, ac nid# rheol. Y cwbl a geisia Annibyniaeth, yw i bob eglwys edrych at ei materion ei hun, a bod yn awnibynol. Nid oes dim yn fwy teg na hyny. Gwerth. fawrogir gan"ddynt,mae yn mr, gymdeithas yr eglwysi, ond ni oddefant i "hyny ddi- ddymu egwyddor eu hannibyniaeth. Nid all yr egìwysi, tra y byddont yn wir anni- bynnol, fod byth yn rhy unol. Addefir, pa fodd bynag, tra nad ydyw yr egwyddor gyntaf yn caniatau graddoldeb, fod y llall yn gwneud hyny. Nid all fod eglwys yn fwy neu yn llai cyflawn yn y meddiant o'i Hywodraeth ynddi ei hun, rhaid iddi fod yn gwbl felly; ond dichon i'r eglwysi fod yn fwy neu yn llai unedig a chymdeithasol. Gall cyflwr cyffredinol cymdeithas, mewn gwahanol amserau, ac mewn gwahanol wledydd, wneud gwahaniaeth mawryn hyn. Gall y dull, y graddau a'r dybenion, o her- wydd pa rai y bydd yr eglwysi yn ymuno, wahaniaethu yn fawr, mewn.* amrywioí oesau ; ond rhaid golygu hono yn oes dded- wydd, pan y gallant ymuno yn rhydd yn un nifer mawr i gyrhaedd dybenion pwysig; gallant ddaugos eu grym a'u cydymdeimlad. Y mae yr oes hon, yn ddiammau, y fath oes a hyny, tu hwnt i'r un a fu o'i blaen. Y mae sylfaenwyr, ac amddiffynHyf Un- deb Cynnulleidfaol Uloegr a (ỳhymru, yn perffaith gytuno â'raddefiadauymao eiddo yr Annibynwyr. Ni ildiant i nebo'u broi^r mewn ymluniad wrth yr egwyddorion hfq» Y maent, fel y mae yn amlwg, wedi sefyll allan yn wrol ac yn ymdrechar i ffurfio undeb yr eglwysi, ond nid ydynt eiiofed wedi cilio un iota odiliwrth eu hegwyddòr- ion annibynol: cynlluniasant, a dỳgaáant yn mlaen yr Undeb Cynnulleidfaol, nid er