Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

W&DM OTSMMatfâíatDî ^AÒ Rhif. 2.] CHWEFROR, 1043. [Cyf. I. COFIANT Y PARCII. HUW OWEN, Tiron-y ■ Clydwr, Márumydd. "Coffadwriaetii y cyfìawn," eef y trugarog a'r haelionus, medd Solomon, " sydd fendigedig." Os yw hyn yn wirionedd am ddynion da yn gyffred- inol, rhaid ei fod felly, mewn modd arbenig, am y cyfryw o lionynt a lanw- asant sefyllfaoedd cyho'eddus, er go- goniant i Dduw, a llesiant tynihorol nc ysbrydol nifer Iliosog o'u cyd-ddynion; ac, felly, a ennillasant iddynt eu hunain yr enw anrhydeddus, "Cyrawynaswyr yr hil ddynol." Yn mhlith y rìiai hyn, nid ocs neb teilyngach o gael eu cof- restru na gweinidogion ffyddlon; yn neillduol y cyfryw a droisant mewn cylchocdd helaeth, ac a fuont yn offer- ynau llwyddiannus yn llaw'Duw i ddychwelyd llaweroedd o gyfeiliorni eu tfyrdd ; yn mhlith parai, nid y lleiaf oodd y gwr teilwng y mae ci enw yn rhagflacnu yr ysgrif hon. Ganwyd gwrthddrycb y'cofiant hwn yn y flwyddyn 1037, yn Mron-y- Clydwr, ger Dolgelle, yn sîr Feirion- ydd. Yn mherthynasi enwau ei rieni, ac amgylchiadau ci ddychweliad at yr Arglwydd, yr ydym yn gwbl anad- nabyddus. Yr amgylchiad blaenafyn mherthynas iddo, y mae genym hanes am dano, ydyw, ci fod yn- ymgeisydd am y weinidogaeth pan y cymerodd Cyfraith Unll'urfiaeth le, sef Dydd Gwyl Bartholomew, 1602; nc iddo, oddeutu y pryd liwnw, syraud o Ryd- vchain i Gaerludd. Yn fuan wedi Iiyny,sefydlodd yngwlad ei enedigaetli, lle yr oedd ganddo etifeddiaeth fechan; ac, fel ei Àrglwydd bciuligedig, aeth oddi amgylch gan wneuthur daioni, a phregethu yr efengyl i'r tlodion an- wybodus vn rhad. 'Efe ydoedd gan- wyll yn llosgi ac yn goleuo mewn congl dywell; a seren ddisglaer, o'r maintioli mwyaf, yn troi yn gysjn aiewn cylch helaeth. Dywedir i'od ganddo bump neu cliwcch o leoedd pregethu yn sîr Feirionydd, rhai o íionynt ugain milltir oddiwrth eu gil- ydd; ac nid llai nâ hyny yn sîr Dre- ialdwyn, ac yr oedd rhai o honynt dri deg o fìlltiroedd o Fron-y-Clydwr. ünd nid oedd ci lafur gweinidogaethol yn cael ei gyfyngu yn unig i'r lleoedd hyny, eithr yn cyrhaeddyd hefyd i sîr Gaernarfon, a lleoedd ereill. Hcblaw hyny, yr oedd dull ei weinidogaeth yn ennillgar, cyíi'rous, a thra argyhoedd- iadol; herwydd hyny, yr oedd lluoedd yn ymgynnull, yn gytfredin, i wrando arno ; ac yr oetìd ci wrandawyr, fyn- ychaf, fel y dywedir, yn dcìrylliog, toddedig, a phrysur o dau ei addysg- iadau. Iieblaw y pethau hyn, yr oedd testun ein sylw yn Gristion cyntefig,o ymar- weddiad hunan-wadol, patrynol, ac npostolaidd; yn enwedigol yn ei berth- ynas â bwydydd a diodydd. Meddylir iddo nfweidio ei icchyd wrth farehog- acth dros fynyddoedd uchel y Gogledd yn y nos, trwy wlawogydd oerion, ac wrth fyw yn rhy gynnil gyda golwg ar twyd a diod. Anfynyeh y ]>rotai cfe gig; ac am wirodydd, ni t'yddai, un aiuser, yn cynnyg eu har- chwaethu. Ei ymborth cyffredin oedd bara a llaeth ; a'r rheswm neillduol oedd ganddo dros arfer hwnw, oedd