Cylchgronau Cymru

tëERPPOR «Y.dÌYMRYi CYHOEDDIAD MISOL CENEDLAETHOL, &i %Dìi$*iimctít Ceiöùoriiteílt, &c*t 13« mftîítf* 9 öDgmrç* Cyfrol II. AWST, 1884. Rhif. 13. ADDYSG GERDDOROL YN NGHYMRU, Neu NODIADAU O'R fyfyrgell. Gan Dr. Joseph Parry, Prif-athraw Coleg Cerddorol Cymry, Abertawe. Cynghanedd, Gwrthbwynt, a'r Ehedgan. efrydiaeth NWYL GERDDORION IEUAINC, — Yn unol â'm haddewid yn fy llith olaf, dymunaf arwain eich sylw y tro hwn at dri maes eang gerddorol, sef Cynghanedd, Gwrthbwynt, a'r Ehedgan. Yn gyntaf,— Cynghanedd.—Y mae adnoddau cyng- hanedd er lliwio y gerddoriaeth mor aml- hwiol a'r enfys, ac mor brydferth eu haddurmadau a'r blodeuglwm prydferthaf. ■Eto, ni ddadblyga hi ei dirgelion ond ì'ẁ: hefrydwyr ffyddlonaf; a'r unig allwedd er agoriad i'w mhaesydd blodeuog ydyw nos- ^eithiau, misoedd, a blynyddoedd o efryd- Jaeth yn nirgelion ei phrydferthwch, drwy ddealldwriaeth drwyadl o bob sàin ag anghydsain, yn nghyd â'u gwrthddull- ladau, parotöadau, a'u hadferiadau, nes y ^edr y cerddor ddethol, amrÿwio, a chydgymysgu eu lliwiau seiniawl nes y byddo y cyfan fel gardd brydferth o fiodau, §an swyn amrywiol a phrydferth yr effaith. ftiae dealldwriaeth drwyadl o gyng- ^anedd o fewn cyrhaedd pawb, ac heb angen o'r dalent leiaf; acnid ydyw medd- ant 'chwaith o'r wybodaeth hon yn un prawf o athrylith ; cyfrwng ydyw y ^ybodaeth hon ag sydd wedi ei gasglu, a swydd athrylith ydyw creu a defnyddio y ^ybodaeth hon er lliwio ei gerddoriaeth. \* Wna unrhyw gymamt o wybodaeth ^yn yn athrylithgar, eithr rhaid i'r athrylithgar wrth wybodaeth o'r cyfryngau hyn er rhoddi bodolaeth a ffurf i'w feddyl- iau bywiol ac ysbrydoledig. Y llyfr goreu ar gynghanedd ydyw Rudiments of Harmony, gan Dr. Macfarren, pris ^s., argraffedig gan J. B. Cramer & Co., 201, Regent-street, London ; gan ei fod yn çynwys yr oll, a'i driniaeth yn gryno, ei gyfundreíh mor gyson, meddylgar, a rhes- ymegol, er arwain yr efrydydd drwy yr holl faes blodeuog hyn mewn amser byr. Y mae tri pheth yn arbenig yn y gwaith hwn : yn iaf, y mae yn trin pob cord heb fyned allan o'r cyweirnod ; yn 2Ì1, fod i'r holl anghydseiniau eu gwreiddiau ar y tonydd, eilfed, a phumed y cyweirnod a'u hadfeiriadau heb fyned allan o'r cyweir- nod ; yn 3ydd, y mae pob rheol yn eglur a phendant. Enwaf, hefyd, ei Six Lectwes on Ha^mony, fel cydymaith gwerthfawr, lle y rhesyma y doethawr yn gryf dros ei olygiadau, ac fel yr unig allweddau er esbonio triniaeth ddyeithr ac eithriadol o'r brawddegau hyny a ddangosa o weithiau y prif gerddorion. Pe bae amser a gofod yn caniatau, caraswn roddí enghreifftiau mewn cynghaneddu brawddeg mewn lluaws o wahanol ddulliau, ond gall yr efrydydd ymchwilgar gael ymborth bras i'w feddwl, ond iddo fanylu ar gýnghanedd- ion yr awduron goreu: nodaf Wagner, Gounod, a Schumann, fel meusydd tor- eithiog i'w hefrydu yn nghyfoethogrwydd cynghanedd eu cynyrchion. Dyma un o brif nodweddion y cyntaf yn arbenig, gan y ceir yn ei wybren gerddorol ef gymylau a phlanedau yn ogystal a mellt a tharanau ddigon i foddhau cywreinrwydd cyng- haneddol yr efrydydd mwyaf uchelgeisiol, gan fod nodwedd cynyrchion y dyn rhyfedd hwn yn benaf yn lliwiad ei gynghanedd, ac offerynau y gerddorfa, ac nid annibynolrwydd ac aml leisiau ei wrthbwynt. Gwrthbwynt,—Gan fod fy sylwadau ar