Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Rtail. 16. ŵithttosioi at ftoamwtft (ûúm WwmíUUmì iî Wmln. Dan Olygiaeth BERIAH GWYNFE EVANS. CYNWYSIAD Cyf I.—Sadwrìt, Ionawb 29, 1881. Anercaiad i Dewi Wyn o Essyllt gan Mary E. Rees, 211 Gwladys Ruffydd. gan y Golygyild..................... 211 Y Proffeswr Nordfnslíjoìri. -Di'tranfyddiaá y Fynedfa Ogledd-L)dvr reiu. ol, gan Brythonfryn.................... 213 Yr Vsool Sabrothol.—Job, gan y Parch. E Evans, Nantyglo.......................... ................................ 215 Cerddoriaeth fel Meddyginiaeth, gan Seth P. Jones 215 Plant Helen, gan eu Hysglyfaeth Diwpddaf.................. 216 Yr Adran GerddohJl, gan Alaw Udu,— Y Wasg Gerd<ìorol........................................ 218 Toií.—" Ar y pryd y ganwyd Iesu," gan W. Hughes, Tre'rgarth, Bangor.............................................. 219 CONOL YR ADRODDWR— Y Byd, gan Rhys Davles, (Gwynfanfab)..................... 219 Llbn y Werin — Ystorae yr Hen Simdde Fawr, gan Derwydd............ 220 ODDEf'TU'R AELWYD ............................................... 220 Cystadleuaeth Khif. 13................................................ 221 Difyrwch yr Aelwyd............................................. 223 Ctfrinach y Beihdd— Trebor Mai, Gethin Jones, a'r Llodraa..................... 223 Daron, Dewi Ab lago, a'r Wydd Nadolig................. S23 Gwobrau Ctfaill tr Aelwyd.............................. 224 Atein Gohebwyr........................................................ 224 ANERCHIAD I DEWI WYN 0 ESSYLLT. Gan Mart Edwin Rees, Pentrbgwbnlai». HEN dad awengar, 'Ro'es Duw i'n daear, Yw'r hygar Dewi Wyn; Bardd o wir anian, Pwy fel ei hunan, A gân y dyddiau hyn? Bydd Dewi'n canu Yn iach pan gwedi Dystewi yn y glyn; Ni fydd rhaid cerfio, Er cof am dano, Ar faen o farmor gwyn. Bydd ei ganiadau, A'u melus odlau, JTrwy oesau'r ddaear hon; Yn fyw a swynol, Coeth a derchafol, I bob gwladgarol fron. Pan dawel huna, 0 ! hen " Wyllt Walia," Ymffrostia'n hoff a chlyd, Am ei hen Ddewi,— Glwys fardd uchel-fri,— Taw H wnaeth siglo'i gryd. GWLADYS RUFFYDD: YSTORI HANESYDDOL AM SEFYDLIAÜ CYNTAJ1 CRISTIONOGAETH YN MHRYDAIN. Gan y Golyoydd Penod XI—Dadl Gyfeillgar. JRA yr aeth Sallust i weled íbd ei wyr yn gwneuthur y trefniadau angenrheidiol tuag at wersyllu, arosodd Pudens yn nghymdeithas yr eneth a Joseph. Cyfododd yr eneth ar ei thraed pan welodd y milwyr yn yniwasgaru, a dywedodd:— " Mae cysgodion y nos yn gyÜyni syrthio; rhaid i mi bellach brysuro oddiyma, a gwneu- thur y goreu o'm ffordd at fy mhobl îj hun." "Atolwg," ebe Pudens, *'na fydded i chwi V7neyd gweithred mor ffol. Aroswch gyda ni tan y boreu, a deuaf fy hun i'ch hebrwng tua'ch cartref, a'cli dyogelu rhag ymyi-aeth o eiddo neb mwyach." uNa," ebe hithau, tra y taenodd gwrid dros ei gwynebpryd,—yr hwn fotld bynag ni welid yn y tywyllwch oedd bellach yn cyflyrn gryn- noi o'u hamgylch. " Md felly, eithr brysiafar unwaith fy hun," " Ystyriwch," ebe Pudens, "y perygl o deithio'r goedwig yn y nos." " Oh !" chwarddai hithau, " nid ydym ni, merched y Prydeiniaid, yn cael ein magu mor foethus ag i ofni y tywyllwch, na theithio ein hunain drwy y goedwig unig. Yr wyf wedi gwneuthur hyny fy hun laweroedd o weithiau." " 0 bosibl hyny," atebai Pudens. "Eto i gyd byddai yn anfri arnom ni fel milwyr i ganiatau i ddynes ieuanc fel chwychwi i ymadael ar hyd llwybr mor beryglus heb osgordd. Aroswch gan hyny gyda ni hyd y boreu." " Y mae genyf ddiolch i chwi am eich caredig- rwydd," ebe hithau, "eithr tybiwyf maí gwell yw i mi fyned." "Gyfaill," ebe Pudens, gan droi at Joseph, " dyro dy gynorthwy i mi i berswadio y fonedd- es i beidio anturio i'w thaith heno. Yn sicr mae yn rhy beryglus iddi fyned." " Fy merch," ebe Joseph, " a oes rheidrwydd