Cylchgronau Cymru

Y DRYSORPA. Rhip. CC1.XXXV.] MEDI, 1870. [Llyfr xxni.r; "PORTHA DY FYNOD." TALFYRIAD O BREGETH A DRADDODWYD GAN Y PARCH. THOMAS JENKINS O'R AMERICA, Yn Morìàh, Caernarfon, nos y 12fedo Eydref, 1869, oddiar Can. i. 8 : "Oni wyddost ti, y decaf o'r gwragedd? dôs allan rhagot ar hyd ôl y praidd, a phortha dy fynod gerllaw pebyll y bugeiliaid." A gyfjwynir i'r Drtsorfa ar ddymuniad neillduol swyddogion eglwys Morîah. Gelwtr y llyfr hwn " Cân y caniadau, eiddo Soloinon," sef y gân ragoraf o'i eiddo, er iddo gânu "mil a phump." Mae dewis testun da yn anhebgorol er cynhyrfu yr awen i gânu yn dda ; ond y rhagorafo bob testun igânuarno ydyw yr uu a fyddo yn chwareu fwyaf ar dàiiHU y sercb, sef y gynneddf hono ag B) dd yn c\ ffwrdd â llinynau tyneraf y galon: ac felly Crist a'r eglwys a ddarlunir yn y gân hon, fel yn cânu bob yn ail bennill ì'w gilydd, gan fwrlymu allan eu serch gwresocaf tuag at eu gil- ydd, fel y gellir yn briodol ei galw yn gân y cariadau. Nid ydyw Crist na'r eglwys yn cael eu henwi o gwbl yn y gân hon; eto nid oes neb ond Crist a'r eglwys a wna ateb yn gyflawn i'r darluniau sydd ynddi. Gusodirhwynt allandan wahan- ol gy meriadau ; weithiau Brenin a'i ferch, bryd arall Priodfab a phriodas- ferch; ond y gymhariaeth yn y testun ydyw, Bugail a'i ddëadell. Gan fod yr ysgrifenwyr sanctaidd oll yn byw yu ngwledydd y Dwyrain, ar- ferion a defodau Dwyreiniol a ddefn- yddiwyd g^uddynt i osod allan feddwl Duw i ddynion ; ac y mae yn wir ang- hemheiiiiol i ninnau ddeall y cymhar- iaeth iu, cyn y gallom ddeall y meddwl a osddir allau trwyddynt, ac felly'r gy- mhaiì.ieth yn y testun. Yr oedd cyf- oeth gwledydd y Dwyrain, yn yr oes- oedd yr ys^rifenwyd yr Hen Destament, gan mwyaf yn gynnwyeedig mewn dë- adelloedd o auifeiliaid, megyB y gwelir am Job, Abraham, Lot, a Jacob a'i feib- ion ; a byddai y perchenogion eu hun- ain yn byw mewn lluestai bugeiliaid, yu nghanol eu gwersylloedd, i gyfar- wyddo'r îs-fugeiliaid pa fodd i drîn y praidd (Heb. xi. 9); a phan byddai'r borfa neu'r dwfr yn darfod, byddai'r pen bugail yn gorchymyn i'r swersyll gael ei symud i "borfëydd gweLltog, ac at ddyfroedd tawel." Om^ oblegid di- ofalwch rhai o'r îs-fugeiliaid, <lywe iir y byddai ambell gorlan weitbiau yn aros ar ol yn y lle llwm, wedi colli pre^en- noldeb a gofal y pen-bugail, a cholli ei golwg ar y gwersyll, ac heb wybod pa le i gael gafael arnynt, ond fei un wedi dyrysu yn y niwl ar y mynydd, heb ddim i'w wneyd ond gwaeddi; ac felly y mae yr eglwys yn yr adnod o flaen y testun : " Mynega i mi pa le yr wyt yn bugeilio, &c." Ac ar ol iddi fyned yn ddigon caled arni, nes gortod gwaeddi, wele'r Pen-bugail yn ei hateb yn ngeir- iau y testun gyda'r parodrwydd mwyaf, " Oni wyddost ti, y decaf o'r gwrageäd ? dôsallanarhydôlypraidd." Osydwyt am ddyfod i'r porfëydd gwelltog, ac os ydwyt am ddyfod at y gwersyll a than ij ngofal i, edrych am ôl traed praidd a'u mynod yn eu canlyn, onidê nid traed fy mhraidd i fydd hwnw. " A phortha dy fynod gerllaw pebyll y bugediaid" o hyn allan rhag i ti golli golwg ar y gwersyll eto. Pe buasit ti yn cadw'r mynod bach gerllaw y pebyli fel y dylasent fod, rhag i'r bwystfilod eu hys- gíyfio, ti gawsit weled y pebyll yn cael eu tynu i lawr, a'r gwersyll yn symud tua'r porfëydd gwelltog, a thithau i*w canlyn.