Cylchgronau Cymru

Y DRYSORFA. Rhif. cxxvn.] GORPHENAF, 1841. [Llyfr XI. Y BOD O DDUW. JLtAWER yn ddiau sydd wedi cael ei düweud a'i ysgrifenu mewn pertfaynas i wirionedd safadwy a diysgog y pwnc y ^ymunwyf y tro hwn wneuthur rhai ^ylwadau yn ei gylch; ond y mae o'r ,*ath ddirfawr bwys a chanlyniad fel y öylid, drachefn a tbrachefn, ymdrin âg ^fj a'i wneuthur yn destyn myfyrdod Ityfaddwys a gwastadawl y meddwl. jj"1** oes un ran o grefydd yn mha un y ^ylem fod yn fwy cadarn a diysgog na'r ^thrawiaeth am y Bod o Dduw; canys dyma ydyw unig sylfaen ddigryn cref- y~d ac addoliad ysbrydol; " Oblegid ^haid yw i'r neb sydd yn dyfod at ^duw, gredu ei fod ef, a'i fodyn obrwy- ^r i'r rhai sydd yn ei geisio ef." Heb. Os nad oes Duw yn bod nid yw cref- ydd ond cyfundraeth o dwyll a chyfeil- îornadau. Nid oes nemawr wahan- aeth beth a gredir, beth a ddywedir, a Pha beth a wnelir, os nad oes Duw yn bod, i'r hwn yr ydym yn gyfrifol, a Oer bron yr hwn y mae yn rhaid i ni yûiddangos, er derbyn yn ol ein cyf- awn baeddiant. " Bwytawn ac yfwn; anys y foru marw yr ydym;" yna y ydd diwedd arnom. ìa «?**' ^* na DetQ ydyw yr athraw- ch 'd ^y&u* a dinystriawl hon? Ni la ^e id(^ * roi gwa(iQ ei throed i r> °a modd iddi i sugno ei hanadl ch fl1^.111^ ac atheistaidd byth, pe na « °ö6Ìdid ac yr anwylid hi gan y dyn, yr hwn nad yw Duw yn ei holi fedd- fvn G yn ^wnc a£ sy^d heb eibender- j^ u Pa un a ddichon fod atheist gwir- neddol a gwreiddiol ai peidio. Mae j,k T'1* fod llawer mor wallgofus a Un ngUS fel y dymunant na byddai yr onrt ' fel y Proffesant ac yi" haerant; fod ar yr Un Pryd' tra annhebyg ydyw Q yr un o'r rhai hyn yn credu yn ddi- ysgog ac yn barhaus yr hyn a wrth- brofir mor amlwg gan ddeddf natnr, ac ysgogiadau cyhuddawl eu cydwybodau eu hunain. Ac yn wir, y mae y dyn a ddywed ei fod yn credu yn ddilys nad oes yr un Duw yn bod, wedi ymdroi ac ymsuddo i dywyllwch mor ddygn a chaddugawl, ac wedi cyrhaedd yn radd- ol i dir caledwch mor farnol, ac mor erchyll a rhyfygus, fel y mae wedi pechu ymaith hyd yn nod eì ddeall a'i reswm ei hun, ac wedi dyfod y mwyaf ynfyd a gwallgof o bawb oll. " Yr yn- fyd a ddywedodd yn ei galon, Nicl oes un Duw," Ps. 14. 1. Ond yn bresennol dygaf ger bron rai o lawer o'r profion a ddyrysant haer- iadau cyfeiliornus anffyddwyr, ac a gad- amhant athrawiaeth fawr y Bod o Dduw. I. Cyfaddefir yn gyffredinolfodDuw, neu arddelir rhywbeth yn Dduw, gan holl ddynolryw yn mhob cenedlaeth, ac yn mhob parth o'r byd; ac nid yw yn rhesymol credu y buasai y farn byth yn cyrhaedd y fath gyffredinolrwydd pe na buasai yn wirionedd safadwy. Dyma oedd barn agolygiadau y philosophydd- ion paganaidd yn yr oesoedd a aethant heibio, yn gystal a chofieidwyr Crist- ionogaeth yn ein dyddiau ni. Nid yn unig yr oeddent hwy yn cyfaddef hyn yn beth possibl, ond yn ei brofi yn wir- ionedd anwadadwy. Dywed Aristotle fod gan bawb ryw ymsyniad am Dduw, a bod y rhai sydd yn ammeu nad oes Duw i'w addoli, a rhieni i'w caru, yn haeddu eu cospi yn hytrach na dadleu â hwynt. Cicero hefyd a ddywed nad oes yr un genedl mor greulawn, gwyllt, a barbaraidd fel nad ydyw yn coledd y gred am Dduw. Mae'n wir fod llawer mewn anwybodaeth am y Duw a ddyl- ent addoli, etto nid ydynt mor anwyb- odus fel y barnant nad oes yr un Duw.