Cylchgronau Cymru

Y DRYSORFA. Rhif. XXVI.] CHWEFROR, 1833. BYW&RAFFIAD. [Llyfr iii. YR ARCHESGOB USHER. (Parhad tu dalen 3.) Cyn pen nemawr o araser ar ol ei ordein- iad yn Offeiriad, fe'i gosodwyd ef yn bre- gethwr prydnawnol yn Christ-Church, yn Dublin, yu yr hon sefyllfa efe a fu yn nodedig o effro a ffyddlawn yn pregethu yn erbyn cyfeiliornadau y Pabyddion. Yr oedd ei bregethau yn erbyn Pabyddiaeth mor eglur, nerthol, ac argyhoeddíadol, fel y buont, drwy fendith yr Arglwydd yn foddion i gadarnhau Uawer yn y ffydd, ag oedd o'r blaen yn cloffi rhwng dau feddwl, ac hefyd i ddychwelyd amryw o gyfeil- ìorni eu ffyrdd i'r iawn allan o f'agl pab- yddiaeth. Dyma fel y bu i'r gwr ieuanc duw iol hwn ymdrechu yn llafurus i achub eneidiau dr«y bre^ethu y gwirionedd yn eglurhad yr Ysbryd a nerth : dyma fel y dechreuodd, a dynia fely parhaodd ar hyd ei oes. Yn y flwyddyn 1603 gwnaed casgliad gan Filwyr Lloegr yn yr Iwerddon tuag at gaffael llyfrau i'r Athrofa newydd yn Dublin, a threfhwyd Mr. Usher a Dr. Chaloner i fyned i Lundain i'w pwrcasu hwynt, yr h'yti a wnaethant er mawr foddlonrwydd i bawb o'r cyfranwyr a'r perchenogion. Tra y bu Usher yn Llundain, ym- wnaeth yr Offeiriaid Pabaidd am droi ei fam ef yn Babistes: a llwyddasant. Ac erbyn dychweliad Mr. Usher adref, wele troasid ei anwyl fam at y grefydd Bab- aidd, yT byn a fu yn ofid dirfawr i Usher, ac yn achlysur o offoledd mawt i'r Pab- yddion. Ac er holl weddiau, ymresym- iadau, a dagrao Usher, nis gallodd ddat troi ei fam yn Brotestant. Mae hyn yn dangos yn aralwg, medd Dr. Bernard, mai i>eth o Ddnw yn unig yw troedigaeth j pechadur. Yn y flwyddyn 1607, pan oedd Usher yn saítli ar hugain oed, dewiswyd ef yn Broffeswr Duwinyddiaeth Prif Athrofa Dubiin. Yny sefyllfa oruchel a phwys- fa«r hon y parhaodd am dair blynedd arddeg, gan ddaiilen ataeth wythnosol | drwy 'r flwyddyn ar y pynciau a'r atìi- rawiaethau a broffcsir gan <;giwys Rhuf- ain, agwrthbrofi en cyfeiliornadau, acat- teb eu rhesymiadau drwy gyfeiriadau at yr Ysgrythyrau, gwaith yr hen da<ìau, ä gwir reswtn. Yn yr un flwyddyn dyrcbafwyd ef i fod yn Ganghellwr yn yr Eglwys Gadeiriawl St. Patrick. Dyma y dyrchafiad eglwysig cyntaf a gafodd ; ac ni chalbdd yr un wedi hyny hyd oni wnaed ef yn Esgob Meath. Yny sef>llfa hon llafuriodd yn y modd ftyddlonaf, canys oi chymmerai efe y ct/flog heb hefyd gyflawni y gwaith. Yn y flwyddyn 1815,pan oedd y Senedd yn cyfarfod yn Dubliu, ynghyd â Chym manfa Eglwysig o'r Ofleiriaid Protestan- aidd, trefnwyd Dr. Usher i Ysgrifenu Er- thyclau i'r Eglwys Brotestanaidd Wydd- elig. Rhoddudd yr Erthyclan hyn y fath dramgwydd i'r Offeiriaid Pabaidd, fel y bn iddynt geisio gwneud drwg rhwng y Breniu James âg ef, drwy haeru eì fod ef yn tueddu at y Puritaniaid. Ar hyn, galwyd Usher i Luudain, i ymddangos ger bron y Brenin. Y Brenin a'i holodd ef, ac a gafodd ei fod' yn Ysgolhaig rhag- oról, yn Ddüwinydd mawr, ae wr hynod o dduwiul; ac yu lle ei ddifrio ef, efe aJi dyrchafodd, ac a'i gosododd ef yn Esgob, yn y tìwyddyn H>19. Y dyrchafiad hwn o eiddo y Brcnin a fu yn godiad pen i'r grefyddBrotestanaidd yn yr Iwerddon. Yn yr Esgobaeth hon efe a ymgadwodd mewn agwedd ostyngedig, ac a fu yn hyn-.