Cylchgronau Cymru

Y DRYSORFA. HIP. LXXIX.] GORPHENAF, 1837. [Llyfr. VII. ©^©H'O^ÄHTIHl ©IRfliTaOMOd®^ + dyfalwch a'r hwn y gwyliai Calvin ẁos ei dd'iadell ei hunan, oedd ddiball; efe a yrnwelai â hwy, a'u rhybuddiai ac I u cynghorai yn ddiflino; a phan oedd y Pia a'r-newyn yn ymosod ar y ddinas, efe a t-clibrisìai ei einioes ei hun, yn ei ofal am ps tymnorol ac yshrydol y hohi druain 'Ofiion. Pa le hynnag y hyddai eisiau ei ^asanaeth, yno y gwelid ef wrth ei waith ^0 y fan. Ond pan fyddai achos crefydd ^Wn perygl, y gwelid galluoedd Calvin ^iewii egn'iad annghyffredin. Defnyddiai fh ysgrifell gyda dewrder a deheurwydd IẄfifelydd o hlaid y gwirionedd, ac yn erhyn (yfeiliornadau, o ha baith hynnag y cyf ■ °dent. X gwaith a gyhoeddodd efe ar yr angen- r«eidrwydd o rídiwygio yr eglẃÿs, yr hwn * ymddanq;osodd tu a'r amser yr oedd y yûgor yn eistedd yn Spiers, a fu yn fodd- 1011 'ieillduol dán fendith Duw, i ddeffroi W& Haweroedd at hyny. •^1 ffyddlondeh yn y cyflawniad o'i swydd einidogaethol, a gynhyrfai y dosparth an- sies°lo hohlogaeth Genefai'w waradwyddo ^dal an, wrthwynehu yn chwerw. Ond efe a Jai ei dir yu ddiysgog yn wyneh y cyf- ' gan ddatgan y gwir gyda phob hyfder; cheryddu y drygau a ffynnent yn y ẅas, yn ddidderhyn wyneb; ac ni ^'odd Duw y ffyddlondeb yma yn ei P«<h yn ddiwobr; ond cynnyddai yr Ŵwys yn (jenefa .n adirfawr mewn rhif- edì. ' a r diwygiwr efí'ro a gynnyddai mewn yn harhaus, yn nnhyfrif holl hrotest- ]"/ -^wrop, o herw.dd y caredigrwydd I «angosai at y rhai a fföent ix Genefa o Parth am nodded rhag erledigaeth eu 8ö«UeswVr Ua r rryd hwn, efe a fwynhaodd ychyd- JOHN CALV;iN. (Parhad td:i64.) ig seibiant oddiwrth ddadleuon ac ym- rysoniadau cyhoeddus, ond yn y cyfamser efe a alwyd i ddal dymod llym, yn marw- olaeth ei wraig, yr hon a berchid yn fawr am ei duwioldeb, a'i challineh cristionogol. Ei geiriau olaf oedd ddymunol iawn, ' O adgyfodiad gogoneddus! Duw Abraham a'n tadau ni oll! ni chafodd un o'r ffydd- loniaid a obeithiasant ynot ti dros gym- maint o oesau, eu siomi: minnau hefyd a oheithiaf.' Y pryd hyn, darfu i'r eglwys yn Genefa, yrngymeryd a'r dull henaduriaethol yn ei holl ehangder : a'r cynghor a ordeiniasant, fod i'r holl weinidogion, heblaw pregethu y gair, ymweled â phob teulu o dŷ i dŷ, es- ponio yr ysgrythyrau, a holi y teuluoedd, er mwyn gweled pa faint a wyddent am beth- au Duw. Tynid pob rhy w wylion i lawr, ac ni chenhadid i unrhyw ddydd heblaw y Sabbath gael ei gyfrif a'i gadw yn sanct- aidd; ond ni ddygwyd y trefniadau, hyn i weithrediad, heb wrthwynehiad llym; îe mor hyn ag a fuasai yn digaloni pawb aräll, ond John Calvin. Ond efe a ddyodd- efodd y cwbl, âg ymröad cristionogol, ac amynedd anorfodol; ac yn nghanol pob rhyw wrthwynebiadau, efe a barâi yn ddi- ysgog i amddiffyn yr athrawiaethau a farn- ai yn gyttunol â gair Duw; acyn bwyllog, etto yn wrol, efe a ddymchwelai y gwrth- ddadleuon a gyfodid i'w herhyn. Ehaid addef fod y iaith a ai'ferai weithiau wrth lefaru am elynion y gwirionedd, yn gi-ef; ond, e ddichon y lliniarid llawer ar ein barn, pe y meddem wybodaeth o'r holl amgylchiadau. Cyhuddid' ef hefyd o fod yn rhy lym yn ei ymddygiadau tu ag at hereticiaid, yn enwedig Serretus, o losgi yr hwn yr haerid éi fod ef mewn mesur mawr 2 C