Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y WINLLAN POETH Y DDINAS. fR oedd hen ddinasoedd enwog yn gyffredin yn gaerog; h.y., yn amgylchynedig gan furiau amddiffynol. Yn y muriau nyny yr oedd pyrth neu agorfeydd drachefn, er gollwng i mewn i ac allan o'r dinasoedd. Mae rhai hen drefi Cymreig yn siamplau o hyn. Dyna dref henafol Oonwy, a Chaeinarfon hefyd, heblaw un neu ddwy o rai ereill y gellíd efallai eu henwi. Mae Conwy yn hynod ar gyirif cyfanrwydd ei chaerau hyd y dydd hwn; ac mae gan Gaernarfon ei phyrth ardderchoç, megys y Porth mawr, Porth yr Aur, &c. Yr oedd gan hen ddinasoedd y dwyrain hefyd eu muriau amddiffynol a'u pyrth ynddynt. Sonir llawer am " borth y ddinas " yn y Beibl. Un o hen byrth y Beibl a bortre- adir yn ein darlun y tro hwn. Gwelir fod y " porth " yn agoriad bwäog a helaeth yn un o dyrau y mur. Gwelir darn o'r mur hefyd yn eilio oddiwrth y tẃr yn mlaen tua'r ochr ddeau. Mae rhyw A " IONAWE, 1871.