Cylchgronau Cymru

121 GWERSI PWYSIG GAN ATHRAWON DISTADL. fY Ngbytelllion Iettainc,—A ddarfu i chwi erioed wylio symudiadau téulu o fosgbug, pan yn parotoi eu tai gogyfer y gauaf ? Y mae yn olygfa ryfeddol, a Hawn mor brydferth ag ydyw o ryfeddol. Cefais fantais ragorol i'w gweled yn ddiweddar, a dywedaf wrthych, mewn ychydig eiriau, pa fath olygfa ydoedd. Yr oeddwn yn crwydro mewn coedwig lled eang yn Nghymru, yn mhell oddicartref, yn nghymdeithas cyf lill i mi ag oedd yn byw mewn pentref' cyfagos. Cawsom yn y coed dan sylw nif'er o d^Tau morgrug, fel eu gelwir, rhai ohonynt yn codi i uchder mawr, uwch na'r cyffredin, yr •oeddwn yn meddwl ar y pryd, ond cefais allan wed'yn nad oedd yr uchder ond cyífredin yn y rhan hono o'r wlad. Cymerodd fý nghyfaill fì at un o'r pentyrau hyny ag yr •oedd ef wedi sylwi arno yn fanwl er pan ei dechreuwyd. Yr oedd wedi ei godi uwchlaw arwyneb y tir, yn mesur naw troedfedd o amgylchedd, ac yn dair troedfedd o'r gwaelod i'w ben. Yr oedd y pentwr mawr yma wedi ei gasglu yn nghyd, a'i drefnu gan y gweithwyr bychain hyn yn yr amser byr o bedair wythnos. Yn ystod yr haf, yr oedd yr un teulu o forgrug bron wedi cwbl orphen dau o bentyrau ereill heblaw yr un yr wyf yn ddesgrifìo; ond yr oeddent, oherwydd rhyw reswm anadnabyddus i ni, wedi anfoddloni ar y naill a'r llall, ac wedi eu gadael, y naill ar ol y llall, ac wedi ymroi ati o ddifrif i weithio wrth y trydydd, tua chanol yr Hydref, fel y gallent ei gael yn barod cyn y buasai y gauaf yn eu goddiweddyd. Pe bua&- ech wedi manylu ar swm a chymeriad eu gwaith mor fanwl ag y gwnaethym i, buasech yn rhyfeddu fod •creaduriaid mor fychain a distadl wedi gallu myned trwy'r fath waith mewn cyn lleied o amser. Buom yn edrych arnynt am dros awr. Yr oedd y tŷ a adeüadent yn sefyll yn nghanol cylch; ac o'r canol yr oedd llwybrau yn ymwau tua'r ymylon. Ar hyd y llwybrau hyn yr oedd y morgrug yn symud yn ol ac yn mlaen yn gyson a diflino—pob un à'i waith ei hun. 'Eoedd pob ffordd yn ddwbl—up line a'r down line— y down line yn arwain oddiwrth y tŷ, a'r up line yn arwain tuag at y tỳ. 'Eoedd y ddwy linelí yn cael eu cadw ar wahàn gyda'r gofal mwyaf. Nid oeddent byth yn dyfod i gyfarfod à'u gilydd, nac yn rhedeg i'w güydd. Ar hyd y down line gelHdgweled miloedd o'r morgrug yn prysuro oddiwrthy • Goai'HENHAr, 1867«