Cylchgronau Cymru

CWRS Y BYD. Rhif 40. EBRILL, 1894. Cyf. IV. C Y M D E I T H A S I A E T H. Gan 11. J. Derfel. Llythyb XVII. OhWAEEÜ TfG 1 Bawb. Tra byddo berw yr l'tholiad gyda ni, ychydig o sylw, yr wyf yn ofni, ellir gael i ddim ond y pyncian sydd wedi l>od eisoes o flaen y wlad er's cenedhethau. iNid wyf yn dymuno ysgrifenu gair yn erbyn Ymreolaeth, Dadgysylìtìad, a phethau eraili ar raglen y Rhyddfrydwyr. Mae pob Cymdeithaswr o blaid yr holl beihau yina. Yr un pryd, mae arnom eisiau darbwyllo y wlad a'i dwyn i weled ua wnaiff y rhaglen i gyd nemawr ddim, osdim o gwbl. tuag at wella amgyleh- iadau y bobl gyffredin. Mewn gwled- ydd eraill, mae pob penran ar raglen j Rhyddfrydwyr mewn gweithrediad er's cenedíaethau—ac er hyny, mae achos y gweithwyr mor isel yn y Heoedd hyny ag ydvw gyda ni. Mae tlodi yn ffynu yn Ffrainc, a G-ermani, ac Ameriea, a phob gwlad arall -tra mae yr ychydig, mewn cydmariaeth, yn ynigyfo!íthogi yn ngbanol tlodi a thrueni y bobl. Ni fydd y diwygiadau a addewir gan y Rhyddtrydwyr ar y goreu, yn ddim amgen nag ofíerynau i ddwyn oddiamgyîch fesurau mwy sylweddol a bendithiol i'r bobl. Mae y bobl wedi arfer gadael eu hachos yn nwylaw y rhai sydd nid yn unig yn byw yn gysurus, ond yn ym- gyfoethogi ar lafur y gweithwyr. Mewn gwirionedd, nid yw y bobl gyffredin, hyd yma, erioed wedi ceisio deall yr achos o'u tlodi, uac wedi amcanu cynllunio mesurau i warcdu eu hunain a'u dosbarth o'u cyfyng- derau a'u trueni. Personau yn perth- yn i'r canolradd sydd wedi cychwyn, ac yn arwain y symndiad cymdeith- 8sol yn mhob gwlad hyd yma. Gellir cyfrif nifer }■ gweithwyr sydd yn biaenori yn y symudiad ar fysedd y ddwy law. Yn y cyífredin, roae y gweithwyr nid yn unig yn ddifater, ond yn elynol i'r symudiad a gerir yn mlaen o bwrpas i'w lleshau hwy. Ymddygant yr un faüh a phe buasai y caethion yn gwrthwynebu y rhai a geisiant eu gwaredu—fel carcharorion yn gwrthsefyll y rhai a ymdrechant eu gollwng yn rhydd. Mae yn hawddach gwneud dysgyblion i Gym- deithasiaeth yn mysg y canol a'r uchel radd o lawer nag yn mysg y bobl gyffredin. Mae y Fabianiaid, y rhai ydyat wedi gwnend cymaiut i ledaenu egwyddorion Cymdeithasiaeth, bron i gyd yn perthyn i'r dosbarth canol a'r galwedigaethau. Yn Lloegr, rhedeg- feydd ceffylau. betio, cricet, pêl droed, y dafarn, a phethau cyffelyb sydd yn cael sylw a hamdden y g«eithwyr. Mae mwyafrif mawr y bobí gyffredin y dydd heddyw fel y neidr fyddar, yr hon a gau ei chlustiau, ac ni wiendy ar lais y rhinwyr er cyfarwydded fyddo y swynwr. Yn Nghynìru hefyd, yr wyf yn ofni mai yohydig iawn o sylw sydd yu cael ei dalu i achos y tlodi a'r trueni sydd yn ffynu mor helaeth yn ein mysg. "Maent yn dyrysu eu hymenyddiau yn nghylch materion y mynedol, y rhai, pa mor ddyddorol bynag ydynt i rai yn rneddu digonedd a hamdden i fwynhau bywyd, nad allant wneud y lles lleiaf i'r boblyn dymhorol. Maent yn agor eu llygaid yn llydain i syllu ar y cymylau uwchben, a thra maent hwy vn gwneud hyny mae y teulu cyfrwys a medrus yn pluo eu nythod eu bunaiu ac yn Uenwi eu coffrau eu