Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Rhif 10.] TREMÀDOG: DYDD GWENER, AWST 27, 1858. [PAis 2g> HANES OREGON. Ychydig meẁn niferj a ìbÿehain mewrt maintioli ÿw trefydd Oregon hyd yn hyn ; ond ychwanegir atyht beunydd fel y gwheir ym mhob gwlad newydd o'r fath. Y rhai mwyaí eü maíht a Uuosocaf eu poblogaeth, yw y rhai sydd yn gorwedd yng nghẅr gogieddol y Diriogaeth, tua glanau afon Willàmette. Y brif ddinas yw Salem, yr hon sydd yn sefyll.ar geulan yr afon a öriwyd, o'r tu dwyrain íddi. Cyfrifir hi yn uri o'r trefydd mwyaf blodeüog yri Öregon. Cynhwysa boblogaeth luosog o'i mewil; a dygir trafnidiaeth go helaeth ýrti mlaen ynddh Yma yr arfera llywodraethwyr y Dir- ioffaeth ymgynnull, pan yn myned i " eistêdd är farn." Tua hahner cant o filltiroedd islaw Salem, ar ìan yr un afohj äc ar ýr un tu iMi, ÿ saif dihas Oregon. Mae hoh eto yn cael ei chyfrif yn enwog yn ei masnach, a chanddi bob mantais i ddyfod yn dref weithfaol helaeth a ebyfoethog. Tua degarhügain o filltiroedd sawl Oregon drachefri, ar ìah yr tíh afon, caníýddir tref fechah Milwaukee.. A thua yr un pellder wedyn, deuir o hyd i ddinas enwog Portland, yr hon a sáif är y tü gorllewin i'r afon. Cyfrifir Portland yn fath o dref borthladdol; ynddi hi y Ilwythir, ac ÿ dadlwythir ý rhan fwyaf o'r Agerdd-longau a'r Uestri hwylio sydd yn masnachu tua'r parthau hyny. Mae hyn yn gwneyd y dréf hon yn un o'r rhai helaetbaf ei masnach, a blaen- af mewn cyfoeth yh Oregoh. Gellir enwi amryw o drefydd a phentrefi eraill, megis Astoria, Plymouth, a'r Dalles^ ar länau y Columbia ; yng nghyd a Uuoedd o rai tua pharthau méwhol y ẅlad. Ond gan nad ydynt gan mwyaf oad. bychan o gorphölaethj äc ieuanc mewn dyddiau, ac na fyddai manylú yn eu cylch o fawí ddyddordeb i neb, ond y rhai hyny sydd yn eyfanneddu o'u hamgylch | gan hyny eir heibio heb gymmaint a'u henwi. Y prif bethau marchnädoi ÿn Örëgoh, ar bä rai y mae yn ym- ddibynu braidd yn gwbl fëí defhyddiau gwerthadwy; yw blawd peilliaidí haidd, ceirclv cig motíh, ýniehyn; wÿau* cloroh, afalau, a chreaduriaid i'w lladd a'u bwÿtä, Gwerthir o honi bob blwyddyn iawer o'r defnyddiau a enwyd. Ohd oddi wrth y ddau beth olaf a nodwyd y deillia ei plirif elw. Derifyiì ymaith filoedd o ẅartheg ac eidionau bob blwyddyn, tua Chalifforaia a pbarthaü eraill Ac am godi afalau, dy wedir mai hi yw brenihëá ỳ byd: Gwërthir Ilawör te hoûyht ära ddolar ỳr úh í . !: - ' Dywedir fod öregon ÿn cüro y byd i godi coedydd mawrion, ac i fagri ahifeiliaid teẅion, yng ngbyd á chynriyrëhiori ariiaëthÿddoi o'r rhyẅogaeth fiaenaf, ac ỳn heillduoi ffrwythydd coedỳdd. Y maé llawer o amaethwyr yh gwneuthür yii Ilëd ddà mewh amryw barthau o'r Diriogaeth, a hyny riid 0 hërwydd rhagoroldëb eü fférm- ÿdd, ónd am eu bod yn cael y fatli bris uchel äm eu cÿrinÿrchion. Pa ddiolch i'r amäet]rwr wneyd yh ddá yh Öregon, llö y gáll ẅërthri ei gàn am o ẅyth i ddeg doler y cant; y cloron am o bedair i bump ceht y pwÿSs yr ymenyn o 75 cent i Un ddolër y pwys; y cig moch hallt, o 80 i 371 ceitt y pẅys: y caws o 45 cent i un doler y pwys; chwart 0 laeth, o 12-| i 25 cent. Ytriae Califfornia yn gorwedd yii ei hymyl, ÿri barod i dderbyn ei holl gynnyrcbiori. Llawer o gynriygiadau a wnawd ó brỳd i brÿd, gan wàhanoi bersonau i ymsefydlu eu hunain yn Oregorì. Ýn y ílwyddyn 1808^ gwnaeth y " Missouri Fnr Company" ädeiladu ystordŷ ar afori Lowỳs, er masnachu a'r Indiaid ym mlew a chrwyri creadhriaid et helwriaeth. Dyma y masnachdy cyntaf a adëilâdŵyd är ddyfroedd Columbia. Drachefn, yn y flwyddyn 1810, fflitfiẁyd Cwmpeini arall o dan lywyddiad J. J. Astor, Éfrog Newydd, ỳ iíiäi á gyf- enwent eu hunain " Pacrfìc Fur CoMpanÿ." Ond y rhai cyntaf a ymfudasant o'r Taìeithiau Dwyreiniol i Oregon, i'r dÿbëri o gym- meryd tir i fyny a'i lafürio er eu cyhrtaiiàeth liwÿ ä'ü teuluoéddi oedd yn y flwyddyn 1832. Ond ÿ Llywodraeth Americanaidd, w'ith ŵeled mai Hed araf oëdd yr ymfudiäetii, a färriodd yn äddas; i gynnyg tir am ddim i'r ymfüdwyr, ar yr amod fod iddynt hwy fyw arno fel eu cartref, a gwnëyd o ddau i dri chant o ddoleri o well- iadau ar eu tyddynod. Os byddäí y méddianhydd ÿn bërchenog ar wraig, yr oedd i gaeí cymmaint ärall a'r hwn a ddygwyddai fod Iieb' yr un. Gwnaeth yr hudoliaeth hon i lawer llencyn pen feddal i ynt- ofyn am wraig Wrth reswm, gan dybied y gwrnai ffarm fawr, a gwraig olygus ẅrth ei ochr ef yn wr bonëddig ar unWaithi Yn lie hyny, ei fwytâ i fyny a wnaethant fel cancör, heu bryf ý rhwd. Yn ol y Cyfrif diwëddäf a gymmerwyd i fyny gau yr U. D., tihI oéàà preswylwyr^ Oregon ỳ pryd hyhy, ya fhifo ohd 13,000 j ond bernir yn gŷffredin, eu bod erbyn hyn o 40,00 i 45,000. Tua decbreu y fiwyddyn, bwriada Oíegoù guro wrih y ddör yn Ŵashiu- gtori am dderbyriiâd i mewn fel Talaëth irr tJiídeb; yr hori ôè agorir iddi, st waa gj-faBsoddiÿ ddëudd^gfêd a'r hugain o'r Taleíth- iau Americàüaidd, ac o hyny aîlaíi %dd ÿri rháld ëi galw^ nid T%-