Cylchgronau Cymru

'm |$toT íra Igrgífoii BhifU.] TREMADOG: DYDD GWENER, MEDI 24,1858. [Pris 2g. EISTEDDFOD LLANGOLLEIM. ALBAN ELFED, 1858. Yn.OL y cyhoeddiad, dechreuwyd gynnal yr Eisteddfod fawreddus hon Ddydd Llun diweddaf. Yr oedd yr holi ddyffryn hoffuswiw Llangollen, a'i thref ddeniadol, wedi yraroddi, megis un gwr, i wnéuthur pob peth yn y modd mwyaf cymmeradwy i'r Eisteddfod ; ac m welwyd gwell darpariadau mewn un man o'r Dywysogaeth. Yr oedd banerau yn chwyfio o fiènestri y tai, o frigauycoed, ac oben y clocbdy, a roianau ereill o'r cymmyáogaethau clodfowr hyn. Yr oedd y Babell wedi ei gweithio a'i gwisgo yn ddestlus dros ben, ar dduil megis tri adeilad cydiol—y pyrtb i'r gorilewin -—yr eísteddleoedd wedi eu eyfleu yn fanteisiol i'r gwyddfodolion—\ yfynedîa fr esgynlawr yr ochr ogleddol, ac ẁedi ei addurno a dail bytholwyrdd—y parwydydd o'i mewn wedi eu tryfritho ag arwydd-eiriau a brawddegau Cymreig, megis Cyfrinion Gadair Powys—" ä laddo a leddir," &c.—Diarebion Cymfeig, a' geiriau priodol i'r amgylchiad. Yr oedd yr hin yn hyfryd y chysurus, yn gwneuthur yr olygfa pr y bryniau cedyrn, a'r moelyddheirdd yn swynol a difyr iawn. Mewn gair, yr oedd natur a ehelfyddyd, y lle, yr adeg, a'r hin, a'r.cwbl yn cydgyfarfod i groesawu yr ymgynnulliadau, a dylif- íad pobl i'r dyffryn paradwysaidd—i'w rhifo, nid wrth y cann- pedd, ond wrth y milóedd !—Ac erbyn deg o'r gloch dydd Mawrth, yr oeddy dref yn orlawn o foneddigion, boneddigesau, masnachwyr, ac amaethwyr, o Gymru a Lloegr. Drwg oedd genym weled cyn lleied o Fon ac Arfon yno, drwy na roddodd Cwmpeini Beilffordd Caer a Chaergybi drên rhad, megis lleoedd ereill, am yr liyn yr oedd syndod mawr î Am chwecli o'r gloeh nos t»un, ymgyfarfu lîuaws o ewyllys- wyr da yr Eisteddfod yn y Babell. Yr ysgrifenwyr (mygedol a lleol,) ac amryw o foneddigion, beirdd, a datgeiniaid ar yr es- gynlawr. Traddododd G, H. Whaîley, Ysw„ Plas Madoc, araeth ragorol ar fanteision Eisteddfodau; a Llew Llwyfo ar ragoroldeb y Gymraeg, Darllenodd Ab Ithel yr Hysbyalen o Weithrediadau y dydd çanlynpl. Chwareuwyd ar y delyn y dôn " jenny Jones," a chanwyd permillion. Diweddwyd drwy ganu yr Emyn Wladol f—*'Duw gadwo'r Frenines." DYDD MAWRTH. @WAW»iobj> y bore hw» gyda hyfrydwch hinsoddawl; oddi ar iethrau y bryniau gwelid y ffyrdd pn Ilawnion o •gyrchwyr prysur; yma ac acw, nodid y bardd a'r oíydd gan ysnoden p wyrdd a gwyn;—fel y dynesai yr awr, (deg o'r gìochj cyrchent yr Arehdderwydd, Derwyddon, y Beirdd, Ofyddîon, ac Ofyddes- au drwy y dorf, tua'r Babell; a cher llaw y Ponsonby Arms, cychwynai yr Oiymdaith, yn cael ei bîafenorí gan faner fawr y Ddraig Goch, a Seindorf Meiwyr Sir Ddinbych—Baner Lâs y Beirdd—-Baner Werdd y Derwyddon—y Beirdd, Derwyddon, ac Ofyddion yn eu gwisgoedd gleision. Baner Werdd yr Ofyddion a'r bobl, wrth y cannoedd, yn diìyn yn yr orymdaith drwy'r drëf, ac yn ol i'r Green, lle'r oedd yr Orsedd a'r Maen Arcs, Cyhoeddwyd ac agorwyd yr Orsedd, yng ngwỳdd müoedd o edryehwyr, gan Ab Ithel, y Bardd Llywyddol, drwy araeta sylweddol ar Farddas, gwreiddyn a natur ei tharddiad,. a'i threigìiad dros yr oesau. Ehoddodd hanes dyddorol o*r gwa» hanol Gadeiriau a fu, a'r rhai sydd yn awr, yng nghyd a*u cyfrin- eiriau; urddas a chyssegredigrwydd a chyssylltiad agos Barddas a Gorsedd â Chrefydd. Yna tynwyd y cleddyf o'i wain ; ac yr oedd amryw o'r beirdd yn cynnorthwyo yn y ddefòd o'i roi yn ol drachefn. Ac yna aed ym mlaen i raddio y beirdd cyniiYg- iedig, chwech mewn rhifedi, ac amryw yn Ofyddion, Öfydde&íîì, ac yn Dderwyddon. Ar ol hyny, offrymodd y Parch. R. W, Morgan, Tregynnon, weddi yr Orsedd, Bhoddodd Gla3yîjys gynghorion mewn araith fywiog ar ddyledswyddau Beirdd ac Ofyddion. Yna galwyd ar Myfanwy i adrodd Barddoniaetb. Gymreig. Canwyd pennill gan yr holl dorf—" I Pad y Tru* gareddau i gyd, rhown foliant holl drigolion byd," &c. Ey- chwélwyd yn ol i'r Bábelì. Am hanner awr wedi un o'r gloch agorwyd yr EisTEpD?or> gjda sain udgorn. Etholwyd Thomas Oldfíew, Ysw,(J^rýr 'Moelfì-e,) yn Llywydd, yr hwn a gymmerodd y gadair yng nghanol seiniadau y telynau, a gorfoleddiadau y gwyddfodolion. Agoroddd y cyfaiẁd mewn araeth fer a phriodol. Yua galwyd ar y beirdd i ádrodd eu hauerchiadftu barddouol, a hyny a wnaed gan Carn Ingli, Pereric, Gynddelw, Eos Ial, &c, Chwareuodd y Seindorf "Ar.hyd J Nos ;" a'r telynorion " Glan meddwdod mwyn." Darllenodd G wai^hmai feirmadaeth y " G ,veddnewidiad," Yr òedd 9 cyfansoddiad wedi dyfod i law, dyw^edäi nad oedd yr »a o honynt mor dda ag y dymmunid; ac nas gallai y bíârniaid wneyd ya weìi m chynglioiá rhanu j wobr rbwng y trj goreu. (Dywedfl^d