Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y SEREN ORLLEWINOL. Cyf.YII.] CHWEFROR, 1850. [Rhif. 66. Y DDAIJ D¥ OV "Bedyddiwr" am Rhagfyr, 1349. Ya oedd Amazia a Tola yn Simeoniaid, ac oddeutu yr un amser hwy a ddechreuasant adeiladu tai, yn mha rai yr oeddenti wneud eu cartref rhagllaw. Y man dewisiedig gan y dynion hyn oedd dra phrydferth, ac yn gẅynebu tua y deau. Yn yr amser y dech- reuasant adeiîadu yroedd yr haul yn tywynu a'r awel yn ddistaw a llonydd ; a phe buasai y tywydd hyn yn parhau yn wastadol, buasai pabell agored yn gwneud y tro i drigo ynddi. Tra parhaodd y tymhor haf, yr oedd yr hin yn dra gwresog, y wybren yn ddysglaer, a'r awel yn ddistaw, ac ni bu diferyn o wlaw am fisoedd; eto yr oedd tymhorati pan y byddai yn dra gwahanol—yn misoedd y gau- af y gwlaw yn aml a ddisgynai yn genllif- oedd am ddiwrnodan ynghyd, a'r gwynt a chwythai yn rhyferthwy. Fan y dechreuodd Tola adeiladu, efe a roddes y meini cyntaf o'r braidd ar arẅyneb gwastad y ddaear ; ac; ddweyd y gwir, ei dŷ a gyfodwyd yn dra chyflym, ac a orphenwyd yn dra buan ; ond yn y gwrthwÿneb i hyny, Amazia a gloddiodd yn ddwfn i'r ddaear, ac yn ddyfnach, dyfnach nes y cyrhaeddodd y graig. Ymdrechai Tola gael ei dŷ i edrych yn hardd, ac idd ei orphen mor gyflym, a chyda chyn lleied o dratì'erth ag oedd yn bossibl; ond yr oedd Amazia yn ymddangos i roddi ys- tyriaeth tra difrifol i'w sylfaen. Nid oedd yn ymddängos mor awyddus am gael ei dŷ i ed- rych yn dda. Yr oedd Tola wedi cael gor- phen ei dŷ yn dra buan; a thrwy yr amser hyny nid ocdd Amazia wedi gwneuthur ond ychydig yn ychwaneg na gosod sylfaen dda. Er hyny, mewn amser tra byr, y ddau dŷ a safent agos ochr yn ochr,—y ddau yn orphen- ol a chyfanneddol; ac tìi allai teithwyr ddy- wedyd wrth fyned heibiopaira oedd y îŷ go- reu. Yr oedd y ddau yn edrych yn hardd a phrydferth. Yn ystod yr amscr hyn, yr oedd yr hin yn dra hyfrydlawn, er hyny yn dra gwresog trwy gydol y dydd ; ac yn aml arol tnachludiad haul. chwi a allcch weled y tu VII. ä dynion hyn ar nen y tỳ yn mwynhàu yr awel brydnawnol. Yr' oedd y rhag-olwg ag oedd- ent yn ei gael yö min yr hẅyr yn dra difÿr- us. Os edrychent i'r gorllewin, tua y Môr mawr, lieu i'r deau, tua gwlad yr Aipht, nen os troent i'r dwyrain, tua y Mor Marw, neti i'rgogledd tua mynyddoedd Judaa, pa ffordd bynag y troent, deugain mil o ser a ddyfrith- ent yr wybr; ond nid ywpethau ysblenydd y byd hwn i barhau dros byth. Yr oedd y cynhauaf drosodd, a'r haf wedí mynedheibio, a'r gauaf a'r tywydd gwlawog wedidechreu; ac yr oedd y goroantfechan a elwir Besor, ag oèdd wrth odre yr osgo (stope) o'r tu blacn i'r tai, wedi sychu er ys peth amser; ond hi a ddecht'euodd redeg yn awr gyda ffrwd pur nerthol. Fel yr oedd y gauaf yn neshau, yr oedd yn gwlawio mwy neu lai bob dydd. Yr oedd y görnant o hyd yn tarddu yn uwch* ac yn uwch. Yn y no* yr oedd yroerni yn angherddol, a'r gwynt yn oernadu yn echryslawni waered gydag ochr- au y mynyddoedd caddugawl, sthrwy y môr- gilfaêh, yr hwn afìurfiai wely y gornant. Fe fu yno un noson erchyll, yr hon niddar- fui Amazia ei hanghofio. Hi a wlawiodd yn ddibaìd àtn dri niwrnod a thair noson, a'r gor- nant í'echan Besor, a ymchwyddodd i afon gadarn a grymus. Yr oedd y ffrwdlifoedd mynyddawl yn rhuthro i waeied iddi gyda nerth chwyrnwyüt, a phob awr yn cyssylltu at ei dyfioedd. Yr oedd y ffrydlif rüthrad- wy ac enynawg eisioes wedi codi yn uchel ar yr osgo lasẃelltog, a'i dyfroedd wedi eu lliw- io gan y talpau o'r ddaear a olchwyd ymaith gan ei ffrwd echryslawn. Yr oedd yml y »!yfroedd wedi codi o fewn ychydig droed- feddi i'r tai, pan yr oedd noson anarferol o dduwch wedi dyfod i mewn.- Yr oedd y gwynt yn codi mewn cynddaredd bob am- rantiad, a'r gwlaw yn parhau i ymdywallt, fel pe buasui ffenestri y nefoedd wedi eu ha- gor : ond yri nghanol y nosy bu llefain !—yr oedd y taí wedi eu hamgylchu gan ddyfroedd. Nid oedd yno ddim ymwared ond tuagi fyna; Amazia a aeth i'r lan ar nen y t)-; eio m deimlai ei hun yn fwy dyogel pan y caffai oi I dỳ o dau ei draed. Y tywyllwoh nodil o'r (jjltor áâẅftf,—y fwlawyn di»^yn ilawryn