Cylchgronau Cymru

Y SEREN ORLLEWINOL. Cyf.YII.] GORPHENHAF, 1850. [Rhif. 71. GWRAIG CAIN. OV " Gymraes" gan Ieuan Gwynedd. Nid oes genym sicrwydd diymwad o enw gwraig Cain. Ni chymrwys ei chofiant ond ychydig hysbysrwydd am dani. Megys ag y pydra enw y drygionus, felly hefyd y dad- feilia enwau pawb a berthynant iddo. Y mae anwiredd yn eu hysu fel rhwd. Dichon fod enw y greaclures anffbdus hon wedi ei lwyr ddifa cyn dyddiau Moses. Gan nad beth am hyny, ni osododd ond ychydig o'i chofiant ar gof a chadw: Nis gallwn ychwaith olrhain ei hachau.~~ IIi a ddaeth megys o fynwes y nos, ae a gil- iodd i grombil y tywyllwch. Adroddodd yr hen athrawon Iuddewig lawer o'u breudd- wydion am dani. Dy wed Saidus-Patricides, patriarch Alexandria, ei bod yn ferch i Adda, ac o ganlyniad yn chwaer i Cain. Os felly, yr oedd y briodas o fewn y graddau carenydd. Ond er mwyn rhoddi goiwg well ar hyn, dy- wedir i Efaymddwyn gofoilliaid, sef Cain a'i chwaer Azrin, ac Abel a'i chwaer Awin, ac na phriodwyd hwy yn ol oed. Ehoddwyd Awin i Cain, ac Azrin i AbeL Gwnawd y cyfnewidiad hwn, meddir, er dangos na ddy- laibrodyr briodi chwiorydd. Golygid y cyf- ryw briodasau yn halogeclig ac afreolaidd gan Iuddewon a Phaganiaid. Ond gyda phob dy- ledus barch i Iuddew a Phagan, nid ym- ddengys fod amgylchiadau boreu y byd yn caniatau yn amgenaeh. Nid yw angenrheid- rwydd yn cydnabod un ddeddf. Barnai eraill mai nid chwaer Cain oedd ei wraig, ond perthynas beilach iddo. Yn ol traddod- iadau dwyreiniol bu i Adda dri ar ddeg ar ugain o feibion, a saith ar ugain o forched : a chan y tybir fod oed y byd yn gant ac wyth ar ugain o ílynyddoedd pan laddodd Cain Abel ei frawd, bernir y gallasai fod lluaws mawr o drigolion orbyn hyn ar wynob y ddaear. Ond er manylod moesau y dyb hon, nis gwyddom pa fodd y gallasai ibd yn y byd drigoliou hob i í'rodyr briodi eu chwiorydd ar y cyntaf. Er y byddai hyn yn ein hoos ni yn eilhaíiun anmhrioduldob ac auwöddusrwydd, nid oodd y pryd hwuw ond un o ddylod- swyddau ac angonrhoidiuu ogltu'ut' nalur. Clf. VII. 20 Hawdd canfod oddiwrth hyn na3 gallwn nodi amser priodas gwraig Cain. Yr athraw- on Iuddewig a farnant ìddi briodi ei gwr cyn iddo ladd ei frawd. Os nid felly y bu, rhaid ei bod yn ddychrynllyd ddrygionus. Yr oedd ysgelerder y weithred mor olnadwy, a chosb y llofrudd mor drom, nes yw yn anhawdd credu i un ddynes galon-dyner ei briodì pan oedd llef gwaed ei frawd yn dolefaia ar ei ol o'r ddaear. Mwy tebyg o lawer iddi ei gymeryd, er gwell ac er gwaeth, pan yr oedd yn gonest a diwyd lafurio y ddaear. Ac oä gwnaed Aclda, y dyn cyntaf, yn drnenus drwy ei wraig, welo wraig yr ail ddyn yn yfed gwaddod wermonaidd cwpan gofid o law eí gwr. Y mae genym bob lle í gasglu i wraig Cain gael ei dirfawr siomi yn ei phriodas* Gallwn feddwl iddi aberthu ei hunan iddo, pan oedd ei serch mor gynes a phelydr haul yn mis Mawrtb, ac mor dyner ag awelon hwyrol Mehefin. Diau fod pob congl yn eì chalon wedi ei llanw â'r gobeithion cryfftf am ddedwyddwch, nes oedd mawredd ei hy* der yn gorlifo yn ei hocheneidiau. Yroedd wedi priodi cyntaf-anedig y byd, duw ei fam, ac angel y greadigaeth. Yr addewid ant hàd y wraig oedd seren ddydd ein mam Efa ar ol colli cledwyddwch Eden. Wrth fy- fyrio ar ei chodwmerchylI,hon oedd ei hunig obaith am dderchafiad o'r pridd tew a'r clai tomlyd. Pan gofiai am y sarff', ei hunig gys- ur oedd meddwl am yr amser y byddai i'w had ysigo ei siol or dial y camwedd j a phan amlhai poonau ei beichiogi, nes dirdynu ei natur gan arteithiau anamgyíFredadwy, es- mwyrhoid ei blinder gan y gred mai y Mes- sia fyddai ei chyntaf-anodig. Nid oedd gan- ddi aingyffrod mor bell islaw gwaredigaoth yr oodd wodi syrthio. Nis gallasai edrych yn mlaon ar gyílawnder pedair neu bum' mil o flynyddoodd rhyngddi ag ymcldangosiad y Gwarodwr. Edrychai ar oi chwymp yn fychan, a barnai y byddai ar lan drachcfn ar encdigaoth ei baban. Diau iddi íynych ddyr- ddanu Aclda á'r ymadroddion hyn, pau y sychui chwys ei wynob. Yr oodcl hyn gau- ddi íul ouaint i esinwythau pigiadau ei bai: ac ar ol i boonau yr csgoroddfu fyned huib- iu, iù a ddywodai yu llawouydd ei chuluu.