Cylchgronau Cymru

ÍUtì Y SEEEN ÜRLIJ£WIM|L. 'r'tàtb Cyf. XVII.] MEHEFIN, 1860. [Rhif. 123: GWEINIDOGAETH DDYSGE.DIG. •' Nid cfiill tiefa heb ddysg."—Diaii. [Parhíid o dud. 77.J Y mae yi' ymgeisydd am y weinidogaeth yn barod i roddi íÿnu yr anturiaeth am gyrhaedd addysg athrofaol crbyn hyn, am nas gall ei chyrìmedd heb offrymu ei holl ddcdwyddwch fe.1 dyn a phregethwr, yn ol y cynlíun a osodasom ger eich bron yn y îlythyr diweddaí'. Eto nid ydyw y duedd ddirgelaidd sydd ynddo at bregcthu wedi ei lladj}; í'elly ni ymfoddloua droi mewn unrhyp gylch arall, ond y weiriidogaeth, íra yfbyddo byw. E-r ei 'i'od wedi eí dtli- Idau liolaeili, yn ngwyneb yr elsiötì a nodasom yn íl'ieuorol, eto brwd'r;'digrwydd am addysg athro-. i ;.arhati i lösgi yn ddirgclaidd yn ei Gwir f'od ystyriaeth ddiiriföl o'r ■■itìion. sydd yn rwystr iddo gythaedd aú, wédi gẁasgu líawor o'i írẅdfryd- 'golwg, eto bydd yn sicr ÿn mìien g o dori aliáu mor nefthoi ag er- l'é. ac y mae llo i feddwl y bydd ei îíad y tro nesaf yn llawer mwy aruthrol, fel dwfr cronedig wedi tori dros ben ei derfynau; cauys y mae yn í'íaith ddiymwad í'od y meddwl yn anfarwol; ac er i'r anfanteision raggrybwylìedig greu ingocdd dirdynawl ynddo, nes difa y corff fel cancr, eto ' nis gallant ladd yr enaid." I^clly y mae yn rhaid i'r enaid atlirylithgar gael meithriniaeth gwybodaethol cyn byth y bydd yn ddedwydd. Y mae yr ara- gylchiadau anffafriol ragddywededig yn sicr o gynhyrchu annymunoldeb gofidus yn nlfeddyliau llawer o fechgyn ieuaingc Oyinry America. Wel, bellach, pa fedd- yginiaeth a cllir ei gael i'r pla eneidiol hwnw ? Pa faint o ddaioni eîlir ei wueud i'r byd mewn ystyr lenyddol, celfyddydol, a chrefyddol trwy ddwyn oddi amgylch feddyginiaeth efí'eitliiol ? Pa faint o niw- cd àlì ädeílliaw irwy ein difaterwch ni o bwfr:;; mor bwysigî Ah! pwÿ all ddweyd nifer y dynion ieuajhgc talentog a gobcith- ióíydyntwedi nyrthio i'w bcddau yn an- ámseröl ýn ysglyfíici)> i'r plä hwn o eísiaü a bai ybyd yn ea liaibìí.bod a'u cefnogi yn ol eu teilyngdod? I'é, dynion pe btías- ent yu cael y sylw oedd yn ddyledus Cîr. XVII. 16 gaionì, anfanfe y máe faol yn galon. -iirì: í'itíil'- ei àmce edd o'i ychydi ioed. arllvvy; iddynt, a allasent fod yn anrhydedd i'w cenedl, ac yn fendith i'r byd. Dynion a allasent o ran athrylith wefreiddio medd- yliaiî y miloedd, synu teyrnasoedd, a phorthi cenedloedd eto heb eu geni â chynhyrchion eu hymchwiliadau meddyl- iol. Y mae rhai dynion i'w cael yn y byd sydd ag ofn arnynt weled dynion ieu- aingc, trwy lafur ac ymclrech, yu myned heibio iddynt hwy mewn dysg a gwybod- aeth, a gwnant yr hyn oll a allont i'w lladd o ran eu defnyddioldeb, trwy ym- ddwyn yn oeraidd tuag atynt, a siarad yn anmlmrchus iawnt â hwynt, fel pe byddai hynyyn ryw anrhydedd personol iddynt hwy ac yn lles annhraethol i'r byd. 0 ! y í'ath deimiad gwael, annuwiol ac annynol! Oywilyddied y dynsawd a goledda y fath ragfarn resynol a chulni eneidiol wrth eu huuanoldeb pechadurus. Hunanoldeb y dynionach gwracliaidd hyn ydyw y rheswrn eu bod yn ymddwyn mor wael, canys .go- lýgant eu hunain ynfodels obobperffeith- rwydd, a chondemniant bawb na íỳddo ya ymestyn tuagat eu hefelychu hwy yn mhob dim. líonaut anffaelcdigrwydd yn eu barnau, y rhai a draethant mor rwydd am'bersonau ag am byngciau, a thynged- !'!i, ;,wy bynag ua chydsyniant a'u sarcas- t't'c criticism i'r ddedfryd ofnadwy o gyd- raddoldeb epaaidd, neu ryw greadur cyff- elyb ci wybodaeth. A ydyw y fath ym- ddygiad â hwn yn deilwng o un sydd yn proffesu eihun yn ganlynyddi'r diniweda'r addfwyn Iesu oNazareth? Onid ydynt reolau cymdeithasol, boneddigeiddrwydd personol, yn gystal a chyfraith y Testa- ment Newydd, yn ein dysgu, os byddwn yn gweled ryw «n yn ymddyrchafu uwch- law ei gylch priodo!, mai ein dyledswydd ydyw ei gynghori mewn modd personol, heb udganu hyny i'r holl fyd ? ac os bydd barn y cyhoodd am dauo yn wahanol i'r hyn ocddem ni wedi oi feddwl, ni ddylem ffromi wrth yr holl wlad am beidio ym- ostwug yn gyffredinol i ein mympwyau personol ni? Onid oes gan bob dyn gymmaint o hawl i'w olygiadau a'r Uall; ac mown gwlad rydd i'w traethu, yn ol y motto, " Rhydd i bob dyn ci fcddwl, a phob meddwì ei lafar." Ac os bydd cyd- olygiad y lluaws yn ein herbyn, nis gaJlwn byth a dysgwyl llwyddo. A pho byddai i'r dyn ieuangc, ar sail cefnogaeth y cy-