Cylchgronau Cymru

Y SEREN ORLLEWINOL. 'YF. XXI.] TACHWEDD, 1864. L&hif. 265. ^dgopion am y diweddar "Ybarch ellis eyans, d. d., «AN CEFNMAWR. Y i*ARCH. I. F&ICHRRD, D.;D., LL ANÍIOLLES. o'k ''GBEAL." [Parhad o dud. 224 ] «A genym ddeall fod ein gwaith yn &ub rhag myned i dir anghof sylwadau b ^Ü'- ^Vans ar ranau o air y bywyd, yn ^ ^aio cynnifer o ddarllenwyr synwyrol y /real: mae hyny yn galw arnom i roddi ■jCüwaneg o feddyliau y doethwr dawiol [n y rhityn hwn. Mewn cyfarfod sefydl- " /%^w^nidog yn y Cefnbychan, dywedai, ri . ^einiodd Pen doeth a da yr eglwys fistionogol i'r rhai sydd yn pregethu yr f en?yl f'yw wrth yr efengyl. ' I'r bugail ft, v^a o laeth y praidd,' a'r hwn sydd yn ChU gwinllan ,wyta 0>i ffrwyth; ond He Ua praidd wedi eu casglu, na gwin- g> u wedi ei pblanu, trefna yr Arglwydd atdi ar^ * ddwyn ei amcanion grasol ^jr.^yi vn mlaen, fel yn achos Ioan Fed- Yr oedd gweinidogaeth lem yr ^ n a ddaethai yn ysbryd a nerth Elias, «ma,:)senrj0ldeb gwyrthiau yn ei waith, f,ttlanau anghysbell ei weinidogaeth, yn ystr iddo gael ei wahodd i giniaw na ^ - gan un Simon. na'i gynnal gan agedd haelionus Galilea; am hyny dar- w» ^eistr y gwaith pwysig foddion üà î er ei gyntialiaeth : cai ei fwyd a'i 'am yn rhad> ac yn aoos a*°> rna£ co11* g s^r« ' Ei fwyd oedd locustiaid a mêl j ^i' a dwfr wedi ei lanhau yn ochr yr W en a chymmydogaeth Ainon ; a'i g a barhai, fel dillad yr Israeliaid yn L atlIalwch, dros amser maith. ' Ei ddill- m oedd . ---v. o flew camel, í)uwsbylch ei lwynau-' at eÜjJ11 darParu roewn modd anarferol a gwregys croen Pan na fyddo a J|VnnaliaetQ ei weithwyr, gofaled y rhai w ^vs?wy<i yu y gair gyfranu i'r sawl sydd peth da, canys dyma „ vydd : ' Na thwyller "'» m watwanr Duw ; canys beth by bvh °udyn> hyny hefyd a fed efe- o Oble- fed fywyd tragywyddol. Eithr yn gweu- thur daioni na ddiogwn ; canysyn ei iawn bryd y medwn, oni ddiffygiwn : am byny, tra yr ydym yn cael amser cyfaddas, gwnawn dda i bawb, ond yn enwedig i'r rhai sydd o deulu y ffydd.'" (Gal. vi. V—10. Ni wn am neb a gymerodd fwy o lafur i ddeall natur eglwys Iesu Grist na'r Dr. Evans, na neb yn meddu Hîeddwl mwy treiddgar a gonest uwchben y Testament Newydd nag ef; frwy hyn llefarai yn eg- lurach na neb a glywais am eglwys y Duw byw, colofn a sylfaen y gwirionedd. Dy- wedai, " Er fod y gair eglwys mewn arfer- iad yn y byd am gynnulleidíà. reolaidd, fel y gair gwydr am bres caboledig, cyn i'r Proffwyd mawra Brenin Seion sefydlu ei eglwys; eto, gwahaniaetha yn fawr oddi- wrth bob cymdeithas a fu yn y byd o'i blaen, yn nghogoniant ei Phen, ysbrydol- rwydd ei deiliaid a'i rheolau, symlrwydd ei swyddogion, dybenion eisefydliad, amodd- ion ei chynnaliaeth ar y ddaear, er gwaeth- aí'y dinystrydd angeu. Rhoddaf i'r dar- llenydd y peth goreu sydd genyf ar gof a chadw o'i eiddŵ ar yr eglwys Gristionogol, yn ei bregeth ar Gal. 3. 28: " Nid oes nac luddew na Groegwr, nid oes na chaeth na rhydd, nid oes na gwryw na foenyw; canys chwi oll un ydych yn Nghrist Iesu." " Y mae yr holl eglwys yn Nghristtrwy etholedigaeth bersonol a thragywyddol. Eph. 1. 4. Ac fel y cyfryw wedi ei charu ganddo mor fawrfel y rhoddesei hundros- ti: Eph. 5. 25 : eto, barnwn yn ostynged- ig, nad gyda golwg arni fel etholedig na phrynedig yn unig y gelwir hi yo eglwys, ond fel y mae hefyd yn alwedig a ffyddlon. Y mae yr etholedigion, cyn eu galw trwy ras, yn blant digofaint megys eraill. Eph. 2. 3. Gweithred a gymerodd le yn medd- wl Duw oedd caru, arfaethu, ac ethol, ond gweithred a wnaed yn nghorff Crist oedd prynu ; ond hefyd y mae yn rhaid gwneud gwaith yn nghyflwr y dyn cyn y byddo yn aelod by wiog o'r wir eglwys hon. Yr oedd Saul o Tarsus yn llestr etholedig er tragy- wyddoldeb, eto bu yn nir yn erlid yr eg- lwys. Nid oedd un awydd ynddo ef i ym- wasgu â'r dysgyblion. nes ei ddwyn i un- deb bywiol â Mab Duw. Pan y mae yr Arglwydd yn arddel yr efengyl er dy»