Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y SEREN ORLLEWINOL. TACHWEDD. 1865. [Rhif. 275. AREITHEG, &c. °AN ALWYN, SUMMIT EILL. gywiRlClTHEG yd3'w y gelfyddyd 0 lefafuyn a, Wn'r' eS^v ac effeithiol. Y peth cyataf yQ ?j y areithiwr ydyw caffaeliad testyn; 0 Q ' Cael amgyffrediad cyflawn a chywír ÿüä^ °,'. y trydydd ydyw dangos ei berth- f0(| ai wrandawyr. Angenrheidioi yw ^Hi/i ,st-vo yn addas i'r lle, yr adeg, a'r bWy iad' füd anagyflfrediad. 0 hono 0 ^ydrt mawr> fod yr areithiwr yn teimlo sicrh°rdeb tleillduo1 y*1 ei Iwyddiant. Wedi htt ^ V Pet'lal1 uchod, gwaith yr areilh- tQrwV Vw dylanwadu yn mhob modd, a tyyr "f. ÜD moddion gonest, ar ei wranda- gr„' ' gredu ei osodiudau, i gydnabod Vn 1 ei resyHsaB, i ollwng eu teimladau •'Q rhürij: ■'„..'- ° Sall ti-ef %dd loo fel dwfr o gronfa.yn y rhai y atlt chwareu fel y mynont. " Mewn tor ' s'crhau hyn dylid gofalu na cha ei üen wÿ:r un lle i umheu mai hunan-les lWo,Waí?ogoniant sydd ganddo mewn go- gr^a,0,,d yn hytrach dylent fod dan yr ar- Hui V ^allai roddi derbyniad a chymer- 0 | Vaeth i'r hvn a gynnygir i'w sylw fod Js a mantais iddynt. ^ep ^6 y gelfyddyd o lefaru yn effeithiol yo tj,j lawn. -^ae y° awr yn e' Dri> ac fe %Si». ^6* Pan y ^yo1^ rhifedi y rhai a'i iHa^aDtyn aneirif. Mac wedi bod yn allu 0| rttiewn gwahano) wledydd a gwahan- OSo Mae ei buddugoliaethau yn Ilu- ej CaKCQ.nag eiddo Alcxander. Yr oedd gŵl^i yr ya fwy defnyddiol mewn y^adwriaeth na'r Cesariaid eu hnnain. gVfi°e vn vve11 ' gynhyrfu dewrder na .Ath1'ac. Va fwy efFeithioí na chieddyfaa Tk ' 8'adw allfin elynion. Ìhaie ygo1 yw mai yr Àifftiaid oeddynt y %'i rtUVntaf ' dalu s>?lw dyladwy i'w gwerth ,Jy aeftlJ'daioldej3. JDywed Cwntilian i blant ẃreilhn dderbyn iaith oddiwrth natur, ac i *da fi?ff Rael ei t:raddo' ff,irfl° trvvy sy'w' lr»rr h {°bservation,). Anhawdd, os nid ffurfì öl Jdyw cael un cyfríf am adeg ei &W 'S .vn ge'fyddyd. Cawn amrywiol °arthymiadau y" D/?weithi«u H mer 0 C0*ued i>w bodolaetn a'u godídogrwydd. «Vn rf'r a,n Nector ac Ü'yssps fel dynion ŷn oci athrylithgar a dawnus. Cicero pan ^ y^rifenu ar areitheg, a awgryma mai 0r8as oedd uu o'r rhai, os nid y cyntaf, Ctf. XXII 34 a ddaeth i enwogrwydd am ei fedrusrwydd yn y gelfyddyd hon. Gwnawd delw 0 aur coeth er anrhydedd coffadwriaeth y dyn hwn. Y Georgas hwn oedd y cyntaf a gasglodd ffeithiau at eu gilydd, o'r rhai wedi hyny y ffurSodd rheolau yn ol y rhaiy ceisiai areithio. Dywed Cicero am dano, mai efe a agorodd lygaid y byd de- allawl i ganfod tlysni a godidogrwydd areithio rheolaldd. Wedi byny daeth Aristotle yn gyhoeddus fel nn 0 feibion mwyaf athrylithgar anian. efe yn nghyd a'i ddysgyblion a sefydlasant ac a berffeith- iasant y gelfyddyd megys ag y mae hedd- yw. Dywedai Cicero am ysgol areithydd- ol Aristotle, ei bod yn debyg i " geffyl Caerdroia," o'r hwn y daeth llawer o ddynion galluog. Wedi i areitheg gael meithnoiad ffafriol tau ofal y dynion uch- od, nid hir y bu heb wneud ei hun yn am- Iwg a gwir angenrbeidiol yn y parthau a'r dinasoedd mwyaf dysgedigyn y byd adna- byddus Ymddengys mai rhyw deimlad uchelgeisiol i ymdebygoli i Socrates oedd yr achoa gwreiddiol i Aristotle fyfyrio areif.heg. Mae dywediadau a rheolau 0 eiddo yr athronydd uchod yn brithio ac yn mwyhau gwerth gweithiau Aristotle ar y pwngo hwn. Pan oedd yr iaith Roeg yn ei gogoniant penaf y gwnaeth Demosthe- nes ei ymddangosiad. Dechreuodd ddysgu areitheg dan lawer 0 anfarteision Dywed- ir ei fod yn llanw ei enau â cherig gwynion mewn trefn i ryddhau ei dafod, fel y gallai siarad gyda mwy 0 rwyddineb. Gwyddom oll na fu ei lafur yn ufer, ac iddo ddyfod trwy ddyfal-barhad yn un o'r ar<ithwyr mwyaf caeth a welwyd yn y byd 0 hyny hyd yn awr. Meithrinwyd y gelfyddyd hon gan lawer o'r enwogion a addurnasant y byd mewn gwahanol wledydd ac oesau 0 ddyddiau Deonysias 0 Halecamasus hyd amser Burke a Brougham. Mae yn ffaith deilwng o'n sylw mai y dynion hynyag yd- ynt wedi myiyrio gweithiau areithyddol Cesar, Anthony. Cato a Cicero, ydynt yr areithwyr mwyaf llwyddiannus yn XVIII ganrif. " Dywedir i Broughain ysgrifena rhai 0 areithiau Cicero unwaith ar bum- theg {yn Lladin) mewD tref'n i'w har- graffu ar ei t'eddwi, ac nad oes nemawr araeth o'i eiddo yu cael ei thraddodi nad yw yn addurnedig â rhyw flüdeuyn neu gilydd 0 weithiau pen areithwyr Rhufaia.