Cylchgronau Cymru

YR YMOFYNYDD. EBRILL, 1861. TRAFODAETH Y CRISTION GYDA'R BYD PRESENOL. (Parhad o tudal. 29.) Y mab rheol a threfn mewn träfodaeth yn angènrheidiol. Y mae cynllun o iawn ddull, a dosparth, âg ymdriniaeth ein hnehosion, mor rheidiol er hwylusdod, a chyìur, ag er cyflawni ein dyledswyddau moesol: eynỳgir, gan hyny, rai sylwadau o barthed i ỳmddygiad dyogel, er galluogi y credadyn i ymddwyn, yn ei ymarweddiad, fel dyn cywir a gonest, yn ei dramidiaeth gyda'r byd. Nid petlí aníynych yw gweled dynion, mewn trafodaeth, yn myned yn mlaen heb gynllun sefydlog, gan ymbalfalu mewn annhrefn, a gwneuthur pob peth ar amcan; ac yn treulio Uawer o'u hamser mewn ymdrech i gywiro camgymeriadau a wnaed o ddiffyg pwyll ac ystyriaeth. Heb wybod treuliadau y tŷ a'r tylwyth, pa un ai mwy neu lai na'r cyflawn enill neu elw fyddent; na gwybod yehwaith helynt neu änsawdd eu trysorfa. Ac mewn rhai amgylchiadau, y mae yn amheus a ŵyr y eyfry w, ae a ydynt yn trafíerthu i chwilio, pa un ai enill ai colled ar y eyfan yw eu masnach, Y caulyniad, yn gyffredin, o'r fath drafodieth ddiofal yn y diwedd fydd methdaliad; a'r methdalwr yn honi ei fod, hyd yn ddiw- eddar, yn ystyried ei drysorfeydd yn fwy na digon i dalu ei holl ddyledion: y mae y fath anwybodaeth, oà yn wirion- eddol, yn dangos y fath arweiniad diofal, gyda golwg ar gyfraith cyfìawader, sydd yn rhy fynych yn cael ei oddef ueu ei esgusodi, pan y dêl i gyfarchnadaeth proffeswr Cristion- ogaeth; pryd nabyddo y methdalwr wedi cyfarfod, yn ddi- weddar, âg unrhyw golledion trymion ; ac eto, efallai, yn analluog i dalu mwy na'r drydedd neu y bedwaredd raa