… EDI i'r Rhufeiniaid wneyd eu sefyllfa a'u hawdurdod yn sicr ac yn ddiogel, cawn eu bod yn ymroi ati i adeiladu y ddinas â…
… EDI i'r Rhufeiniaid wneyd eu sefyllfa a'u hawdurdod yn sicr ac yn ddiogel, cawn eu bod yn ymroi ati i adeiladu y ddinas â meini a chymrwd, oblegid yr oedd yr hen dref fel ei hadeiladwyd gan yr Esyll- wyr yn dra thebyg o fod yn gyfansoddedig o goed a gwiail, wedi eu dwbio â chlai. Ond y mae yr ail leng Augustaidd, yn eu hawydd am gael dinas iddynt eu hunain, yn ei…
… o drwch. Ond yr hyn a'm synnai fwyaf oedd rhagoroldeb y cymrwd, yr hwn oedd wedi ei fritho â darnau mân 0 briddfeini. Yr…
… o drwch. Ond yr hyn a'm synnai fwyaf oedd rhagoroldeb y cymrwd, yr hwn oedd wedi ei fritho â darnau mân 0 briddfeini. Yr oeddwn yn sylwi y dydd o'r blaen ar weithwyr yn gwneyd concrete, i fod yn sail i ran o'r adeilad a ffurfia ychwanegiad at fy ysgol. Rhywbeth yn debyg y tyb- iwn i y gwnai yr hen Rufeiniaid eu mur- iau, ond gydag anrhaethol well defnydd- iau nag sydd mewn…
… AMCYLCHOEDD RHUFEINIG CAERLLEOX AR WYSG. Yn dangos y mannau y cawd pethau Rhufeinig. aeth y mab am farwolaeth y fam yn yr oedran têg…
… AMCYLCHOEDD RHUFEINIG CAERLLEOX AR WYSG. Yn dangos y mannau y cawd pethau Rhufeinig. aeth y mab am farwolaeth y fam yn yr oedran têg o 75 o flynyddau. VI. DIWEDDGLO. Llawer cenedl sydd wedi bod yn rheoli yng Ngwent fel yr wyf wedi sylwi, y rhai a adawsent eu henwau megis am ysbaid fer, eto nid oes ond ychydig iawn o'r enwau hynny mewn arfer heddyw. Yr hen Gymraeg neu lygriad o honi, biau'r…
… EIRA NADOLIG. MТАЕ'R eira'n oer ar fryniau wlad A'r Baban bach yng ngofal Mair Ym mhell o gynnes gôl ei Dad A ryna, gryna…
… EIRA NADOLIG. MТАЕ'R eira'n oer ar fryniau wlad A'r Baban bach yng ngofal Mair Ym mhell o gynnes gôl ei Dad A ryna, gryna yn y gwair; Mi wn y mynnit, forwyn dlawd, Ei rwymo Ef mewn llian drud, I gadw'n lân ei sanctaidd gnawd, A phalm Paradwys iddo'n gryd Mae'r eira'n oer ar fryniau'r wlad, Ond oerach calon hen y byd, Nid oes i anwyl Fab y Tad Ond oerni'r nos o hyd,…
… Collir Dydd ac Ennill Coron. G.yn Y PARCH. T. J. JONES, M.A., GELLYGAEB. O, fe gododd rhai o bennau y tylwythi fel cacwn, ac…
… Collir Dydd ac Ennill Coron. G.yn Y PARCH. T. J. JONES, M.A., GELLYGAEB. O, fe gododd rhai o bennau y tylwythi fel cacwn, ac yr oedd un o'r enw Gruffydd ab Dafydd yn peri poen dirfawr i'r awdurdodau estronol yn y Gogledd. Gwr byrbwyll ydoedd. Doeth yw "eistedd yn gyntaf, a bwrw y draul," ac yr oedd y doethineb hwnnw ym meddiant Owen Glyndwr. Yr oedd yntau yn teimlo, ac yn teimlo, wrth reswm,…
… swydd o ymddiriedaeth. Gwnaed pobl y parthau yn gyfrifol am unrhyw ddiffyg heddwch neu gywirdeb ynddynt. Gosod- wyd y treuliadau ynglyn ag adferyd caerau…
… swydd o ymddiriedaeth. Gwnaed pobl y parthau yn gyfrifol am unrhyw ddiffyg heddwch neu gywirdeb ynddynt. Gosod- wyd y treuliadau ynglyn ag adferyd caerau a ddrylliasid ar gefnau y Cymry. Gomeddwyd i'r bobl ymgynnull ynghyd yn dorfeydd. Penderfynwyd na fyddai i wir Gymro hawl i brynnu tir na thir yn un o drefydd caerog ein gororau, nac mewn un dref arall o fewn cyrraedd iddynt. Gwnaed hi yn amhosibl i Gymro ddyfod yn ddinasydd…
… plwyfol yn hyawdl o'i deyrngarwch i gof- iant yr hen waddolwyr Cymreig, ac yr oedd ei ddymuniad am ddadgysylltu yr eglwys yn orlawn, o…
… plwyfol yn hyawdl o'i deyrngarwch i gof- iant yr hen waddolwyr Cymreig, ac yr oedd ei ddymuniad am ddadgysylltu yr eglwys yn orlawn, o gyfrwysdra gwleid- yddol. Ceir son am ei ffafr i'r Brodyr Llwyd- ion, a cneisir gennym feddwl fod rhyw swyn eithriadol yn eu hathrawiaethau hwy i'w fynwes. Os oedd gwahaniaeth o gwbl rhwng athrawiaethau y brodyr hynny ac eiddo eu cyd-grefyddwyr-yn eu sel at offeiriadolaeth yr oeddynt yn rhagori. Y £…
… iau llawnder a llwyddiant, eithr nid cym- wys crefydd anian nac ysmaldod ar gyfer gwlad yn nyfnderau trallod a phrofedig- aeth. Daeth newid ar…
… iau llawnder a llwyddiant, eithr nid cym- wys crefydd anian nac ysmaldod ar gyfer gwlad yn nyfnderau trallod a phrofedig- aeth. Daeth newid ar y gân yng Nghymru. Dychwelodd difrifoldeb. Suddodd ath- rawiaethau Wicliff hyd fêr ein hesgyrn,- Minnau o'm dysg a'm hanian Ar lyw yr Ysgrythyr Lân, Gwn gyfraith eiriaeth arab Y Tad, a'r Ysbryd, a'r Mab." Nid oedd gennym amynedd i weled medd- iannau yr eglwys yn cael eu cam- ddefnyddio. Beiwyd…
… nhrefn fu o'i flaen. O leiaf nid oeddym mwyach yn ddarostyngedig i fympwy a chynddaredd arglwyddi unigol, na'n gwlad yn frithedig â lluaws o…
… nhrefn fu o'i flaen. O leiaf nid oeddym mwyach yn ddarostyngedig i fympwy a chynddaredd arglwyddi unigol, na'n gwlad yn frithedig â lluaws o lywodr- aethau. Dygwyd ni o dan un gyfundrefn lywodraethol fawr, eithr nis dygwyd ni eto i gyflawn ddinasyddiaeth cyd-freiniol a'r Saeson. Parhaodd cyfreithiau llethol ac anfanteisiol Harri IV. mewn grym yn ein herbyn o hyd eithr os felly, gwyddom erbyn hynny pwy a pha beth oedd yn llywodraethu arnom. Yr…
… o Ddinefwr a lluoedd o Gymry o'i blaid. Bu brwydr ar faes Bosworth yn 1485. Dic wargam, dacw ergyd,-ar ei ben Hyd i'r byw,…
… o Ddinefwr a lluoedd o Gymry o'i blaid. Bu brwydr ar faes Bosworth yn 1485. Dic wargam, dacw ergyd,-ar ei ben Hyd i'r byw, mewn munyd," felly y gorchfygwyd ac y lladdwyd Richard III. Coronwyd Harri ar faes y gwaed o dan y titl' Harri VII. Yr oedd llwyddiant a dyrchafiad Harri yn ennill anfesurol i Gymru. Njs gellid mwy fychanu yr hil Gymreig. Cododd Cymru ei phen i fyny. Os oedd Cymro yn…
… Dau Bregethwr Enwog. HB OLLODD pulpud Prydain ddau o'i gewri gyda'r flwyddyn hon. Nid Wesleyaid yn unig sy'n galaru am Hugh Price Hughes, ac…
… Dau Bregethwr Enwog. HB OLLODD pulpud Prydain ddau o'i gewri gyda'r flwyddyn hon. Nid Wesleyaid yn unig sy'n galaru am Hugh Price Hughes, ac nid Anibynwyr yn unig sy n galaru am Dr. Parker y mae cenedl gyfan, heb wahaniaeth, yn teimlo fod tywysogion yn Israel wedi cwympo, a fod dau lais hyawdl dros yr Iesu wedi tewi. Ni chlywais bregeth gan Hugh Price Hughes erioed heb ei llond o Grist; ac anaml y…
… Glowyr Mynydtl Newydd. 1859—1860. Myfi yw'r glowr du ei liw Sy'n mynd i lawr, i lawr; I agor cistiau gwerthfawr Duw, Yng nghroth y…
… Glowyr Mynydtl Newydd. 1859—1860. Myfi yw'r glowr du ei liw Sy'n mynd i lawr, i lawr; I agor cistiau gwerthfawr Duw, Yng nghroth y ddaear fawr; O cofiwch weithiau am fy mhoen, Tra'n twymo gylch y tan, Os aflan yw fy ngwisg a'm croen, Mae gennyf galon lân." 4. ORE oerllyd yw, yn nhyfnder y gauaf. Ni chanfyddir Wodeu- yn na glaswelltyn ar ein ìlwybrau, — ia ar y llynnoedd, ôd ar y glynnoedd,…