Cylchgronau Cymru

'sr a,sri&wiaiD,ariDiD<* Rhif. 2.] CHWEFROR, 1831- [Cyf. I. HANES MON. (Parâd o du dal. 2.) Teby«rol nad oedd gan breswylwyr cyntaf yr Ynys hoö ddim amgen ymborth nag anifeiliaidgwylltion a flfrwyth- au gwylltion, a rhywbeth a allent brynu yn y g-waelod- ion gerllaw; a sylwyd lawer gwaith yma, fel raewn gwledydd ereill, ar lanerchau neu sylfaeni fel sylfaeni tai bychain crynion a hirgrynion, ac y mae eu hannrhefn- usrẃydd yn dangos eu hynafiaeth yn ddigon amlwg, ac' yn enwedigol ar y bryniau yn agos i Borthaethwy, lle . y mae cryn lawer o honynt; dauo'r cyfryw a elwir wrth yr enw dinas fel y sylwyd hyd heddyw ; ac y mae hyn yn cadarnâu, nid yn unig.mai yma y tiriodd yr hynafiaid gyntaf, önd mai yma y tirigasant g-yntaf hefyd, am gy- hyd o amser ö leiaf ag y buont yn arloesi y g-waelodion coediog. Digon naturiol i ni dybied i'r preswylwyr hyn ffurfio eu hunain yn llwythau a theuluoedd gwahanol,—(tŷ* IwythauJ wedi arloesi o honynt y gwaelodion cymyd-4> ogaethol a lladd rhai o'r creaduriaid gwylltion a dofi ý Ueill; ac iddynt ranu yr Ynys a gosod terfynau rhyng- >nt â'u g-ilydd ; rhai o'r terfynau hyn a welir hyd hedd- vw yn rhedeg yn dra hir a chwmpasog1. Wedi ánfon y dyuion cryfaf a galluocaf i dori'r coed ac wloesi'r wlad, íebygol i'r dynion hyny ddewis y lleoèdd pŵyaf agored, yrhai oedd leithach a Ilawnach o fanJ ^ydd (shrubs); manau a elwir yn awr yn Rhosydd, Ngîs, Rhos dre Hicfa, Rhos y Neigir, Rhoslligwy, rhogfaw, Sçc. y rhai'n yn ddiameu oeddynt y Heoedd j&oreu iddynt fyw y pr^d hwnw, fel y caífent y tir sycbaf