Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y BEDYDDIWR ^ÍC-A.1, 1850. NODION BYWGEAFFIADOL AM Y PIWEDDAIt BARCH. JOHN EDWABDS. (Parhad o tudal. 109.) Wele yn awr ein hysgrif olaf ar y pwnc hwn gerbron y darllenydd. Y mae'r testun wedi ei nodi yn flaenorol, sef JOHN EDWAÜIJS YJST EI WAITH. Kid hanes y gwaith a feddylir—hanes ei î'ywyd fyddai hyny, oblegid bywyd o weithgarwch oedd yr eiddo ef—ond nod- weädion j gweithiwr. Ymgyssegrodd yn foreu " i weinidogaeth y gair," ac arolygiaeth eglwys y Duw byw. Fel PREGETHWH (a.) Yr oedd J. E. " yn gymhwys i ddysgu ereill." Ui chafcdd fawr ddysg- eidiaeth. îîi bu mewn athrofa erioed. Pa fodd bynag, yr oedd ynddo gym- maint o synwyr cryf a dawn naturiol, gymmaint o egni ysbryd a gwybodaeth o'r "ysgrythyr lân," fel nad oedd ang- hymhwys i'r swydd oruchel a phwysig o fo'd yn ambassador Crist—yn gennad " Brenin y breninoedd " atddeiliaid Ior ar y blaned wrthryfelgar hon. Dywed y Parch. J. Prichard fel hyn:—" A meddwl am ei fanteisicn yn ei ddyddiau boreuol, ymddengys i mi ei fod yn bre- gethwr da iawn. Pwy a fu yn ei roddi ar j ffordd oreu i ddeall yr ysgrythyrau, i ddewis testunau, i gyfansoddi a thra- ddodi pregethau ? Dichon fod Thomas Jones wcdi symud i Rhydwilym, ac Abel Vaughan i Lerpwl, a Jones o'r Dref- newydd, a Christmas Evans yn rhy bell i allu bod yn gymhorth iddo. Diehon ei f'od ef a'i gyfoedion, Meistrd. Ellis Evans, Robert Edwards, Richard Foulkes, ac Edward Roberts, fel haiarn yn hogi haiarn, felly hwythau feddyîiau eu gilydd." Yr oedd yn dra "chymhwys i ddysgu ereill," am'y gallai ddylanwadu ar eu med dyliau a denu eu sylw. Med dai ar ddawu a medrusrwydd hyDod i osod ailan ei bethau. Cyfarfyddir ac aml un sydd yn athraw y bobl, tra nad yw '' yn athrawaidd" "apttoteach" Traethant ymadroddion synwyrlawn a da, eithr Ehif. 209.—Cry. irai. heb allu cyrhaedd eu gwrandawyr, ie y pwlpid a'r pew cyn belled a'r pegynau y naill oddiwrth y llall. Ilona yr apos- tol fod yn " rhaid i esgob "íbd yn athrawaidd ,•" ac wrth weled agwedd cynnulleidfa dan ambell i bregeth dda ! fvddo yn cael ei merthyru gan draddod- i wr gwael, nid y'm yn synu fod yr Ys- j bryd Glân wedi gosod hyn yn gj-mhwys- i der anhebgorol " i weinidogaeth y gair." i Yr oedd J. E. yn bregethwr ciieithiol, | ac yn draddodwr argyhoeddiadol iawn. | Gwnai i'w wrandawyr deimlo, yn neill- duol felly pan yn nghanolddydd* ei nerth ei fod yn siarad a hwy am bethau oeddynt o'r pwys blaenaf iddynt hwy. Y'pryd hyny nis gallasent lai na " dal ar y pethau a leferid " ganddo. Trem ei lygad a dreiddiai i eigiou eu calonau; ar- graff ei ddifrifoldob a ordöai pob meddwl â sobrwydd fel dydd y f'arn! dwys- edd ei deimladau angherddol a icefr- eiddiai y torfeydd a ymdyrent i wrando J arno. Ÿroeddynac/w-aenmeddylddrych da, tarawiadol, cryf, ac yn gallu ei osod allan yn ei yyjiawn faint, Safai uwch ei ben hyd oni theimlai fath o " wewyr esgor " ar ei feddwl, hyd oni byddai yn gorlenwi ei ysbryd ac yn tanio ei hy- áwdledd, ie, hyd onid ysgydwid ei gyfan- soddiad o'i goryn i'w sawdl gan ei rym; ac yna, pan fyddai'r gynnulleidfa yn sefyll ar flaenau eu traed gan ddysgwyl- iad awyddus, gollyngai yr idea yn ddi- symwyth, yn gyflym, megis y gollyngir y saeth oddiar y llinyn, fel y tareAVÍd y dorf â syndod santaidd a chyffrous. líid yn athronyddaidd a sychlýd ac oer y pregethai efe, eithr "ynwresrg yn yr ysbryd " y gwasanaethai ei genhedlaeth a'i Dduw. Ychydig o arogl y lamp ac o ymadroddion chwyddfawr y schoolt gaed yn nghyfansoddiad ei bregeíhau. 0 ran hyny, ni welir nemawr o'i fawredd yn ei ysgrifau. Pethau nad ysgrifen- wyd erioed oeddynt bethau hynotaf, go- goneddusaf J. E. Yr oedd ynddo, yn ei ddyddiau goreu, rhyw drysor diys- pydd a dibendraw! eithr ynddo yr oedd, nid yn ei lyfrgell, nid yn ei yágrifau, v '