Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

GOLEUAD CYMRÜ. Ofnwch Dduw. Anrhydeddwch y Brenìn. Rhif. lxxxii.] AWST 1825. ("Llyfr iy. HANES Y BIBL. (Parhâd tu dalen 146.) JPFURFWYD rhëoî gan Ger- hardus Tychen i wahaniaethu ys- grifeniadau y Cristionogion oddi- wrth rai yr luddewon, wrth eu haddurniadau. Y mae efe yn sylwi mai gwaith Cristionogion, ac nid Iuddewon yw. yr holl rai canlynol: Rhai ag arnynt luniau dreigiau, eirth, môch, neu un rhyw gread- uriaid aflan ereill; yr holl ysgrìfiau o'r Hen Destament o'r cyfieithiad Vulgate, neu y Deg a thriugain : yr holl ysgrifiau na hyddont wedi eu hysgrifenu âg ingc du, neu ag y hyddo yndriynt eiriau mewn llytbyrenau euraid, neu ag y byddo geiriau, neu yrayl y dalenau wedi eu Uaddurno ; a.phob ysgrif ag y byddo y gair Adonai wedi ei ddodi yn lle Iehofah.* Yr arferiad o Adunai yn lle Iehofah yn yr Ysgrifiau Hebraeg, a ddeiüiodd oddiwrth y parch cyf- areddol ag oedd gan yr Iuddewon i'r Tetragrammaton, neú *or o bedair ilythyren, fel y'i gelwir yn fynych, o herwydd ei ffurfiad o bedair cydsain, î. H. V. H. Mae yr enw Iehofah yn anrçyddo an- gbenrheidrwydd, neu hunan-han- fodiaeth, äc yn cynnwys ynddo natur àngbyfranogol y Dwyfol Hanfod: ac o'r plegid yma a waherddir éi ddàfUën gan ŷYîudd- eẃon, y rhai yn ei lè a ddarlleíiant Adonai, ìaeu Arglwydd, yr bwn air a arwydda awdurdod neu lyw- • Butler*s Hor« Bi&ücw, *. 44. tòl 1. odraetb. Y Deg a thriugain hefyd a ddefnyddiasant y gair Kyrios, o gyffelyb ystyr i Adonai, ysgatfydd oddiar gyfareddfryd yr I-uddewon. Ysgrifenwyr y Testament Newydd, y rhai a ysgrifenasant yu y Groeg, a ymgydffurfiasant âg arferiad eu cyd-wíadwyr, mor belled fel na ddefnyddiasant unwaith yr enw hwn yn eu hysgrifenadau. Y mae y cyffredinolrwydd o gyfieitb- wyr Cristionogol wedi diìyn eu cynllun yn hyn. Yn ein cyfieith- iad ni ein hunain (y Saesoneg) yn enwedig, nid yw y gair Iehofah wedi ei arferyd onid pedair gwaith yn yr Hen Destament. Yn mhob mánau ereill, y rhai ydynt ymroa yn anhyrif, dodwyd y gair Ar- glwydd. Ond er mwyngwahan- iaeth, pan y cyfeirier at yr enw Iehofah, fe'i dodir mewn llyth- yrenau hreision.f Ond er hyn^nîs gallwn lai na gofidio am ddarfod defnyddio un rhyw air yn ei le, am föd drwy hyny amrywiol ym- adroddion yn cael eu tywyllu i r darllenwr cyffredinol, y rhai pe amgen a eglur bennodasent Berson y Pryniawdwr drwy yr Enw An- ghyfRANogol, ac a ddangosasent yn aralycach Dduwdod y bytb- addoledig lacbawdWr. Y mae Origen, Jerome, ac Eu« sebius yn sôn fod yr Iuddewon yn f CampbelTs îranslatíon of the Pour Gospels, Prelim. Dissert. 7. HU l.p.256.