Cylchgronau Cymru

Ofnwch Dduw. Anrhydeddwch y Jirenin, RHIF. XXXII. MEHEFIM 1881. LLYFR II. Haaes Po&tAae, Brenìn ptesennol Ynyis Otoheite. IPAN y cawfùwyd ynys Otaheite gyutaf, gan y Owlben Walis, yn y flwyddyn \7Q7> Temarre, mab Orimniö oedd yn teyrnasu yoo. O'àtnaio oedd frawd hynaf i Whaf*- pai, t»d Otoo : ac ütoo oedd tad y Pomaré presenuöl. Felly inae yn ymddangos fod Unrn-uaeth dref- fadol wedi cael ei gydtaabod yu Otaheite er's amseranbygof, Ond íe ymddengys fod tri neu hedwar o henaethiaid y« yr ynys fwyaf, •mewo mawr awdurdod be'oinw yr ■uu afyddai yn Mywodraetho yr yn- ysoedd Jlai. Nid oedd tad Po- iuaré* yn meddiauBti dim ondrlyan «gleddol o'r ynys ; ottd trwy gefn- ogaetú ei ewytbr, arcl»y«Uiorrb- wy gwrthbleidwyr, efé'a dderebaf- w.yd, ;nid yu unig i íywodraeth JtHìll Ôtabeiîe/ eithr bèfyd arwryw ©'r yn.ysoedd amgylobynoî. F« ỳmddëngys fod llawer o ryfeloedd ẃedi cymmeryd He eyu y eyfneW- idiadau hyu ; ac nid heb 4awer o ýmdrech y gpdlodd Oto» íyntumio éi oruwcbawdurdod ; a mynych y cawsai ei otfbrecbu nes gorfod' arno geisio nodtífa yn y mynydd- oedd. Oherwydd cael o bouo gyn- tìortbwyou oddiwrtb y íSaeson, ^w-eloddmai ei ddöethihéb fyddal ceisUy ennili cyfeillacb pob Ew- ropiady yn enwedig pohí Lloegr, y rhai a fyddat ar aehtysutön ý« gaJwiheibio i Otalieite : a }hynÿ a í» yn foddion>« gadarnhâü ei aw- durdod. Gwedi ibetbau gael eu sefydlu, fe <noddodd Otoo y JJywodraelíh i fynu i'w f»b, (y Poiuané presen- aioJ) gan newid >enw a «efyllfá >ag *fj ac felly ddyföd yn ddetlinâ i'w f*b ei bon, ac a fu megya rhag>- Jaw iddo, at a barhâodd i gynual ei urddas âi iioJl egoi Óarfu ynys JEitneo gydoabod awdurdod y breuin ie»*ngc, «c «ni w»rtbwyueb<- wyd ei iywodraŵh mewn modd agored yn tm niatì, oddieitbrdros ycbydig yn Taiarabu. Ar y dydd oedd wediei hennodi i'w urddasu â^r Maro (ha, neu'r igwregys coch breninoJ (yr byn a ystyrir megys ooroniad;); dech*- reuwyd y d<lefod âg aiaetb bir gan yf Arch>-off«irìad Manne Man- ne, drwy ddangos cyfreithlawá aW<Jurdod y brenin leuangc i'w sefyllfa, at yna y rho Idodd efe y gwregys breninoi am ei fawrliydi. Motuaro, jtenaeth Ëimeo, oedd y cyutaf a ddaeth i dalu gwarog- aeth fhomagef i Pomaré, yr hwn a ddygid ar ysgwytidau gwr, a'r holl benaethiaid o"i auigylch. Yr oedd Motuaro wedi dwyn gydag ef dri oddynion i'w haberthu, un o Jygaid pob un a dynodd >r offeiriatí allan. gan eu cyflwyno ar ddeilen ì'f brenin, gan wnëyd aiv aeth ddefoflol i'w canlyn' Ynst y ■cymmerid ý cyrph ymaitb, ac y ele.ldid hwynt yn y moroi. Y cyff» elyb ddefod a gytìawnwyd g&Ç benaetbiaid yr amrywiol dalaUb»*