Cylchgronau Cymru

<fcvt&i« &0mẀÈm%+ RtUF. 26.] CHWEFROR, 1829. [Cyf. III. BYWOAÀFFIAO DOCTOR JOSEPH HENRY COOKE. —»»»®ŵ«*~ GANWYD Joséph Henry Cooke, D* M. yn Northampton,oddeutu y flwyddyn 1768. Ei fam ragorol oedd aelod o'r eglwys ar yr hon yr oedd yr enwog Ddr. Phillip Dod- dridge yn fugail, a chan ei bod yn awyddus am ddysgu ei mhab yn eg- wyddorion crefydd, hi a'i rhoddodd dan ymgeleddiad y Parch. John Ry- laud, A. C. tad y Parch. Ddn John Ryland, o Gaeiodor. Pan gyrhaedd- odd oed cyfaddas, efe a ddechrcuodd fyfyrio y gelfyddyd feddygol, ac yn ganlynol gosodwyd ef gydâg y clod- fawr Ddr. Hunter, o Lundain. Yr oedd ei gyrhaeddiadau a'i fedr yn ei alwad yn dra mawr; ond fel yr oedd yn ymdrin mwy ú'r byd, efe addaeth yn llawer mwy tebyg i ddynion y byd, a pha beth bynag a allasent fod ei olygiadau, neu ei argraffiadau cref- yddol pan oedd yn llangc, yr oedcTynt wedi eu dilëu ; ac yr oedd pob medd- wl am grefydd wedi eu halltudio o'i fyfyrdodau, a'r canlyniad fu iddo droi allan yn afradlon. Gan ei fod yn meddu ar lawer iawn o fl'raetbder a bywiogrwydd, yr oedd ei gymdeithas yn cael ei phrisio yn fawr gart y rhal hytiy a eilw y byd yn gyfiií'ol. Ar ol rhyw gymmaint o aroser, pènodwyd ef i fod yn feddyg i Arglwydd Robert Seymour; arwein- iodd hyn ef i gymdeithas Tywysog Cyìnru, (y Brenin presennol) Charles Fox, Sheridan, a Ilawer o foneddig- ion ereill, ac efe a ddaeth yr hyn a dwir yn gyfl'redin yn ddyn yn ol moes y byd. Cÿf. III. Ar ol ychydig flynyddau, efe a sym- mudodd i'r Ìsle of Wight, He daeth yn adnabyddus â rhai o'r üigolion mwyaf cyfrifol yn yr ynys, ond yr oedd yn barhäus yn dilyn yr un yrfa anystyriol, gan fyw heb Dduw, ac heb obaith yn y byd, hyd oddeutu y flwy- ddyn 1810, pryd y gwelodd Duw yd dda i osod attali'a arno, a throi ei draed i Ifordd tangnefedd. Yr oedd wedi yrarwymo i giniawa gydft rhyw nifer o'i gyfeiilion yn Ly- mington ; yr oedd hyny ar y dydd Sab- bath, pryd ar ol ciniaw a gwin, efe a deimlodd awydd i fyned allan i rodio^ a chan ymneillduo am amser byr o gymdeithas ei gyfeillion, efe a rodiodd ei hun trwy y caeau, ac wrth fyned hei- bio yr Hewlan-newydd, lle mae addol- dŷ y Bedyddwyryn sefyll, a'r gwasaa- j aeth prydnawnol wedi dechreu, ar- weiniodd cywreinrwydd (neu yn hyt- rach law anweledig Duw) ef at y drws, lle yr oedd y Parch. WiIIiam Giles, yn awr o Chatham, ond yr am- ser hwnw yn fugail yr eglwys yn Ly* mingtou, ynpregethu; cymmerodd y gair y fath afael yn ei feddyliau, fel na aliodd adael y drws hyd ddiwedd y bregeth. Yna efe a ddychwelodd at ei gyfeilìion, y rhai oeddynt yn ad- loni eu bunain à'r gwin, ond yr oedd yr hyn ag oedd wedi gaíaelu yn ei feddwl wedi cael gormodd o efl'aith arno i gènadu iddo i uno â bwy yn eu digrifwch, a dychwelodd i'rynys, ond gydà theimladau i ba rai yr oedd wedi bod, hyd yn awr, yn ddyeithr. O'r amser hyn efe a ddaeth yn wir dduw«