Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

<&wìì » &ẁ»ìtotog!tr. Rhif. 27.] MAWRTH, 1829. [Cyf, III. BYWGRAFFIAD V FAR.CII. HENRY ẄILLIAMS. "HWY PERY CI.OD NO GOÍ.UOc' TTENRY WILLIAMS ótdd wein- ■*--*- idog enwog, duwiol, a llafurus, yn mysg ý Bedyddwyr Neiílduol, yr liwn oedd yn byw ar etifeddiaeth fe- ehan o'i eiddo ei hun yn Swydd Dref- aldwyn. " Yn 1662 (ebe Dr. Calahiy) . rhwystrwyd Mr. Henry Williams i arfer ei weinidogaeth yn gyhoeddus; etto efe a barhäodd i bregethu yn fwy dirgelaidd trwy amryw barthau o'r Sir, fel y cai gyfleusdra. Gwr gwir- iöneddol oedd, pregethwr tra bywiog, ac yn ymdrechgar iawn dros Dduw.— Efe a ddyoddefodd lawer er mwyn cydwvbod dda, trwy garchariad ac yspeilio ei fecldiannau ; ond dyoddef- odd y cwbl yn amyneddu*, ac aeth rhagddo yn ngwaith yr Argluydd yn yr amseroedd mwyaf erledigaethusi Pregethai yr efengyl yn rhad i'r sawl oeddynt foddlon i'w derbyn." Yr oedd ganddo wraig a deuddeg o blant, yrhyn oedd yn gwneud ei ddy- oddcfiadau Hymdost yn fwy gofidus a thorcalonus. Un o'i ferched oedd wraig i'r diweddar Barch. Richard Davies, yr hwn gynt oedd weinidog hybarch gyda'r Anymddibynwyr yn Rowell, swydd Northampton* Yr oedd ganMr. Davies,ynhaeddiannol,barch mawr i'w dad-yn-nghyfraith, ac ys- grifenodd, fel y dywedir, Farwnad serchiadoi a chynhyrfiol iawn ar ei farwolaetb, yr hyn a gymmerodd le yn 1685, yn 60ain oed. Yn mysg y profedigaethau trymion, a'r dyoddefiadau gerwinol yr aeth Mr. Cyf. III. t Henry Williams danynt, adroddwyd y rhai canlynol, ar awdurdod d'iani- mheuol, fel y rhai mwyaf nodedig ac effeithiol. Un troymosodwyd arnoyn greulon* tra yn pregethu, gan rai o'r hur-lof- ruddion erlidgarjîlusgwyd ef allan o'r tÿ, curwyd ef yn ddidrugaredd* a gadaẃyd ef fel marw, yn debyg i Paul yn Lystra. Bu ei garchariad yn hir a thostlym; dywedir na fu, a gosod pob trogydâgeu gilydd,ddim llai nâ naw neu ddeng mlynedd o fewn muriau y carchar am gyhoeddi fod Iesu Grist yn derbyn pechaduriaid ! Un amser pan oedd yn gorwedd yn ngharchar, gosododd yr erlidwyr gwaedlyd dân yn ei dý, a Ilosgasant ef i'r llawr. Ar amser arall amgylchynasant ei dỳ, torrasant i mewn, ac yspeiliasar.t ei feddiannau* ac hyd yn nod lladdastmt ei dad oedranus, yr^hwn oedd yn ceisio eu lluddias i'r oruwch-ystafellau. Ei wraig hefyd, yr hon oedd dromfeich- iog, wrth geisio diangc, (âg un plentyn ar ei braich, ac yn tywys y Ila.ll,) a anmharchwyd mewn modd creulon ganddynt. O'r diwedd cymmerasant feddiaut yn ei holl anifeiliaid, &c< &c< ac nis gadawsant ddim ar eu hol tuag at gynnaliaeth y teulu rhagllaw, Yr oedd, pafodd bynäg^ae owenithnew- ydd ei hau, yr hwn ni allai y dihirwyr dideimlad ei gario ymaith, a'r hwn efallai na thýbiasant yri^werth eu tra- fl'erth i'w ddinystrio. Ffynnodd y cae hwnw ar ol hyny yn rhyfeddol. Trwy