Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

t" DRYS Rhif. 5.] RHAGFYR, 1824. [Llyfr IV. HANES EGLWYS CRIST. Y GANRíF GYNTAF. (Parhad o du daî. 101.,) Ocd Crist } 54,. S -c5lm aingylchiadau y cýthrwfl a'r erlidigaeth a gododd yr Iuddewon yo erbyn Paul, cyn ei yraadawiad o Corinth, a'i ddygiad ger bron Gàlio, rhaglaw Achaia, a brawd i'i: enwog Seneca, ceir hanes yn Act. 18. 12,—16. A'r ól hyn mordwyodd Paul gyd á'i gyf- eiilion Priscìla ac Acwila o Cenchrea, Ué cneifiodd yr olaf, fel y bernir, ei wallt, fel rhagbarottoad defodol i gyf^ lawni rhyẅ adduned a wnaethai, perth- ynol i'r gyfraith seremonîol. Ar ei fordaith daeth i Ephesus, lle gadaw- ödd Acwila a Phriscìla. Tra bu yno aeth i synagog yr luddewon, ile yr ýmresytöodd â hwynt, íybygid, atn Grist, a'r iachawdwriaeth trwýddo, gan mai y rtiaí hyn oedd testynäu cy- ffredin Paul wrth athrawiaethu i ludd- ewon a Chenhedloedd. Er fod gwrth- wynebrwydd a rhagfarn cryf gán y íhan fwyaf o'r luddewon ym mhob »nan yn erbyn Paul a'r efengyl, etto fe Iwyddodd ei resymau gyda llawer o honynt y waith hon yn Ephesus, fel y dymunasant arno aros gyda hwynt dros amser hŵy; ond'ni chaniattâodd, tLYFR IV. gan fod yn angenrbeidiol iddo brysurö i un o'r gwyîiau arbennig, yn Jerusa- lem ag oedd yn agosâu ; und ar ei ym- adawiad addawodd yiìiwtììed â hwy drachefn, os byddai hynny yn ol ewyìl- ys Duw. Ẅedi hwyìio o Ëphesus, fe laniodd yn Cesarea; aèth i fynu i'r wyl yn Jerusalem, ac wedi cyfarch yr eglwys, daeth i waered i Antiochia ya Syria—yr hoa oedd daith hirfailh o lawer o gannoedd o filltiroedd ar fôc ac ar dir, wedi adrodd am dani gyda byrdra anghyffredin, ac wedi ei chwbl- hau, tybygid, theẃn amser byrr. Nid oes air o sôn am ddibeniòn neìllduol Paul yn myned y waith hon i Jërusa-e Iem, a chari fod ysgrifénydd yr Actaa yn ddistaw, gwaith ofer, fe allai, a fÿdd i ni geisio dyfalu. Ni chry- bwyllir am ddim a wnaeth yno, ond cyfarch yr eglwys, a hynny, fel y gall- wn feddwl, ar ei ddyfodiad a'i ymad- aẅiad. Ond gallwn benderfynu mai gogoniant Duw, a Iles ei egìwys, oedd príf ddiben yr apostol sanctaidd yn ei holl symmudiadau; ac y mae yn deb- ygol fod ganddo fatter o bwys yn ei olwg, o herwydd y brys oedd arno i ymadael o Ephesus. Wedi treulio talm o aniser "yn Antiochia, tramwy- odd trwy wledydd Galatia a Phrygia, mewn trefn i gadarnhau y disgyblioa