Cylchgronau Cymru

"pu,vi yn ei phalasau a adwaenir yn amddiffynfo,."__Pa. xlviii. 3. í'wr y (íloeh treigla uohod,—ei wy» hen I wasanaetb Duwdod; Chtìh ei hen dinc hynod, Llan, Glan, Llan yv.'r Jhii i fod. Kben Fabdd. O fewn dy gaeran heddwoh boed, I'th lysoedd dened hawddfyd : Er mwyn fy mrodyr mae'r aroh hon, A'm cymmydogion hefyd. Ps. cixii. Uhif. IX. Ctf. II. CHWBFROR, 1875. Pris 2o. CYNNWYSIAD. Crynodeb ..................... 129 ÎJwpr-wobrwyo yn yr America ... ......... ]30 *' Organ " y Pregethwyr Methodistaidd......... 131 Llythyr " C " " Adda Jones " ........... 132 tlythyr "D" "Adda Jones"............ 135 Adolygiad..................... 133 Prophwydo Cwymp yr Eglwys............ 135 Llythyr at y Golygydd ............... 135 M.ilwyr Da ar yr Ochr Ddrwg..... ...... 136 Vr Eglwys a'r Sefydliad............... 138 Èsgob Manchester yn Ceryddu Ilaerllugrwydd y Liberationists................. 142 Erledigaeth yr Eglwys yng Nghymru......... 143 fcrlid yr Eglwys ganBabyddion yn yr Twerddon ... 141 Amrywion...... ... .„ ,„ ...... 144 GRYNODEB. YMAE "organ" y Pregethwyr, sef, y "Goleuad," yn cwyno yn drist oherwydd gwendid yr Amddi- Jfynydd yn mis Ionawr. Yr ydyra ni yn credu fod gennym achos i lawenhau pan y mae y "Goleuad" ÿn cael achos i gwyno. Y mae y " Goleuad'' yn fcweled gwendid yn ddiau yn yr Amddiffi/nydd, ond Îa wendid ydywp Y mae yr Amddiff't/nydd am fìs onawr f el drych ymha un y gall y Brodyr Pregeth- wrol weled eu gwynehau eu hunain, a deall pa fath ^efyllfa weinidogaethol sydd ganddynt. Os ydyw ^toíygydd y "Goleuad'" wedi hod yn "edrych yn y urych hwn dro," nid ydym yn synuu ei fod wedi ^weled gwendid, gwendid, gwendid, yn cael ei 'ìdlewyrchu ger hron ei lygaid, a'i fod wedi torri ^llan i wylo mewn erthygl gwynfanus. Nis gallwn udymuno gwell benditli i Bregethwyr parchus y *Iethodistiaid na dyf'od i gael golwg egíurath o ddydd 1 ddydd ar wendid sefjdlfa y rhai sydd yn ymhleidioyn ^Jiw crefydd, ac, yn y chwerwder a dardda, fel nrwyth marwol allan o'r ymbleidio, yn ceisio difetha ^ddysg grefyddol yn y wlad ac yspeilio yr Eglwys o'i ^eddiannau. YMAE y " Goleuad " yn ceisio perswadio ei ddar- llenwyr fod cymmainto undeb ymhlith y "sectau" ^g sydd o fewn cyf undrefn yr Eglwys, oherwydd nad rQJW Deon Stanley, Esgob Colenso, a Ficer Caernar- îon ddim yn cydolygu. Nid ydyw Colenso ddim yn perthyn i'r Eglwys o gwbl gan ei fod wedi cael ei f wrw allan gan awdurdod gyfreithlon. Y m»e yn wir f od gan Eglwyswyr wahanol olygiadau ynghylch yr un Gwirionedd. Ond nid ydyw nynny ddim yn diddymmu yr undeb Eglwysig sydd rhyngddynt. Tra y proffesant yr un Credoau, ac y derbyniant yr " un Bara" yn cael ei gyssegru gan yr un weinidog- aeth awdurdodedig, ac y defnyddiant yr un " gweddiau," y maent mewn undeb â'u gilydd, er y gallant wahaniaethu yn eu barn ar lawer o byngciau. Y mae Mr. Disraeli, a Mr. Gbdstone, a Mr. Bright yn perthyn i'r un Senedd ac yn ddeiliaid i'r un wlad- wriaetli, tra y cydnabyddant awdurdod yr un cyfan- soddiad Prydeinig, er fod ganddynt olygiadau tra gwahanol ynghylch llawer o hethau. Ond yn Hispaen, pan fydd gan Alfonso un Sen- edd, a Don Carlos Senedd arall, a Castelar, efallai, Senedd arall yn ymladd yn erbyn eu gilydd, yn traws-weithio, ac yn traws-drethu, ac yn traws-ym- gynghori, gwelir jtio " ymbleidio " a ffrwyth ymhleidio, sef, dinystr nerth a llwyddiant y genhedl. Y mae gwahaniaeth golygiadau yn gysson âg undeb bywiol. Ond y mae ymranniadau gweith- rediadol yn ddinystr i bob undeb. Y mae yn llawn mor gall iddyn ddywedyd fod nn- deb y wladwriaeth Brydeinig yn freuddwyd a ffng, o herwydd fod y Toriaid a'r " Liberals " a'r "Radicals" yn yr un Senedd yn methu cyd-olygu ar hob pwngc, a dywedyd nad oes dim undeb yn yr Eglwys oher- wydd fod gwahanol •' Schools of Thought" o'i mewn. Oni ŵyr Golygydd y " Goleuad " fod yr Eglwye yn yr America heb gyssylltiad â'r Llywodraeth, ac etto fod yr un amrywiaeth goiygiadau yn bodoli o'i mewn ag sydd yn Lloegr p Os nad all dyn weled fod gwahaniaeth dirfawT rhwng undeb crefyddol ac unffurfiaeth peiriannol, rhwng gwahaniaeth golyçiadau ac jmranniadau gweithrediadol, y mae ef yn dioddef un ai oddiwrth anallu neu oddiwrth ddifatterwch meddyiiol. FLYNYDDOEDD yn ol yr oedd Pregc thwyr Ym- neillduol yn hoff o ddannod i Eglwyswyr fod am- bell Berson ieuangc, yn cael ei demtio i fenthycca, wrth bregethu, rhai meddylddrychau wedi eu cym- meryd allan o weithiau dynion eraill. Ar yr un pryd yr oeddynt yn ceisio twylio y bobl mai o'r " frêpt ' yn uniongyrchol, dan ysprydolaeth oddi fry, yr oeddynt hwyyntwyallt eu pregethauyn ddifyfyr. (îŵyrpawb maî hollol dwyllodrus oedd yr honiadau h yn, a bod y rhai mwyaf enwog o'r pregethwyr Ymiuìillduol yn