Cylchgronau Cymru

■Duto yn ei phalasau a adwaenir yn amMijfWtfa."__f». xlviii. 3. IÉra§l|ìÉ ijr (Bglnují. *»r y gloeh treigla nchod,—ei wy» hcn I wasanactb JDuwdod; Cana ei heu dinc hynod, l.lan, Llan, Llan 7 w'r i'un i fod; Ei)KN Farsd. O fewu dy eaerau hcddwoh boe<», I'th lysocdd deued bswdtlfyd : Er mwyn fy mrodyr rnae'r arch hon, A'm cymmydogion hefyd. Pb. üiiii. Oyf. IV. Rhif. 10. MAWBTH, 1877. Pris 2a. CYNNWYSIAD. ^rjnodeb .............. 145 Vmddiddanion yr Hwyr .. .. .. .. .. 147 ŵryrthiau yn "*H anes Methodistiaeth yng Nghymru.. 148 < Diweddar Dr. Thirlwall ar elynion yr Églwys yn ei . thy ei hun .. ...... .. .. 159 ^ul yr Eglwys Genhedlaethol .. .. .. .. 151 Ẁiifedi cydmariaetbol Eglwyswyr ac Ymneillduwyr .. 152 í Uyrddau Ysgol a'u hafrad ......" .. 152 ^osbarth Crefyddol y Boblogaeth ...... 153 ^raith y Parch. Canon Williams yng Nghyfarfod Am- ,( ddiífynol yr Eglwys yn LlaneÌli ....... 154 Ardderchog Lu v Merthyri."—Goleuni yn y Tywyll- v wch .. *.......... ..158 Çglwys ein Cyndadau .......... 159 Jstadegau Eglwysig .. .. .. .. .. 160 * uirywion .. .. .. .. .. .. .. 160 GBYNODEB. AH y 6ed cynfisol cynhaliwyd cyfarfod AmddifTÿnol Eglwysig yn yr Athenacum Hall, Llanelli. Yr *-edd yn gyfarfod hynod frwdfrydig a lliosog, a di- ^inheu y bydd ei efíeithiau y fath ag a ddymunai c5redigion yr Eglwj'S. Llawen iawn yw gennym ^eled fod cyfarfodydd amddiffynol yn llawer mwy cjffredin yn awr nag oeddynt dro yn ol. Yr ydym ÿh gwbl argyhoeddedig fod cyfiawnder a ffeithiau ^nesyddol yn gyfangwbl o du yr Eglwys yn y pwngc j«ewn dadl rhyngddi â'r Liberaiion Sucie/y, ac am 'tynny mai po mwyaf a chwilir i mewn i'r cwestiwn *«ai cadarnaf i gyd y bydd yr argyhoeddiad o hyn ym ^eddyliau y cyhoedd. \7 mae y wlad, diolch i Ddar- "-thwyr cyflogedig y Liberation Society, yn raddol yn Ijjod i weled ac i gyîaddef nad yw y case yn erbyn yr ■Eglwys ddim agos mor glir ag y mynnent hwy. Yr Mym mewn rhan arall o'r rhifyn presenno) yn ar- ÎJraphu araith alluog, finiog, ac argyhoeddiadol y í'arch Canon Williams, a dymunem i'n darllenwyr ei tastudio yn fanwl. Nid yn aml y gwelsom un yn *wy ar y pwngc. " V N ein plwyf ni," meddai gohebydd y Guardian 1 yn ei adroddiad o weithrediadau y Genhadaeth oeillduol (Special Mission) a gynhaliwyd ym Man- thester yn ddiweddar, Bheithor pa un sydd Uchel Eglwyswr, " cafwyd mwy nag un engraifl't o ewyllys <Ja Ymneillduwyr, yn enwedig meistriaid gwaith, <4mryw o ba rai a attaliasant eu gweithfaoedd er hawyn i'r gweithwyr gael cyfleustrai wiando ar gyng- Wion y Cenhadwr. Yn yr un plwyf daeth Meddyg, Cynnulleidi'aolwr difrifol o ran ei olygiadau crefyddol, *t y Person ym mhell cyn i'r Mission ddechreu i gyn- nyg ei wasanaeth a'i help iddo, gan ddywedyd,' Cewch chwi fod y Canwriad, byddai finnau yn was. Dy~ wedwch wrthyf, Dos, ac mi a af; Gwna hyn, ac mi a'i gwnaf pa beth bynnag fyddo,' ac ar nosweithiau braf yr oedd ef a'r Offeiriaid yng nghyd yn cerdded ystrydoedd y ddinas, gyd â chôr yn canu hymnau, a 11 u o gynnorthwywyr, yn taer-gymhell dynion i ddv- fod i'r Gwasanaeth. Mewn plwyf arall amrai fisoedd cyn i r Mission ddechreu, anfonodd y Wes-leyaid at yr Offeiriad igynnyg rhoi eu holl stajf o weithwyr at ei wasanaeth, ac i gau eu capel yn ystod y Genhadaeth neillduol. Mewn plwyf arall cymmerodd Gweinidog yr Annibynwyr ran yng ngwasanaeth agoriadol y Mission, ac mewn plwyf arall annogodd Gweinidog Presbyteraidd ei holl gynnulleidfa i fyned i'r Eglwys Gadeiriol i wrando y Parch Knox-Little." Efallai mai i'r teimiad a'r yspryd a amlygir yn y geiriau uchod y mae llwyddiant y Uenhadaeth ym Manchester i'w briodoli. Cyfrifir fod tuaphedwar ugain mil o botl yn wyddfodol yn y gwahanol eglwysi bob nos yn ystod y Genhadaeth : a cheir tystiolaeth o bob cyfeiriad fod rhyw ddifrifoldeb neillduolyn meddiannu y trigolion. Credwn y byddai llwyddiant crefydd yn annhraethol fwy, pe caid mwy o gydgordiad ym mhliih Cristionogion. Y mae y byd heb gredu oblegid nad yw Cristionogion yn un fel y gweddiai Crist am iddynt fod. DRO yn ol sefydlwyd Cymdeithas a elwir " The Home Re-union Society." Amcau y Gymdeithas yw ceisio dwyn oddi amgylch undcb a chydweithred- iad rhwng gwahanol bleidiau crefyddol ein gwlad. Teimlai y rhai a sefydlasant y Gymdeithas fod ym- bleidio yn bechod, ac yn ddinystriol i grefydd, ac o ganlyniad gwnaent a gwnant eu goreu i ladd ymbleid- iaeth ac i ddwyn undeb oddiamgylch. Cynnaliodd y gangheno'r Gymdeithas yn swydd Henffordd gyfarfod yn ddiwcddar yn agos i Henffordd, pryd y traddodwyd annerchiad galluog a d^-ddorol gan Ẅ. T. Mowbray, Ysw., Pryste. liywedai fod undeb gweledig yr Eg- Iwys nid yn ddymunol yn unig, ond yn rhwymedig. aeth Ddwyfol; ei fod yn cael ei ddysgu yn eglur yng Ngair Duw, a'i fod wedi nodweddu bywyd ysprydol yr Eglwys am ganrifoedd ; a bod duwiolion pob oes, Weslej' a'r Anghydffurfwyr cyntaf ym mhlith y nifer, wedi cyfaddef ei bwysigrwydd ac wedi gweddio am ei adferiad. Dangosodd mai canolbwynt undeb yn y wlad hon ydyw hen Eglwys Gatholig, Hanesyddol, y wlad, ac mai sylfaen yr undeb ddylai fod Ffydd yr Eglwys anwahanedig, hynny yw yr Eglwys cyn ym-