Cylchgronau Cymru

Y WENYNEN. 49 DARLITH ar DDYMGYRCHIAD neu AT-DYNIAD. (attraction.) (Parhad o tu duten 29.) Yma ynte ni a gawn yr achos o fod y ddaear yn gron; gan fod holl ranau y ddaear y.n tueddu at' ganolbwynt cyffredin, mae yn rhaid i'r corff cyflawn fod yn grwn. Dyma yr achos, gydâ phwys yr awyr, fod afouydd yn llifo tuag i lawr, sef tuedd y dwfr i chwilio am ei wus- tadedd, yn tarddu oddiar ei ddymgyrchiad at ganolbwynt y ddaear. Hyny yn wir ydyw arwyneb pcrffaith wastad ar y ddaear, sef fod pob rhan o'r arwyneb yr un pellder oddiwrth ganolbwynt y ddaear. Ond y mae y ddaear yn belen mor fawr, mal pe gellid tori darn o'i harwyneb u ddwy filldir o dryfesur, a'i osod ar glawr perffaith lyfn, ni byddai canolbwynt y darn ond wyth modfedd uwch nag yr ochrau. Gadawn arwyneb y ddaear am ychydig yp awr, i edrych ar effaith dymgyrchiad gydâ golwg ar y bydoedd wybrenol. Y mae yr haul, y lloer, a'r planedau, oll yn gryniou, am hyny gwyddom yn ol y rheswm a roddwyd uchod, eu bod hwythau yn gwasanaethu y ddeddf hon, sef dyni- gyrchiad, ynddj'nt eu hunain. Heblaw hyn, y mae dym- gyrchiad yn gweithredu mcwn modd neilldúol rhwng y cyrlì" nefol a'u gilydd. Dymgyrchiad sydd yn cadw y ddaear a'r holl blanedau yn eu gyrfäon o amgylch yr haul, a dymgyrchiad sydd yn cadw y Ueuad yn ei gyrfaogylch y ddaear; a'r achos pa ham na chwympent y cyrff hyn í'r haul, yn ol deddfau arferol dymgyrchiad, yw, o her- wydd fod deddf arall, sef grym canol-ochelol (centrìfu»al furcej yn eu tueddu i ehedeg i'r ehangder, a chyd- bwysiad y ddwy ddeddf byn sydd yn cynnal y plancdau yn eu cylchoedd gosodedig. Dymgyrchiad yw yr achoso lanw y mór; gan fod gronynau dwfr yn rbyddion yo mtiiitb eu gilydd, y maent yn cael eu tynu i fynu pan y neshâo yr haul ueu y lleuad, a phan y byddo yr haul a'.r ileuad yn yr un parth o'r nef, y mae y cyflanw fapring tidej. Y mae rhai o'r farn mai hyn oedd y moddion a arferodd yr ílollalluog i ddinystrio y byd trwy ddiluw, sef fod rliyw gorff' nefol wedi dyfod mor agos at y ddaear, fel ag i gydweithredu a'r haul a'r lloer i dderchafu yr holl