Cylchgronau Cymru

Y DIWYGIWR. Rhif. 100.] TACHWEDD, 1843. [Cyf.i1. UNDEB GWAHANOL EGLWYSI, HAWL YN EU GILYDD. GAN Y PARCH. SAMUEL ROBERTS, LL AN B R YN M A I R. I. Cynnygwn Pirlurhàd bjr ar natur yr undeb sydd i fod rhwng eglwysi y saint. Y mae yn un o brifelfenau y grefydd a arddelant. Y niae yn eglur fod yr Ariíl- wydd wedi cynmsíaeddu dyn à galluoedd ac à chyfleusderau i gymdeith-tsu à'i gyd- ddynion. Y mae yn eglur hefyd fod profed- igfiethau pechod wedi dyrysu eu cyfeillgar- wch ; <>nd amcanwyd sroruchwyliaethau ac ordinhadau crefydd Iesu i gryuhoi yn tììhyd ynddo ef ei deulu oll drwy'r nefoedd a'r ddaear. Gan fod dosbarth ein byd ni o'i ddyssryblion mor wasiíaredig fel nad allant ymgasglu yn nghyd ì'w wasanaethu o gylch yr un aJior, ei ewyllys ef ydyw iddynt ymffurfio yn gymdêithasau gwa- hanol; ac y mae p>b cynnulleidfa sydd wedi cyd-ymdrefnu felly i eyflnwni ei ordinhadau ef, yn " Eglwys" iddo. Ac y mae yr un grefydd Ddwyfol ag sydd yn gofyn i bersonau ymuno yn eglwysi er eu cyd-adeiladaeth, yn gofyn hefyd i eglwysi gyssegru holl effeithiolaeth eu doniau a'u cariad i fod o wasanaeth i'w gilydd ac o fendith i'r byd. Felly y inae ysbryd a Ilythyren Cristionogaeth yn gofyn cariad a chyd-weithrediad rhwng ei holl ddeil- iaid. Nid yto yr undeb hum ddim yn gofyn perffaith unoliaeth barn, na manwl un- ffwfiad gwasanaeth. Y mae sefyllfaoedd ac amgylcbiadau dysgybiion Iesu yn y byd yma yn dra gwahanol. Y mae gan rai o honynt luosocach rbagorfreintiau nag sydd gan ereill, ac felly y mae eu «wybodaeth yn uwch, a'u profiadau yn belaethach. Hollol ofer fyddaì dysgwyl eu gweled oll, hen ac ieuainc, drwy bob goruchwyliaeth, yu gwbl o'r un farn ac o'r un teimlad am holl amtfylchiadau crefydd ; ac o ganlyniad, ni ddylid eu selio wrth yr un gyffes, na'a rhwymo wrth yr un ffurf o addoliad: ac nid yw cariad yr efengyl—cariad " iiir-ymaros, cymwynasgar," y drydedd bennod ar-ddeg o'r cyntaf at y Corintbiaid—ddim yn gofyn y fath unffurfiaeth. Y ffordd effeitbiolaf i doddi serchiadau Cristionogion i fod •'oll yn un," ydyw—nid eu gwasgu i gyffesu yr un ertbyglau—oud eu denu i gyd-cbwilio yr un Bibl, i gyd-ymgrymu o gylch yr un i'rsedd, ac i gyd-lafurio er lledaeniad di- ddanwehyr un iachawdwriaeth. Nid oes dim i fod yn gwlwm yr undeb yma ond cariad. Y mae pob rhwymyn arall yn groes i'w natur, ac wedi profi yn aneffeithiol a niweidiol. Y mae defnyddio swynserch eowadaeth i fod yn rhwymyn undeb yn anfri ar Grist, am fod hyny yn cyssylltu wrtb enwau dynion y rhinweddau a herthynent i'w enw £f. Y mae gwneu- thur llinell arferion «rwlad, neu ddefodau y tadau, yn derfyngylch ein cymundebeg- Iwysig, ynddiraddiad a cholled i'r enaid anfarwol ddylai ymgodi i oleuni baul y nefoedd, a tbaenu ei serchiadau dros holl feusydd crefydd. Y mae gwneuthur tan- ysgrifiad i res o erthyglau gorpbenedig yn rhwymyn undeb, yn dysgu cydwybodau i ragrithio, ac felly yn mygu eu hargyhoedd- iadau. Y mae llunio deddfau seneddol, neu unrhyw weithredoedd cyfraith, i fod yn rhwymyn ryfundebau eglwysia yn wad- iad o rym cymhelliadau duwioldeb, ac yn apeliad oddiwrthynt at rym yr awdurdodau gwladol; ac felly y mae yn derchafu an- 41