Cylchgronau Cymru

Y DIWYGIWR. Rhif. 184.] TACHWEDD, 1850. [Cyf. XV. Y CWESTIWN MAWR; 8EP FA FOBD "W WWW liW §ilW 3S)¥Mo Mb. Goi..,—Daethum yn ddiweddar o hyd i'r bregeth ganlynol, yr hon a argraffwyd er ys triagain a saith mlynedd yn o!, 3?an y Parch. Evan Griffiths, gweinidog Capel Sion, Llandda'rog. ' Cafodd yr awdẁr lawer o'i íeio a'i erlid y'n ei ddydd, oblegid ei olygiadau crefyddol; a chysylltir ei goffadwriaeth, o hyny ìiyd heddyw, â rhyw awgrymiadau ei fod yn gyfeil- iftrnus o farn ; a chyhoeddi pethau o'r fath ag a welìr yn y bregeth hon, yw yr unig seiliau i'r fáth awgrymiadau: Hyder- wyf y gwelwch hi yn deüwng o gael lle yn y Diwygiwr,- gwnewch wrth hyn chwythu y Uwch oddiar goffadwriaeth un fn yn wron dewr dan faner y gwirionedd; ynghyd â dangos y modd yr oecìd rai yn deall düwinyddiaeth yn oes yr awdwr, pan yr oedd Ântinomiaeth yn cael ei Jlyncu'yn raio gan y rhan fwyaf o grefyddwyr Cymru. Wyf, yr eiddoch, Llannon. -------- H. Daties. Am hyny, fy anwylyd, megys pob amser yr ufyddhasoch, pid fcl yn f* ngwydd yn nnig, cithr yr awr ho* yn fwy o lawer yj| fy absen, gweithiwch alían eich iechydwTÌaeth eich hunain gydag ofn a dychryn; caay» Duw sydd yn gweithio ynocn ewyllysio a gweithredu o'i ewyllys da ef.—Phil. ii, 12, 13. Yma nl gawn fod St. Paul yn canmol y Philipiaid am eu hufydd-dod i'w gyng- horion ef gynt; eithr yn awr ac efe yn ngharchar yn achos y gwirionedd adrodd- odd efe iddynt, y mae efe yn eu cyffroi â'r ystyriaeth hyn, i ymegnio yn ddiwyd iawn i weithio allan eu hiechydwriaeth eu hunain mewn pryd, gyda mawr ofal, trwy ofn a dychrjn methu yn y diwedd mewn un modd. Iechydwriaeth yw poh math o warcdigaeth rhag drwg, neu o glefyd. Eithr iech- ydwriaeth ysbrydoí a feddylir yma, sef llwyr waredigaeth oddiwrth bechod, ei glwyfau, a'i gosb ar gorff ac enaid yn dragywydd: " O Dduw, y mae pob math o iechydwriaeth yn dyfod i ddyn. O ffynon ei ras ef y tarddodd y dyfroedd bywiol hyn, sef'dyfroedd iechydwriaeth," Esa. 12,2,3. "A Christ y Cyfryngwr, yw y bibell trwy yr hon y deuant i ni," Ioan vii, 37, 38. Efe o'i wirfodd a gydsynioäd â'i Dad i gymeryd y gwaith angenrheidiol arno o anrhydeddu deddf, natur, neu gyf- raith diniweidrwydd, a dyoddef cosb y troseddiad o honi, yr hyn hefyd a wnaeth efe yn ein natur a'n byd m, gan ufyddhau hyd angeu, ie, angeu'r groes: adn. 4—8. A chwedi ei berffeithio trwy ddyoddefiadau efe a wnaethpwyd yn Awdwr iechydwr- wriaeth dragwyddol i'r rhai oll a ufyddhant iddo : Heb. 2, 10; a 4, 9. " Ac nid oes iechydwriaeth yn neb arall; canys efe yn unig a wnacthpwyd i ni gan Dduw yn ddoethineb, ac yn gyfiawnder, ac yn santeiddrwydd, ac yn brynedigaeth," 1 Cor. 1, 30. Dyma gariad annhraethol. Pwy allasai ddysgwyl am y fath beth ag iechyd- wriaeth i'r dyn syrthiedig, a dòrodd gyfraith hawdd ei chadw, trwy un ffordd, nac ar neb amodau pwy bynag ? Neb yn y nef nac ar y ddaear, ond Duw ei hun. Pe na fynasai efe ddangos trugaredd i'r dyn o'i rydd ewyllys a'i ragorfraint ei hun.nid oedd neb, meddaf, yn y nef nac ar y ddaear, a allai gynyg ei gymhell, llawer llai ei rwymo ef, i wneuthur hyny. Y canlyniad yw, mai o rydd ras a chariad Duw y mae iechydwriaeth dyn. " Efe o'i ewyllys da a anfonodd ei Fab, ei anwyl a'i unig anedig Fab, i geisio a chadw yr hyn a gollwyd," Mat. 18, 11. Efe a benodd amser ei an- foniad i'r byd, ynghyd â'i waith llafurus a dyoddefus, a chwbl o drefn ac amodau ein prynedigaeth o'r pcn bwy gilydd : " Pan ddaeth cyflawnder yr amser i ben, Duw a anfonodd ei Fab, wedi ei wneuthur o wraig, wedi ei wneuthur dan y ddeddf, fel y prynai y rhai oedd dan y ddeddf, fel y derbyniem ni y mabwysiad, trwy ei dderbyn ef:" cymhara Gal. 4, 4, 5 ; a Ioan 1, 12, 13. Ond a ellir dim meddwl i Dduw, er hyny, addo iddo ei hun, yn ei gyngor a'i feddwl ei hun, ryw elw, anrhydedd, a gogoniant ychwanegol at ei wynfyd dwyfol ei hunari, oddiwrth ufydd-dod newydd dynolryw, o ddangos trugaredd iddynt ? Y mae hyny yn anmhosibl, enaid, yn natiír pethau. Os cyfiawn y fyddi, pa beth yr