Cylchgronau Cymru

Y DIWYGIWR. Ehif. -269.] ÌONAWR, 1858. LCyf. XXIII. JOHN BUNYAN. Oddeutu tair a haner a phedair blynedd yn ol, traddodwyd yr hyn a ganlyn ar lûn Darlith méwn amryw fanau, uc yn y llûn hwnw yn gywir y caiff yn awr fyned ir Wasg. DAVID REES, Llanelli. " Y mae efe wedi marw yn llefaru eto." Dadleua beirniaid manylgraff yn nghylch pa un ai •• Y mae efe yn llefaru," nen ynte, " Y mae efe yn cael llefaru am dano," ydyw y cyfieithiad mwyaf cystrawenol a chywir; ond un peth sydd sicr, mae ynaill a'r lleill yn iawn mewn syniad. Mae yn wir fod Abel er wedi marw yn Uefaru wrth y byd, taw trwy ffydd yn yr Arglwydd Iesu Grist y mae cadwedigaeth enaid, ac nad oes lachawdwriaeth yn neb arall, nac enw arall dan y nef trwy yr hwn y gellir dianc rhag y llid a fydd. Y mae Äbel hefyd er wedi marw yn cael llefaru am dano yn groy w, yn uchel, a chyfi'redin. Y7n hyn y mae y byd drwg, anystyriol, ac anniolchgar hwn yn l!ed gyfiawn, ac yn draonest: efe a siarada am yr hwn a siarado wriho, ac y mae yn siarad yn uchel a chyffredin am yr hwn a siarado yn uchel a difrifol wrtho. Ceir yr adsain yn gyffredin mor hir ac mor uchel a'r sain. Mae John Bunyan wedi marw er ys yn agos i gant a thriugain a deg o flyneddoedd, er hynyy mae yn Ue/aru yn uchel uehel wrth y byd yn y dylanwad iachus a gynyrch- odd ar feddyliau 8C a drosglwyddwyd o'r naill oes a gwlad i'r Uall, ac yn y Uyfrau efengylaidd, darllenadwy, ac adeiladol a ysgrifenodd; ac fe lefara y byd am dano jntau yn uchel a rhigyl yn mhob gwlad wareiddiedig, yn mhob cymydogaeth ddiw- ylíiedig, ac ar bob aeíwyd oleuedig trwy bob parth o'r ddaear. Fe siaredir gyda chy- maint o ffraethineb a dyddordeb am John Bunyan a phe buasai wedi byw yn yr ardal nesaf ac yn newydd farw yr ẃythnos ddiweddaf. Coffeir ei enw yn mhob congl o Gymru gyda chynefíndod mwy o lawer nag y gwneir am ein Hendeid. Anhawdd cael annedd wledig, na threfig, dyddynol na gweithfaol trwy Gymru na Lloegr, na'r Albannac America, na'r Almaen, nadyw enw yr hen Eurych yn caelei ffres a'i fynych goffa, a'i freudüwydion yn cael eu hadrodd gyda llawer o flas dros- odd a throsodd drachefn mewn amrywiol o dafod-ieithoedd i ddyfyru teuluoedd hir flos gauaf. Y mae canoedd a miloedd wedi byw ugeiniau o flynyddoedd yn nes atom, ac wedi anneddu ugeiniau o filldiroedd yn fwy cymydogaethol i ni, ac wedi marw oesau ar ol Breuddwydiwr Bedford, heb fod â dim mwy o sôn am danynt na phe huasent heb fod eriaed. Mae yn wir nad all neb fyned trwy y byd feí Uong trwy y môr, neu neidr dros y graig, heb adael un argraff ar ei ol. Ni fu dyn erioed ffior ddistadl na adawodd ryw olion annileadwy o'i fodolaeth ar draethodd llydain amser wedi iddo ef fyned i ffordd yr holl ddaear. Ni ymdeithiodd y baban trwy ei wib-daith fèr heb adael argraffiadau o'i fodolaeth .......*„»» argraffiadau o'i fodolaeth na ddilëir 'mo honynt byth byth- °edd. Dywedir fod y bydoedd naturiol wedi eu cydbwyso mor drwyadl a'u man- c°-ff r?F ^' ^ y byddai disgyniad gwybedyn ar y ddaear yn peri ymsigliad, ynredinol hyd gỳrau eithaf yr encyd annherfynol; felly y mae pob un ar ei daith rwJ' y byd^n cynyrchu effeithiau cyffrous a barhant i gynyddu yn eu dylanwad am dragwyddoldeb, a dylanwada ar Fodolaeth yn gyffredinol hyd eithaf ei ther- Ys"6?' ^ ^^ °^on P0D un yn e^ ^a^tn trwy y bJ'^'arostyth. yn annileadwy. Ond mor á(Yh "j mae rüa^ yn tor^ eu nenwau ardu-dalenau amser, ac mor wasaidd ac ym- ac h u y rnodiant yn ffyrdd rhywrai ereill, modd y byddontyn goch ac yn agored Nicî r°r di un cam allan °'r ffordd nyny» na cnam neillduol arnynt i dynu syiw. neu 06S ° gweledig gwahanol ar ol rhai, ni wnaethant ond cochi llwybrau Cain, eu b î^6' DeU ryw ysSeleryn ara115 abydd raid chwilio liyfrau y farn cyn cael allan a WedU bod yrî y byd, a chaei allan pa ran a gymerasant i ddiwygio aeu fell-