Cylchgronau Cymru

Y DIWYGIWR. Ehif. 305.] CHWEFEOE, 1861. [Cyf. XXVI. CREFYDD V BEIBL. GAN Y PAECH. T. DAYIES, LLANDEILO. Mae o bwys mawr fod pob dyn yn feddianol ar wir grefydd. Gall yr hwn sydd yn ei ineddu fod yn llawen mewn gorthrymderau, a chanu yn nghanol y tonau, canys dygir ef 3-11 ddiangol adref i Gaersalem yn y diwedd. Mae ìlawer o syniadau yn bod yn mhlith plant dynion am wir grefydd. Defhyddir y gair crefydd mewn llawer o ystyron, ac mewn liawer o wahanol gysylltiadau. Crefydd natur a thraddodiad, crefydd Mahomet, crefydd yr athronydd Chinaeg Confusius, crefydd Budha yn India ; ac y mae llawer o grefyddau gan waîianol genedloedd a llwythau 0 ddynion ; ond y mae a fynoni yn bresenol â chrefydd y Ueìbî. Mae cryn amrywiaeth yn marn dynion dysgedig o barthed i'r gair crefydd. Pwy bynag a ewyllysio weled y gwahanol olygiadau sydd, bydded iddynt ddarllen y gwahanol Eiriaduron o dan y gair crefydd. Yn ei ystyr helaethaf, golyga unrhyw gyfundrefn o ffydd ac addoliad. Yn yr ystyr yma, mae yn cynwys addoliad pob oes, pob cenedl, ag sydd yn addef y gallu, neu y galluoedd ag sydd yn llywodraethu y byd. Mae rhyw neíllduolrwydd yn perthyn i bob crefydd ; ac oddiwrth y neillduolrwydd hwnw, mae yn hawdd casglu pa un a ydyw o darddiad dynol neu ddwyfol. Mae crefydd y Beibl yn gwbl eglur: nid crefydd yn amwisgedig mewn mentyll tywyll ydyw, ond un eglur. Gall pob un sydd a Beibl yn ei law ddeall beth ydyw.* Ehaid i ni edrych ar ein testyn yn ngoleuni y Beibl o'r dechreu i'r diwedd: nid gwiw apelio at unrhyw faen-prawf arall. Y cwestiwn yw, nid beth oedd crefydd y Tadau Cristionogol, nid beth oedd crefydd yr oesoedd tywyll, nid beth oedd crefydd yr eglwysi diwygiedig, ac nid beth yw crefydd yr oes bresenol, ond beth yw crefydd y Beíbl. Ceisiwn osod rhai o'i nodweddio^ o flaen y darllenydd. Mae yn sylfaenediy ar wybodaeth. Anwybodaeth yw un o'r cadwynau penaf a fedd y diafol, er cadw cenedloedd y ddaear yn gaeth o dan ei ddy- janwad. Anwybodaeth yw yr ategydd cryfaf sydd yn dal gau grefyddau ì'r lan. îsiid ar anwybodaeth mae crefydd y Beibl yn sjdfaenedig, ond ar ^ybodaeth ; nid pob math o wybodaeth, ond gwybodaeth y gwirionedd. Nid yw gwybodaeth yn unig yn ei chynwys, er nad yw yn bodoli heb yybodaeth. (Gwel 1 Cor. mi. I, 2.) Nid yw fod dyn yn meddu golyg- ladau cywir a chyson am grefydd y Beibl, yn ddigon o brawf o fodolaeth y grefyddhonoyny galon. Nid yw fod dyn yn deall gwirioneddau y BeiW fel oyfundrei&i, neu fel gwyddor—nid yw fod dyn yn hollol gyfar-