Cylchgronau Cymru

Y DIWYGIWR. Ehip. 306.] MAWETH, 1801. [Crr. XXVI- Y NEEOEDD. ÀítWEiNTWYD fì gan ymddangosiad y seren gynífonog fawreddus a ymwib- iodd mor rhwysgfawr drwy yr eangder yn 1858, i gyfansoddi pregeth ar y Salm. xix. 1, yr hon a bregethwyd yn Nghapel Als, Hydref 10, 1858 ; ae wedi hyny a draws-newidiwyd i ddarlith Seisonaeg, yr hon a draddodwyd i'r Mechanié's Institution, yn yr Athenaum yma; ac yn awr, rhoddir hi ar lim traethawd i'r eyhoedd. Mae wedi ei throi a'i nyddu ddigon o weith- iam i fod yn ystwyth ; ond ofnaf y bydd yn gymalog wedi y cyfan. Na foed i'r därllenwyr ddysgwyl traethawd rheolaidd ar Seryddiaeth; ond der- bynier ef fel y mae. Yn amsér ymddangosiad y Gomed fawr, cafodd sylw pawb : y cyfoethog a'r tylawd, y dysgedig a'r anllythyrenog, y segurddyn a'r diwyd, y duwiol a'r anystyriol, oeddynt yn edrych yn ddyfal tua y nef- oedd, a syÜent yn astud ar yr ymdeithydd brysiog oedd wedi bod ar grwydr yn yr encyd tragywyddol am filoedd o flynyddoedd, ac a saethodd ymaith. wedi hyny gyda chytìynider melltenawl i'r unrhyw ororau anghys- bell am ysbaid miloedd o fiynyddoedd eto. Ond ofnwyf fod llawer wedi syllu gyda dyddordeb ar un o'r bydoedd a daflodd Duw o'i law er ys talm, ag na ddarfu erioed feddwl yn ddifrifol am y Bod mawr a wnaeth y cwbl. Y Nefoedd ydyw y testyn. Gair lluosog ydyw nefoedd; nef, nefoedd. Nid gorphwysfa y saint tu draw i'r byd a'r bedd, fydd dan ein sylw, er na adawn y nef hono yn ddisylw; ond cawn alw heibio y bydoedd uwchben, a gwneud rhai nodiadau eynredinol a syml ar Seryddiaeth. Y mae yn naturiol i ofyn, pan yn ymdrafod â phwnc o bwys, Pwy ddechreuodd fedd- ^l am dano ? faeth ydyw y barnau a fí'urfìwjd arno? pa gamrau mae wedi roddi ? a pha raddfa y mae ynddo yn awr ? Yn ateb i hyn, y mae y duedd ryfeddol sydd mewn áynion i syll^ ar unrhyw beth newydd, ac i ryfeddu ymddangosiadau anghyffredin, yn ein harwain yn naturiol i ddychymygu i'r hen dad cyntaf, Adda, pan oedd yn unig drigianydd y %d, i deimlo pleser annirnadol, a syndod anghyflredinol, pan gyntaf yr agorodd ei lygaid ar yr entrych godidog uwchben. Edmygai yr haid yn ^1 ysblander cyhydeddol yn anfon allan o hono ei hun oleuni, a Bywyd, a üarddwch, a llawenydd, a sirioldeb i'r holl greaduriaid. Ehyfeddai y ddaear oedd wédi ei charpedu yn wyrddlas, a'i haddurno â blagur a blodau 0 "°d rhyw liwisu a pheraroglau: gwelai taw nenfwd ei balas oedd yr awyrgylch nefolaidd, ^ías, ao mai y lamp yn y nenfwd hono oedd yr haul, ^lfl WQ oed<^ 711 ^g^8-^ gwerth ar y cyfan; a gwelai na fuasai y býd, â'i gyflawnder a'i harddwch, ond ogof anniddan heb yr haul. 0! fel yr oedd yû syllu arnoî Gyda gha fath bryder y gwelai ef yn teithio, ac yn gogwyddo tua'r gorllewin, a'r cysgodion yn hwyh.au! Dychrynai godewyn-