Cylchgronau Cymru

%îr!t$raum Jpìboî at ttraaanwíh GMdoriaetft gro nt^jg n (Çinnrn. Cyhoeddedig dan nawdd prif Gerddorion, Corau, ac Undebau Cerddorol y Genedl. Rhif. 42.—-Cyf, II. AWST 1, 1861. Pris 2g.—gyda'r post, 3c. CEEDDOEIAIÎIH TIST Y EHtFYîT SWlî, âlaw.— «SHON DAPYDD." Eto Cydgan. HenAlaw Ysgotaidd, "John Ánderson, my Jo." Cydgan.—•" CLYWCH GANIADAU LLATS A THANT." Alaw Gymreig, "Seroh Sudol." Tv DAt.. Llawîyfr i Gerddoriaeth.................. 137 Geiriadur y Cerddor.................. 139 Cerddoriaeth yn ỳ Rhifyn hwn ............ 140 Cymanfa Gerddorol Gwent a Morganwg ...... 141 Cylchwyl Gerddorol yn Abertawe............ 142 Cantata Llewelyn...... '...... ......... 143 Bwrdd y Golygydd ....., ........... 143 Cronicl Cerddorol... ... ........, ... ... 143 HîaMpft í ẅtDDotíaetf), CYFANSODDIANT (Composition). 1. Wrth gyfansoddiant yr ydym yn deall y gelfyddyd o gynyrchu cerddoriaeth newydd, na bu mewn bodoîaeth o'r blaen, yn ol rheolau melodedd a chynghanedd. Gallai ambell un feddwl, yu gymaint a bod Handel a chewri cerddorol ereill wedi bod ar y maes, a thrwy nad oes ond saiih o wahanol seiniau yn y raddfa, fod cyfansoddi cerddoriaeth newydd wedi myned erbyn hyn yn annicbonadwy. Tn wir, y mae ambell gerddor lled fychan yn barod i ddweyd fod yn amhosibl ffurfio un math'o Dôn neu Alaw, nad ydyw mewn bod eisioes. Ond y mae ychydig o ystyriaeth yn ein dysgu, hyd yn nod pe byddem 5rn cyfÿngu ein hunain at wyth o seiniau yn unig, heb ddefnyddio un haner tôn ond sydd yn naturio] yn yr wythawd, heb fyned drosodd i wythonau ereill, nac ail adrodd yr un geiniau, y gallem gysylltu y seiniau â'u güydd mewn uwchlaw deugain mil o wahanol ffyrdd. Ond pan feddyliom am wabanol wythouau, y modd y rhenir pob tôn yn baner touau, a'r amrywiaeth sydd yn ddichonadwy trwy acen, mydr, amser, torseiniau, rhwymynau, ac íelly yn nilaen, y mae y maes yn ymagor o'n blaen yn hollol ddideifynau. Gallai un arwynebol feddwl, wrth ednch ar ycliydig bthyienau iaith, na fyddai yn bngibl tfuríi y o hotiynt ond vchydia ychydig iawn o wahanol feddyliau. Yn lle hyny, yr ydys yn cael fod y meddyliau a osodir allau ynddi eisioes brou yn ddirifedi, a bod dynion meddylgar yn gallu taflu eigeiriau mewn ffurfiau gwahanol, fel ag i osod allan feddyliau newydd- ion yn barhaus. Gwaith athrylith yw dwyn allan a chorphori meddyliau newyddion» Pa un bynag ai careg, ai lliw, ai swn, ai geiriau fydd y cyfrwng trwy ba \m y gosodir y meddwl allan, gwaith athryíith ydyw. Grall talent roddi gwisg wahanol i feddwl, oud nis gall roddi gwyneb na bywyd newydd iddo. 2. Y prif benau a ddeuant dan sylw wrrth egluro deddfau a rheolan Cyfansoddiant ydynt:-— 1. Melodedd (Meloäy). 2. Cynghanedd (Sarmony). 3. Cyfeiliant (öounterpoint). 4. Ffurfiau Celfyddydol. 5. Cerddoriaeth Leisiol. 6. Cerddoriaeth Offerynol. Er ein bod yn nodi y pynciau hyn ar wahan oddiwrth eu gilydd, y mae yn amhosibl siarad am rai o honynt heb gyffwrdd âg ereill hefyd. I'r celfyddydwr, yu wir, nid ydyw y cwbi ond gwahanol ranau un cyfan-gorph. 3. "Wrth draethu ar gyfansoddiant, yr ydym yn cymeryd yn ganiataol fod y darllenydd wedi ein dilyn trwy wahanol ranau y.Llaw-lyfr;—yn hyddysg yn elfenau cerddoriaeth, cyfryngau y raddfa, trawsddodiad, trawsgyweiriad, amser, ynghyd ag elfenau cynghanedd; oblegid nid yw yn bosibl cyfansoddi, pa beth bynag fyddo nerth athrylith naturiol, heb fod y pethau hyn oll, fel cynifer o ddefuyddiau, at law y cyfansoddwr i osod allan ei wahanol feddylddrychau trwyddynt. 4. Ar y llaw arall, gall un fod yn deaÜ y pethau hyn oll heb fod yn gyfansoddwr. Gfall trawsgyweiriad o bob math fod ar flaenau ei fysedd, gali ei fod yn hyddysg yn rahob rhyw^- ogaeth o gordiau, eu gwrthddulliau, eu cyfun- iadau, a'u defuyddiau, h.eb fod yn gyiansoddwr; ie, gall osod nodau at eu gilydd ar ffurf alaw, a gosod cynghanedd lawu, gywrain, a gramadegol, mewn cysylltiad â hi, oud heb fod yn gyíän- soddwr. Grall un fod yn deall iaith yn dda, ond. ueb allu i ysgrifenu neu gyfansoddi yn yr iaitíi hono. Gall uu fod jn deall y pedwar-rfiesur-ar- ; Uií:.»aìn, yu hoiÌyigyí'ajcw.ydd yn eu_hoU g^ynghai^