Cylchgronau Cymru

^iiMtgratmt gftisoî at urasanaŵ (|erdáariadft pt mpjj g Öfemrg* Cyhoeddedig dan nawdd prif Gerddorion, Coran, a<; Undeban Cerddorol, y Genedl. Rhif. 12. CHWEFROR 1, 1862. ím2rtẅ^§, CEEDDOEIAETH YN Y RniFYÎí HWÌÎ, Cydga*.—"GOEFOLEDDWN YN DY IACHAWD- WEIAETH DI." Allan o waith Db. Croft. YîtBiL-GAJf.—" O ARGLWYDD, FY NITW." Pales- TEINA. Tu dal. Mynegiant Cerddorol ............ ...... 89 Cvne;hanedd {Sarmnny) ......... ...... 90 Cvfimdrefhy " Tonic Sol-Fa" ...... ... ... 91 Croft, a Palestrina ............ ...... 93 Cronicl Cerddorol ............ ...... 94 Bjsbysiadau .................. ...... 96 ^pnegíant CcrtiDoroL (Musical Ex2)ression.) TMLYNIAD GOMTODOL WRTII YR ALAW, AC ESGETJLTTSO Y GYNGILANEDD. Tit ydys wedi erybwyll eisioes fod gwertli un- rhyw gyfansoddiad'cerddorol'ÿn ymddibynu ar dri gosodiad, sef, melodedd, cynghanedd, a myneg- iant, a'r pryd y byddo y rhai hyn, yn eu holl gyíoeth, wedi cydgyfarfbd mewn cyfansoddiad cerddorol, y pryd hwnw y gellir dywedyd ei fod yn berffaith' ; ond os bydd yn eisiau, neu 'n ddi- ffygiol, un o honynt, bydd y cyfansoddiad yn ddiffygiol i'r un graddau. Felly, y peth penaf a ddylai fod mewu golwg gan y cyfansoddwr yw cyí'uno y gosodiadau c^bwylledig yn mhob dern- yn cerddorol, a gofalu am beidio myned mor bell ag addoli un, a llwyr esgeuluso y lleill. Cyn di- weddu ein hysgrif hon, ni a nodwn y gwahanol awdwyr, y rhai, drwy eu hymlyniad gormodol wrth y naill o'r rhai hyn ydynt wedi aberthu y lleill, ac felly, wedi syrthio 'n fỳr o gyrhaedd y perffeithrwy'dd a'r amrywiaeth y mae y glust ddiwylliedig yn ei ofyn. Y bai ag y mae cerdd- orion Cymru', Lloegr, a'r Cyfandir, wedi bod ac eto yn bod i raddau, yn euog o hono, yw esgeu- luso cynghanedd, ac o gaulyniad, mynegiant, er mwyn rhoddi digon o ryw wag amrywiaethau i'r Alaw. Y mae rhedeg y cyfansoddiadau yn un lleisiol, ac esgeuluso cynghanedd, yn ddiffyg llawer mwy cynrywiol nag esgeuluso y traws- ddodiaid, &c, yn gymaint ag mai cynghanedd sydd yn cydglymu yr holl gyfansoddiad cerdd- orol. Gyda 'r fatb gruglwyth o gyfansoddiadau unlleisiol, buwyd agos a llwyr esgeuluso cyng- hanedd, a chyfeiliant, er mwyn rhoddi lle i ryw ddiluw o ormodedd alawol, yr hyn a alwai ein hawdwyr, druain, yn ddychymyg cerddorol. Nid rhedeg y cyfansoddiad gan mwyaf yn unlleisiol, a'i yru drwy yr holl drawsgyweiriadau, a mwy na hyny o bae modd, ac ail adrodd drosodd a throsodd drachefn, hyd nes llwyr flino y gwrandawyr â rhyw feddyliau sychlyd', ydyw dychymyg ce'rdd- orol; na, y mae ei darddiad o le llàwer uwch, a mwy urddasol. T mae Uawer o'r alawon cry- bwylledig, w-edi eu cyfansoddi yn y fath fodd fel mai peth braidd anmhosibl y\r cyfeiliaw un math o gynghanedd atynt; h. y. y maent yn hollol anghynghaneddol yn eu cyfansoddiad. A phan y mae ymgais at gynghanedd yn y dosparth is- raddol yma, nid ydyut yn gofalu am i'r gwahanol leisiau gael eu lleoedd priodol. Tn lle bod y Sawd (Bass) yn gynsail yr holl adeilad, ceir ei weled yn cyd-foledu a'r cyfalaw, yr adalaw, &c, mewn wython arall. Felly, prif nodeb y cyfryw gyfansoddiadau, yw arsynu y gwrandawyr yn hytrach na 'u boddhau, ac fel y mae 'n haws dirnad yr byn sydd ardderchog mewn cyflawn- iad, nac mewn cyfansoddiad cerddorol; felly gellir rhoddi cyfrif paham y mae cymaint wedi bod yn fwy diwyd yn hyfforddi eu hunain yn y rhan ymarferol, yn hytrach nag yn astudio y rhan gelfyddydol. Ac o farnu yr awdwyr yn oi eu cynyrchion, y mae 'n hawdd dirnad pa drin- iaeth a gae y gwir gyfansoddiadau cerddorol. Os dygid i sylw Anthem glasurol o eiddo Tye, Tallis, Byrd, Farrant, Purcell, Grreen, Boyce, &c., pa rai íyddent yn Uawn o'r ehediadau mwyaf cerddorol—y tri " gosodiad " wedi eu cyfuno yn eu llawn berffeithrwydd ynddynt, edrychid ar- nynt gyda difrawder ac oerfelgarwch. JSri thyny "grandfugice at iìie last stretto'n mo'u sylw; ond os daw ger eu bron ryw glytwaith didrefb, yn llawn solos, &c, ceir eu clywed yn gwaeddi ac yn cyhoeddi ger gwydd y byd,—'"Dyma ddernyn iawn, wedi ei weithio yn gelfydd, a'i yru drwy yr holl drawsgyweiriadau; beth yw ilyfudra alawol, a chyfoethrwydd cynghanedd wrth solos ardder- chog a dyrus'? Dim." T>yna 'r iaith, fel y mae