Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

CERDDOR CYMREIG %kltjgiOTtt Iŵrì ú mmnuúìi ^ýtââomúìt ym mgsjg g (fptrjr, Cyhoeddedig dan nawdd prif Gerddorion, Corau, ac Undebau Cerddorol y Genedl. Rhib. 23. IONAWR 1, 1863. Pris 2g.—gydcCr post, 3c. CnnntDysíaU. CEEDDOEIAETH Yîí T EHIFYN IIWÎí, Can Bedaiií Rhan,—"FLE MAE'R HAF." Gan Mendexssoh>\ Efelychiad o'r geiriau Ellmyníg gan y Golygydd. Oaniadaeth .................... BywgraíTyddiaeth ... Adolyííiad y Wasg................. Arí'erion iieillduol Cyfansoddwyr Osrddorol Cronicl Cerddoroì................, líysbysiadau .................... Tü DAL. . 177 . 179 180 . 181 . 181 . 184 Caníaöaŵ Wrth ganiadaeth yr ydym yn golygu y gwaith neu y gelíyddyd o ddatgan, neu roddi allan feddy'liau neu gyfansoddiadau eerddorol trwy off'erynoliaeth y llais dynol. Yr hyn a fwriadwn ni, gan hyuy, yn yr erthyglau hyn, yw rhoddi ychydig o gyfarwy'ddiadau ymarferol yn y gelf- yddyd o ganu, a thuag at hyny, ni a wnawn ddeìhydd o wersi ac awgrymiadau y prif athraw- 011, ac yn enwedig Garcia, Petís, Balfe, Mason, ]NTovello, a Ferrari. Dichon y dylem fynegu, ar yr un pryd, mai nid ein hamcau ydyw dysgu proffeswyr, ac nad ydym yn ymgymeryd â dysgu cantorion yn y fath focld ag i fyned o fiaen y cyhoedd í'el prif gantorion. Yn y lle cyntaf, gan nas gall neb chwareu na lleisio yn dda' heb ddeall rhywfaint am ei offeryn, ni a gynygiwn ychydig o eglurhad syml a chy- ífredinol ar— Y Peieîant Lleisiol. Offeryn bychan ydyw hwn ; ond er ei fod yn fychan, y mae yn annhraethol gelfydd, ac yn alluog i gynyrchu amrywiaeth mawr o wahanol seiniau, a gwell a melusach seiniau nag un offeryn arall. Yn y dyddiau rhyfedd hyn o ddyfeisgarwch a medrusrwydd celfyddydol, mwy nag a all neb ei wneyd ydy w llunio offeryn cerdd a ddeil gymhariaetb â'r Uais dynol. Y mae yn perthyn i'r peiriant hwn amrywiol ranau. Ÿ prifrai ydynt:— 1. Yr Ysgyfaint (Lungs). 2. Pibau'r Ysgyfaint (Bronchial Tubes). 3. Y Bibell Wynt (Trachea, neu Winafipé). é. YBrefant (Lari/nx). 5. Y Beudag (Glòtíis). 6. Yr Arfeudag (Epiglottis). 7. Y Llynefa (PTiarynx). 8. Taflod y Genau (Palate). 9. Y Flroen-fvnedfa (Nassal passage). 10. Y Tafod (Tongue). 11. Y Dannedd (Teeth). 12. Y Gwefusau (Lips). Grellid rhanu y rhai hyn hefyd yn dri dosbarth mwy cyffredinol, fel hyn :— Dosbarth öyntaf—Rhif 1, 2, 3, y rhai a weithredant fel megin a phibelL Ail Ddosbarth—Ehif 4, 5, 6, y rhai a weith- redant yn fwyaf uniongyrchol i gynyrcliu y sain a'i gychwyn allan. Trydydd Dosbarth—Kiif 7, 8, 9, 10, 11, 12, y rhai a weithredant i nawseiddio y llais a'i anfon allan. Ehaid, yn j lle cyntaf, wrth yr ysgyfaint. O'r rhai 'hyn y mae yr awyr neu y gwynt !yn dyfod; ac yn ol graddau nerth y rhai jhyn, a'r muriau sydd yn eu bamgylchu, sef' y j ddwyl'ron, yr asenau, y ceudod, a'r eefn, y bydd j grym y llais, neu y sain a roddir aìian. Gwas- lanaetha y rhai hyufel y fegin i'r organ. Eheda yr awyr, wedi cael ei ysgogi felly, ar hyd lluaws o fân bibelìau ar hyd yr ysgyfaint, y rhai, jfel mân ffrydiau neu aíbnydd, a ymarllwysant i 1 ddwy brif bibell, ac ymuna y rhai hyny drachefu yn un Bibell wynt. Esgyna yr awyr ar hyd hono, nes dyfod i'r—■ Brefant (Laryná).—Y inae y rhau fechan annhraethol gywrain hou yn sefyll yn mhen uehaf y Bibeli wynt. Hwn sydd yn ffurfio y telpyn a welir ac a deimlir yn ymdaflu allan yn v gwddf, ac a adwaenir gau rai wrth yr enw sathredig t: Afal Adda " ("Adam's apple"). Yn nglianol hwn y mae mynedfa gul yn cael ei ffurfìo gan ddwy bilionen, y rhai a ymestynant ar ei draws, y naill ar yr ochr dde a'r llall ar yr aswy. Cynwysa y breíänt bum' madruddyn (cartilage), yrhai, trwy symud yn ol ac yn mlaen, yn ol ewyllys y creadur, a effeithiant i dynbau neu i lacio y ddwy bilionen leisiol. Ar fynediad yr awyr i fyny o'r bibell wynt y mae yn myned rhwng y pilionod hyn. Pan y byddo dyn yn anadlu yn rhydd, y mae y fynedfa hon, yr hon a elwir y Beudag' (Glottis) yn llydan, mewn cymhariaeth, yn y gwaelod, oblegyd fod y