Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

CEIIDDOR CYMREIG. %ldtgnutm Jpfcol at ttrasanaeíh (ferácttrtseiit gm mpj g djjgmrç. Cyhoeddedig dan nawdà prif Gerddorion, Corau, ao Undebau Cerddorol y Genedl. Rmr. 2S.—Cyf. II. MEHEFIN 1, 1863. Pris 2g.—gydà'r post, Sc. ©nnntonstaö. CEBTDOaiAETH TN T EHIFTN EW, Canig.—"T BOREU." ("TFHEEE the bee SUCJCS.") Rhan o'r Alaw gan Dr. Amíe. Trefniad W. Jacjíson. (Farhad.J Tü DAL. Llawlyfr i Gerddoriaeth .................. 25 Geiriadur y Cerddor .................. 27 Beirniadaeth ........................ 29 Taitli Gerddorol yn Sir Gaerfyrddin ......... 30 Bwrdd y Golygydd .................... 30 Cronic) Cerddorol.................... 31 Hysbysiadau ....................... 32 iLíattiípfr i ẅtDöonaeŵ Y GRADDFAAU. (Parhad.) Y Baddfa Gbomaticaidd. (Cliromatic Scale.) 61. Gwelsom fod saifch o wahanol seiniau yn perthyn i'r lladdía Naturiol, neu Drydonawl (Diatonic Scale), a bod pump o'r rhai hyny yn cael eu galw yn Donau, a dwy yn Haner-Tonau. Y mae y Eaddía Haner-Tonawl yn gyfansodd- edig i gyd o haner-tonau, ac yn cyuwys deuddeg o wahanol seiniau, y rhai a safant, yn nghyweir- nod C, fel y canlyn : — Wrth esgyn. :=q Wrtli ddisgyn. jêSjêl ^*=*Z*- -0^-rfa—j-fr^- debyg i 9, 8, a 5; pe dywedid fod y dôn fwyaf yn 9 gradd, yna byddai y dôn leiaf tuag 8, a'r haner tôn tua 5. Sylwyd yn mhellach fod y tonau mwyaf, y tonau lleiaf. a'r haner tonau yu sefyll mtwn perthynasau neillduol â'r cyweir- nod ;—tôn fwyaf rhwng y cyweirnod a'r eilfed, y 4vdd a'r 5ed, a'r 6fed a'r 7fed—tôu leiaf rhwng yr 2il a'r 3ydd, a'r 5ed a'r 6fed—a hanner tôn riìwng y 3ydd a'r 4ydd, a'r 7fed a'r 8fed. Eil- waith dywedwyd fod y llon-nôd (#) yn codi y nôd fyddo ar ei ol hauer tôn uwch, a'r lleddí- nôd (Î2:) yn gostwng y nôd fyddo ar ei ol haner tôn yn îs, na'r hyn ydoedd yn flaenorol. Ond y mae cerddorion y dyddiau presenol yn dweyd fod gwahaniaeth eto rhwng yr hauer tôn a godir gan y Uon-nôd neu a ostyngir gan y lleddfnôd a'r haner tôn sydd yn naturiol yn y raddfa. Gelwir yr olaf yn haner tôn ddiatonaidd, a dy- wedir, fel y sylwyd yn barod, ei bod yn 5 gradd; a gelwir y gyntaf yn haner tôn gromaticaidd, a dywedir nad ydyw ond tua 3 gradd. Tybier, gan byny fod daii yn canu gyda'u gilydd yn nghy- weirnod C fwyâf. Dechreued un yn y cyweir- nod (C) a'r lîall yn y 3ydd uwchlaw iddo (E); symuded yr isaf i fyny i Cf, a disgyned yr uchaf trwy D i Dfe, fel hyn:— T- -£\- ..S3_ 62. Nid oes un cyfansoddiad cerddorol yn cael ei wneyd i fyuy yn gwbl o gyfryngau y Jiaddfa hon ; oud gwueir defuydd o rai o honynt yn achlysurol. Y Eaddfa ENUAitMONAiDD (EnJiarmonicScale.) 63. Dangoswyd yn barod (Cerddou Ctmeeio, cyf. L, tu dal. 186, ad. 42,) fod dau fath o dôu, y rhai a elwir tôn fwyaf a thôn leiaf; ac nad ydyw yr haner-tôn yn haner un o honynt. Dy- wedwyd hefyd fod èu cyfartaledd i'w 'gilydd yn Yn awr, yn ol siarad ac arferiad cyffredin, yr ua peth ydyw y ddau sain diweddaf, C# a D£; ond, os oes tôn fwyaf o 9 gradd rhwng C a D (y laf a'r 2il), ac nad ydyw y llon-nôd yn codi a'r lleddfnôd yn gostwng dim ond haner tôn o tua 3 gradd bob un, y mae yn canlyn fod gwa- haniaeth o agos i 3 gradd, neu rywbetb mwy na chwarter tôn naturiol, rhwng y sdiniau a nodwyd. Pe tôu leiaf fuasai y cyfrwug dechreuol, ni buasai gwahaniaeth rhwng yr uchaf wedi ei ostwng trwy leddfuôd a'r isaf wedi ei godi trwy lon-nôd ond dwy radd, neu tua chwarter tôn leiaf. 64. Gwelir cyfryngau y raddfa enharmonaidd wedi eu ffurfio yn nghỳweirnod C fwyaf, yn