Cylchgronau Cymru

CERDDOR CYMREIG. djgldfcjraum lẄ0t at tramtaeth %rádoriaetk jm mjaj g tiÇgmrg. Cyhoeddedig dan nawdd prif Gerddorion, Corau, ac Undebau Cerddorol y Genedl. Rhif. 30.—Cyf. II. AWST 1, 1863. Pris 2g.—gyda-W post, 3e. ©nnnnnjsfao'. CEHDDOEIAETH YN Y EHTFYN HWN, Cn>öJL».—MTEILWNG YDYWR OEN." Gan Spohb, o'r " Farn ddiweddaf'." Ttt dai,. Caniadaeth........................... 41 Geiriadur y Cerddor .................. 43 Trefn y Tonic Sol-ffa .., .................. 45 Cymanfa Gerddorol Ddirwestol Gwent a Morganwg 46 Bwrtfd y Golygydd .................... 47 Cronicl Cerddorol .. .................. 47 Hysbysiadau ...... .................. 48 Moddatj x Baddfa. (Modes). 70. Hyd yn hyn, yr ydyin wedi siarad am y Eaddfa yn y Modd, nèu y Cywair, Mwyaf yn benaf'; ond arferir y Raddfa yn fynych mewn Cywair neu Fodd arall, pa un a elwir y Cywair neu y Modd Lleiaf Dywedir am y naill ei fod yu Fwyaf a'r llall ei fod yn Lleiaf oddiwrth natur ei drydydd. Os trydydd mwyaf fydd o'r prif- neu y cyweir-nod i'r trydydd cyfrwng oddi- arno, dywedir fod y Modd neu y Cywair yn Fwyaf; ac o'r ochiLŵrall, os lleiaf fydd y trydydd hwnw, dywedir fod y Modd neu y Cywair yn Lleiaf. Mae rhai ysgrifeuwyr wTedi arferyd y geiriau Llon a Lleddf i ddynodi y Moddau neu y Cyweiriau, gan alw y mwyaf yn Llon a'r Lleiaf yn Lleddf; ond arwain i ddyryswch y mae hyny, yn gymaint a bod Sharp yn cael ei alw yn Llon, a FÍat yn Lleddf. 71. Ý mae y Modd neu y Cywair Mwyaf, fel rtieol gyffredin, yn perthyn i gerddoriaeth or- foleddus, a'r Lleiaf, fel rheol gyffredin, yn perthyn i gerddoriaeth alarus. Ond y mae eithriadau yn y naill a'r lla.Il- 72. Yn y dyddiau presenol, nid ydys yn arfer y Eaddfa, yn y cyffredin, ond mewn un o'r ddau gywair a nodwyd. Tr ydym wedi egluro y Eaddfa yn y Modd neu y Cywair Mwyaf eisioes. (Gwel Ceeddob, cyf. Il./tu dal. 9, 10, 11). ÌYurfìr y Modd Lleiaf trwy ddechreu yn y chwech- fed neu drydydd islaw cyweirnod y Eaddfa yn y Modd Mwyaf. Dywerìer fod cyweirnod y Eaddfa yn y modd Mwyaf yn C, yna cyweirnod y Eaddfa yn y Modd Lleiaf fydd A; a saif y Eaddfa Drydonawl yn y Modd hwnw fel hyn:— Y Raddfa yn A.—Modd Lleiaf. Nod.—I ba le bynag y byddo y Eaddfa yn cael ei thrawsgyweirio, y mae cyweirnod y Modd Lleiaf drydydd islaw yr eiddo y Mwyaf. (Gwei OeeddoÊ, cyf. II., tu dal. 11, 12). 73. Yr ydym wedi nodi sefyllfa yr Haner- Tonau yn yr engraifft uchod â chrẃmfach; a gwel y darllenydd eu bod yn sefyll rhwng yr ail a'r 3ydd, a rhwng y 5ed a'r 6fed i'r cyweirnod. 74. Y mae y rhan amlaf o gerddorion y dydd- iau hyn yn gwneyd cyfnewidiad yn y rhan uchaf o'r Eaddfa yn y Modd hwn, fel hyn :— Gwelir felly fod yr haner tonau, gyda'r cyfnewid- iad hwn yn sefylì rhwng vr 2il a'r 3ydd, a rhwng y 7fed a'r 8fed.* 75. Y mae ereill yn ymfoddloni ar godi y 7fed yn unig; ac felly, yn ol y rhai hyny, y mae j Eaddfa yn sefyll fel hyn :— Y mae yn y rhestr hon o seiniau dair o haner tonau; un rhwng yr 2il a'r 3ydd, un arall rhwng * O'n rhan ein hunain, nid ydym yn gweled un rheswm am y cyfnewidiadau hyn, na dim yn galw am danynt. Y rheswm a roddir dros godi y 7feà ydyw, nad ydyw y 7fed lleiaf yn nod arwemic* uriodol i'r 8íed fel cyweirnod; a ehodir y 6fed ar ei ol fel na byddo dim ond tôn rhwng y 6ted a'r 7fed. Ond nid ydfm m eto weçü eweled paham nad ydyw y 7íed lleiaf yn gystal nôd arweiniol ì r eywair lleiaf ag ydyw y"7fed mwyaf i'r eywair mwyaf. YmddeDjj» i ni ei fod; ae mai y 7fëd lleiaf yw nôd arweimol y oywauOle.af. Heblaw hyny, y mae y cyfnewidiadau uchod yn newid1 natu*^y rùan uchaf o'r raddfa yn hollol, fel nad ydyw y nax 1 beth na r llall X mae y rhan isaf o honi yn alarus o ran natur fel y mae weai-m bwriaii i fod; ond am y rhan uchaf y maeyn fwW ^«n^odd wir, nid ydyw'o ran eflaith, ond y rhan uçhat o'r raddfa yn y modd mwyaf wedi ei drawsgy weirio. Yn mhel ach, nid ydym yn meddwl fod yn perthyn i unrhyw gelfyddydwr i. geisio newid^ Bian nd gadnel anian fel y cafòdd hi, a Uumo ei wmth a^ffurfio «wotan