Cylchgronau Cymru

Y GEEAL. AWST, 1856. DEONGLIAETH.-EFUGYRAU Y BEIBL. RHIF XXI. HINA PLEROTHE=/Wy cyftawnid. II. Fel y cyfía\vnv:yd=ecbaticaidd. Teimlad naturiol sydd yn oodi yn mhob ysgrifenydd, pan yn aunerch ei ddarllen- wyr ar bwnc newydd a dyeithr, ydyw, pryder fod i'r darllenydd ddeall yr hyn a ddywedir wrtho. Pan fyddo'r mater mewn llaw yn cael ei gyflwyno mewn cyf'res o erthyclau, a'r cyfryw, i ryw raddau, yn annghyssylltiedig, mae ysgrif- enu yn ddealladwy ac eglur yn debyg o effeithio yn annymunol ar yr arddull ieithweddol, yn gymmaint a'i fod yn gwneuthur ad-ddywediadau yn ofynol; ublegyd lle byddo perffeithrwydd arddull a thlysni ymadrodd yn annichon heb abertíiu eglurder, nid yw yr ysgrifenydd piofiadol yn petruso dim pa un i ddewis. Gall y darllenydd adgofio ddarfod i ni ddywedyd o'r blaen, bod i'r geiryn fel, yn yr Ysgrythyrau, ystyr deublyg, gan ei fud yn cyfeirio weithiau at ddyben neu amcan, ac weithiau at ganlyniad unrhyw amgylchiad neu weithred. Yn ei gys- sylltiad â'r ffurfair,/,?/ y cyflawnid, y mae yn arwyddocâu lbd unrhyw amgyîchiad y cyfeirir ato wedi dygwydd i'r dyben neu mewn trefn i rywbeth arall gymmeryd lle. Gelwir hwn ei ystyr telicaidd. Ond inewn rliai ymadroddion, y mae profion digonol yn dangos, fod iddo ystyr arall gwahanol; nid amgen, fod unrhy w beth wedi dygwydd, nid mewn trefn i beth arall jîymmeryd lle, ond hyd oni chymmerodd 'e- Dyma ei ystyr ecbalicaidd. Yn ei ì'styr telicaidd, dangoswyd ei fod yn dyg- wydd tan ddau amgylchiad, o bob un o'r ^awl y rhoddwyd amryw engreifftiau all- an o'r Ysgrythyr Lân. Yn bresennol, ni j> ddych\velwn i wneuthur nodiadau eg- 'urhaol ar ei ail ystyr. H. Ffl y cYFLA.viììViYD=ecbaticaidd. Uefnyddir y ffurfair, yn yr ystyr hwn, d;i") yr amgylohiadau caníynol:— («,) Pan fyddo y ffurfair yn cyfeirio ategwyddor gyffredinol, o'r sawl y mae yr.,amgylchiad a nodir yn gymhwysiad "eillduol. (/j,) Pan fyddo y ffurfair yn cyfeirio at >!>iadrodd cyffredinol, o'r sawl y mae yr amgylchiad a nodir yn wireddiad neu engraifTt. (c.) Pan fyddo yn cyfeirio at ymadrodd nad oes perthynas í'wriadol rhyngddo â'r amgylchiad a nodir, ond ei fod yn nieddu cyfaddasrwydd i'w osod allan. (d,) Pan t'yddo yn cyfeirio at ymad- l roddion awgrymiadol, neu ryw gyd-dar- ! awiad mewn amgylcliiadau, yr hyn, j weithiau, nid oedd yn cael ei fwriadu. I. Y ffurfair yn cyfeirio at eywyddor \ gyffr-edinol. Nid oes dim sydd yn hýn- odi yr Ysgrythyrau gymmaint a'r ffaith eu bod yn cynnwys egwyddorion ym- ! ddygiad, yn hytrach na dysgrifiadau o ' ddyìedswyddau neillduol. Cyfarl'yddir, gan hyny, â lliaws o ymadroddion, y rhai, tra yn gwisgo gwedd neu ymddang- ! osiad ymddygiad neu reol ymddygiad ; neillduol, nid ydynt ond yn cymhell neu \ yn dysgrifio y cymhwysiad o egwyddor j gyffredinol. Pan fyddo yr ysgrifenydd, gan hyny, yn cyfeirio at ymadrodd o'r j fath, y mae yr ymddygiad a gymhellir | neu a ddysgrifir yn gytìawniad o hono. I Testynau,—Mat. iv. 4. ix. 13. Ioan viii. | 17. Rhuf. i. 17. iv. 3. ix. 15. 1 Cor. ix. y. ! 2 Cor. xiii. 1. Gal. iii. 13. NODIADAU. Mat. iv. 4. " Ysgrifenwyd, Nid drwy fara yn unig y bydd byw dyn, ond drwy bob gair a ddaw allan o enati Duw." Yr ystyr yw, nad drwy luniaeth cyffredin yn unig y dichon i ddyn fýw, ond drwy bob moddion a welo Duw yn dda ei drefnu. Yr a;hos fod bara neu ymborth cyíi'redin yn cynnalbywyd.yw, am ddar- fod i'r Holìalluog ei apwyntio; ac os gwel efe yn dda apwyntio rhywbetb ar- all, fe etyb y dyben yn ogystal. Yr eg- wyddor gyfíìedinol yma a wireddwyd yn amgylchiad y Manna yn y diffeithwch, yn gystal ag yn mhroí'edigaeth yr Ail Adda yn yr anialwch. j Mat. ix. 13. " Ond ewch a dysgwch pa j beth yw hyn (a ysgrifenwyd), Trugaredd yr wyf yn ei ewyllysio, ac nid aberth." " Trugaredd yr wyf yn ei ewyllysio, ac 22