Cylchgronau Cymru

Y GEEAL. TACHWEDD, 1856. ATHROFA'R BEDYDDWYR YN MIIONTYPWL. At Wrinidogion ac Eglwysi Cymru.— Goddefwcu i ni eich hannerch y waith hon o harthed achos ag sydd yn gofyn ein sylw dwysaf, a'n hymdrechion difrifolaf, fel enwad o Fedyddwyr, sef achos ein Hathrofa yn Pontypwl. Teirn- Iwn mai afreidiol yw i ni ddweyd fawr yn bresennol ar anghen a defnyddioldeb athrofa i ddynion ienainc ag sydd yu amcanu at y weinidogaeth. Mae hyn yn cael ei addef yn awt braidd gan bawb. Gweiir a theimlir fod yr oes bresennol yn un ogynnydd mewn gwyddoniaeth a îlênyddiaeth gyffredinol. Cynhyrchir Hyfrau o bob matli, argreffir a rhwymir hwynt yn rhad, darllenir hwynt yn awyddus, a myfyrir hwynt yn fanwl; ac felly, dysgeidiaeth yn uchel ei phen wrth yr hyn ag y mae wedi bt>d. Bu amser pan nad oedd dim chwaeth at lênydd- iaeth, dim darllen,dim myfyrio, diin cyn- nyddu mewn gwybodaeth; a'r canlyniad oedd, ofergoeliaeth yn teyrnasu, rnoes- au yn isel, a"gwybodaeth yn wylo am iiad oedd neb yn ei cheisio." lë, anwyl ddarllenwyr, dyma'r piyd yr oedd Pab yddiaeth yn ei llawn nerth, yr offeiriaid yn hòni awdurdod Duw, rhyddid gwlad- ol a chrefyddol yn anadnabyddus, y werin mewn tywyllwch a chysgod angeu, ac eneidiau gwerthfawr yn myned yn ddirwystr i utfern. Ond y mae agwedd pethau wedi newid erhyn heddyw, dar- llenir gan y bobl yn awr, ymofynir yn ddifrifol am y gwirionedd, ni ymfodd- lor.ir ar darth, niwg, a breuddwydìon. Mae haul dydd yscrechian a chlapio'r pwlpudau wedi machlud, rhaid i'r bobl : gael synwyr, dysgeidiaeth, fl'rwyth myf- j yrdod ar ddyfnion bethau Duw, deheu- j i'wydd i yindrin â'r hendigedig air, onide j diflasir ar y weinidogaeth, a cheblir y | gweinidog. Y mae yn ffaîth rhyfed.l, ond eto yn "aith nad oes neb yn y cyffredin yn cael (;yn lleied gwrtaith a rhagbarotóad i lanw eiswydd, a gweinidog efengyl. *n gyffredin, prentisir oreft'twyr am o bumpi chwech mlynedd, weithiau mwy, gydag enwogion yn eu gwahanol alwed- igaethau ; rhoddir blynyddoedd lawer o wrtaith a dysg i'n meddygon, cyfreith- I wyr, tir-fesurwyr, eiriolwyr, a barnwyr | gwladol, heb'aw eu bod yn cael eu codi | o'u mhebyd mewn cymdeithasau uchel í a moesgar. Wel, o.iid oes annghyfartal- j wch mawr rhwng yr hyrtorddiad a j roddir i'r swyddwyr a'r crefftwyr a i ddygant yn unig ond cyssyiltiad â'r ] bywyd presennol, â'r hyn a roddir yn I y cyff'redin i weinidogion yr efengyl, | swydd pa lai yw y bwysicaf o bob swydd, i sef cymhwyso ysbrydion anfarwol i'r j byd'anweledig. Gallem feddwl fod syn- j wyr cyffredin ýn dweyd fod eisieu mwy í o wrtaith, medr, doethineb, a deheu- j rwydd ar yr hwn sydd i wella clwyfau, ac iachâu briwiau enaid, ar yr hwn sydd i lanhau afìechyd inoesol, nag sydd ar yr hwn ag y mae ei swydd ond yn dàl cys- sylltiad â'r corph, ein rhau farwöl. Pa gyssondeb, f'rodyr, sydd mewn rhoi pump neu chwech mlynedd o hyffbrdd- iad i'r hwn sydd i ymdrin â choed a cheryg, a gadael goruchwylwyr dyfuion bethau Duw wrth y peth nesafi ddim. Mae yn wir nad llawer sydd yn dweyd yn awr " na fu yr apostolion mewn coleg, a bod ysgol yr Ysbryd Glân yn ddigon, a pregethwr bò:i clawdd yw'r goreu," &c. Na, mae y bobl wedi bliiro gwran- daw ar y fath ddwlni ae afresymoldeb ; ond eto, y mae rhai, tra yn addef í'od eisieu gwrtaith a dysg, yn haeru nad oea eisieu i fechgyn fod mewu cole^ dair blynedd, y galîant, megys gael eu gosod ar ben y flbrdd yn union, au gwneyd yn hyddysg yn nirjíelwch teyrnas nefoedd, megys ar unwaith. Weí, dywedwn nin- nau, paham na all bach^en ddod yn saer, neu yn faswn da, mewn wythnos, neu yn feddyg da mewu mis? Oaid oes eisieu ntwy o wrtaith ac hyffbrddiad ar esgob eneidiau nag sydd i ymdrin â choed, ceryg, a chyrph dynioa ? Mae yn wir nad oes un man mor f.in- teisiol, dim nn lle a ddwg ddyn ieuanc ar ei draed mor f'uan a'r athrofa. Dy- wedwn yn ddibetrus, nad oes un man moi gyfaddas i f'eithrin, nerthu, a chad- aruhau meddwl yr efrydydd ieuanc, a'r athrof'a; yma rlìHÌdiddo feddwl,ystyried, barnu, ac adfeddwl ar air y bendigedig Dduw, a chymharu y naill ran a'r llall o 30