Cylchgronau Cymru

Y GREAL. EBRILL, 1858. RUTH A HAOMI. O holl weithredoedd a rhyfeddodau yr Arglwydd, nid oes yr un i'w gystadlu â'r goruchwyliaethan a ddygodd efe yn mlaen yn, a thrwy ei Fab uniganedig. "Hwn a wnaeth efe yn etifedd pob peth,'' ac "i'r hwn yr oedd yr holl brophwydi yn dwyn tystiulaeth." Nid rhyfedd, gau hyny, fod dygiad y fath berson goruchel i'r byd, wedi, ac yn tynu cymmaint o sylw. Gan mai person a gwaith Crist yw sail a defnydd iach- awdwriaeth, y mae amgylchiadau ei ymgnawdoliad o ddyddordeb gwastadol i Gristionogion. Mae yr orucbwyliaeth ryfeddol hòno o eiddo y Duwdod, " Corph a gymhwysaist i mi," yu un o'i ryfedd- odau penaf; a saif yn arwydd tragy- wyddol o'i ras a'i Ddwyfol allu! Gan fod y weithred oruchel hon yn bresennol yn y meddw! Dwyfol " cyn sylfaenu y ddaear," yr oedd yn naturiol dysgwyl iddi gael gylw a lle amlwg yn nihob ysgogiad o eiddo y Iehofah yn mhob cenedlaeth ac oes. Yr amgylchiad cyn- taf a ddynodai yr amcan hwn, wedi y diluw, oedd galwedigaeth Abraham o Ur y Caldeaid, " Yn dy- had di y ben- dithir holl dylwytbau y ddaear." (Gen. xxii. 18.) " Ac i'th had di, yr hwn yw Crist." (Gal. iii. 16.) Pan ddychwelai Israel o'r Aipht, cyn iddynt groesi yr lorddonen, arweiniwyd hwy i adnabydd- iaetli â gwest-wraig (innlceeper) yn ler- icho, yr hon y pryd hyny a roddodd arwyddion diwrthbrawf o flydd, yr hon hefyd a "ddangosodd wrth ei gweithred- oedd," yn nerbyniad yr "ysbiwj'r yn heddychol." Wedi sefydliad yr Hebre- aid yn Nghaoaan, Salmon a wobrwy- odd Rahab am ei gwaith, trwy ei phri- odi, yr hyn, gan nad pa cystal oedd efe, nìd oedd well nag a haeddai hi aiu ei hewyllysgarwnh; a'r hýn a ddyry i'r amgj'lchiad ddyddordeb di ail yw, mai o'r umdeb priodasol hwn y deilliodd y Gwaredwr; canys"Salmon a genedlodd Boaz o Rachah, a Boaz a genedlodd Obed | o Ruth, ac Obed a genedlodd Iesse, a j Iesse agenedlodd Dafydd frenin." (Mat. i i. 5, 6) j Er fod yr Israeliaid lawer llonyddach dan loshua, nac y buont dan Moses, eto, tymhor blin ac adfydus a gaed dan lywodraeth y barnwyr. Cafodd y wlad ei gorthrymu yn dost o bryd i bryd yn y cyfnod hwn gan freninoedd a gornies- wyr cymmydogaethol. Newyn hefyd a wnaeth ei ran yn yr amseroedd hyny; y cj'fan o herwydd gwrydiadau ac an- ffyddlondeb y genedl. A newyn mawr jn y wlad, Elimelech, gẃr urddasol o Bethlehem Iudah, gyda Naomi ei wraig, a dau o feibion, a adawsant Ganaan o gyfyngder i chwilio am nodded mewn gwlad estronol; wedi ymdaith o honynt drps amser, cj'rhaeddasant wlad Moab, yr hon a orweddai o'u blaen i'r Dwy- rain o Bethlehem. Nid hir y buont yma cyn i'w dau fab ymbriodi â Moab- esau, y naill â Ruth, a'r Uali âg Orpah. Yn mhen amser, Elimelech a fu farw, gan adael Naomi yn ddiswcwr, oddi eitbr nodded ei dau fab a'i merched yn nghyfraith, ond o'r hyn hefyd yr ym- ddifadwyd hi yn fuan, trwy i'w dau fab ddilyn eu tad i "fi'ordd yr holl ddaear;" a hi a adawyd yn unig a diymgeledd. Erbjui hyn yr oedd Canaan mewn mwyn- had o ddigonedd o fara, a Naomi wedi clyẁed y newydd da hwn, a benderfyn- odd ddychwelyd. Pan wybu ei merched yn nghyfraith ei bwriad hi, hwythau hefyd a benderfynasant adael Moab a'i dilyn hi i Ganaan; ond Naomi wedî pwyso yn ddyfal yr amgylchiadau, a'u cynghorodd i drigo yn eu gwlad, Ue y gallent ddysgwyl mwy o gyd-ymdeimlad nag yn mj sg estroniaid. Orpah a rodd- odd i fyny ei bwriad, ond Ruth ni fynai er dim ymadael â'i chwegr; ac ni wnaeth hyny er holl resymau Naomi er ei darbwjllo i roddi heibio ei bwriad. Ymddengysfod Ruth, uid yn uuig wedi penderfynu newid ei gwlad, ond ei chref- jdd hefyd. " Dy Dduw di fydd fy Nuw innau," &c. Pan ddaeth y weddw rin- weddol hon i Ganaan, yr oedd yn rhaid idcii arfer diwydrwydd er caffael bywiol- iaeth ; a chan ei bod yn awr yn dymhor cynheuaf, deehreuodd fyned allan i loffa, yr unig orthwyl a alhisai wneyd â dwj*- law moelion, yr unig offerynau yn ei meddiant, ac nid oedd ami ofn gwneyd defnydd o honynt. Cychwynodd Iluth allan i edrych am faes dan ddwylaw medelwyr, a dj'gwyddodd fod maes o'r fath yn ymyl Bethlehem, a Ruth a groes- odd y fagwj'r, ac a ddechreuodd ar ei gorchwyl. Perchenogy maes oedd \Vr urddasol o'r enw Boaz. Nid hir ỳ bu 10