Cylchgronau Cymru

94 HANESION. ESGORODD,— Ar ddydd Mercher, y 23ain o Ionawr diweddaf, Boneddiges Lewis Morris, Cyfreithiwr, o'r dref hon, ar Fab. Ar y lOfed o*r un mis, yn Ficerdy Trelech, yn y swydd hon, Boneddiges y Parch. D. S. Thoinas, ar Fab. Ar ddydd Gwener, yr 8fed o Chwefror, y Fon- ediliges Owen, o Orielton, swydd Benfro, ar Ferch. Ar ddydd Snl, y 3ycid o Chwefror, Mrs. Bowen, gwraig Mr. J. Bowen, Drysgolgoch, plwyf Clydau, swydd Benfro, ar Ferch. BU FARW,— Ar yr 8fed o Ionawr diweddaf, yn 25ain oed, Reuben Davies, Tanyrallt, Cribin, Ceredigion, a adwaenid wrth ei enw Barddonawl, " Prydydd y Coed," mewn Cyhoeddiadan gwahanol. Er nad oedd rydd oddiwrth feiau, fel pawb ereill, etto yr oedd yn wr ieuanc o dalentau cryfion iawn, ac o ehediadau neillduol niewn Prydyddiaeth, fel ag y mae yn adnabyddus i'r rhai a ddarllenasant ei waith. Nid wrth ryw feddylddrychan cyffredin y glynai, ond ehedai ei awen fifrwythlawn i ddewis y gwrth- ddrychau mwyafdewisol bob ainser. 'Oedd awdwr i lawer o Emynan, y rhai a brofant yn ddiaminheii- ol i'r byd, y buasai y gwr ieuanc hwn, pe cawsai fywyd ac iechyd, ac iddo werthfawrogi ei dalentau, yn uno'r dynion mwyaf doniol fel Prydydd, &c, yneiddydd. Nid iach oedd er ys blynyddau, gan y fogfa ; ond yn y tri mis olaf o'i fywyd, (druao a Reuben!) dyoddefodd gystudd neillduol iawn o drwm. Pregethodd y Parch. T. Gritfiths, Ciliau, ar ddydd ei gladdedigaelh, oddiar Bain. 5, 15, y rhan olaf. Reuben â'i awen a wy wodd ;—angeu Oer ingns a'i cwympodd ; Gwŷn awchns a'i gwanychodd, Culwae trist i'r clai a'i trôdd. Oedd Brydydd celr'ydd mewn càn,—a'iddoniau Yn ddyddanwch purlan ; Cerdd ddifai a luniai'u làn, Fel eurgainc o fol orgaa. Dystawodd,—mnd îs tywod,—yr awrhon, Yw'r irwas uchelglod ; Galar trwy'r fron o'r gwaelod I ni Feirdd yno ei fod. E gaewyd yn dragy wydd—ar awen O rywiog leferyild; Haf a ddaw, a hwyaf ddydd, A daw dail i doi dolydd, Ond o enan Reuben doniol—a gwych Ni ddaw gair byth bythol! Cawn oer waedd cŵyn ar ei ol, Gulon Brydydd glàn brawdol. Dan awyr un inwy diniwed—ni fu, Hyny'n faith oedd danbaid ; Uwch gwely a Iletty'r Haid, Nef anwyl, Naf, i'w enaid. Ar y 24ain o Hydref diweddaf, yn Orleans Newydd, yn yr America O^Ieddol, Charles, mab hynaf Mr. R. Sannderson, Argraffydd, o'r Bala. Cy;:imerwyd y gwr ieuanc hwn ymaith gan Glwyf y Geri, yn y23ain flwydd o'i oedran. Yr oedd yn feddiannol ar ddawn ac athrylith rhagorol, fel y tystia yr amrywiol gyfansodilion a adawodd ar ei ol. Ar ddydd Iau, y Ì4eg o Chwefror, 1833, wedi dy- oddef hir gystudd, Mr. Thomas Davies, Penyrallt, plwyf Penboyr, yn y swydd hon, yn 70 mlwydd oed. Ar ddydd ían, y 29ain o Ionawr, yn 90 mlwydd oed, Thomas Dafydd,cyweiriwresgidiau,Cwmblyn- boeth, er mawr alar i'w gyfeillion lliosog. Ar ddydd Mercher, yr lfleg o lonawr, yn 54 mlwydd oed, Mrs. Mary Bowen, gwraig Mr. Daniel Bowen, o'r Dugoed, yn mhlwyf Clydan, swydd Benfro. Ar y 24ain o Ionawr diweddaf, yn Ruthin, o'r parlys mad (apoplexy,) y Parch. Joíín Jones, gynt o Abertawe, er galar cytt'redinol i'w gyfeillion, a niferliosog o berthynasati. Ar y 12fed o'r un mis, yn Llongorsaf Penfro, yn 26oed, y Parch. Gabriel Devereaux, gweinidog y Bedyddwyr yn y lle hwnw, o'r darfodedigaeth ys- gyfeiniawl. Yr oedd yn ddyn ieuanc rhagorol iawn, ac yn berchenog ar alluoedd godidocach nà'r rhan fwyaf o'i gyfoedion ; hir y cofir am ei werth a'i ddefnyddioldeb, gyda galar «m ei golli, gan yr eglwys i'r hon y bn yn gweinidogaethu dros y pedair blynedd ddiweddaf. Ar nos Sul, y 27ain o Ionawr diweddaf, yn ei dý ei hnn yn HeoI-y-Felin, Aberdare, swydd For- ganwg, yn 68 mlwydd oed, y Parch. Thomas Evans, un o Wciuidogion yr Undodiaid, wedi afiechyd byr. Yr oedd efe yn un o'r Pregethwyr Undodaicld Cymreig cyutaf, a bu yn ddefnyddiol yn ei oes i sylfaenu rhai o'r cynnullcidfaoedd inwyaf blodeuog ag sydd gan yr enwad hwnw yn awr yn Neheubarth Cymru. Ýn y blynyddau gynt, Mr. Evans a anrhydeddid à gohebiaeth a pharch y Dr. Príestley, Dr. Price, Parch. Mr. Lindsey, Dr. Jebb, Dttg Graftou, Dr. Franklin, ac enwogion ereill, oddiwrth ba rai, mewn ystyriaeth o'i allu- oedd godidog, y derbyniodd roddion mawrion a gwerthfawr o lyl'iau. Fel llefarwr cyhoeddus, yr oedd yn hynod ddarbwyllgar, eglur, cryno, a chyin- helliadol; a'i resymau oeddyntyn wastad yn gryf- ion. Yr oedd yn feddiannol ar wybodaeth ragorol o'r ieithoedd Cymraeg a Saesonaeg, er fod ei lafar- iad o'r ddiweddaf yn cael ei ystyried gan rai bon- edigion mursenaidd yn hytrach yn clrwsgl. Trwy ei fod yn bleidiwr cadarn yn ei ddyddiau boreuol, o*r tybian poblogaidd prcsennol ar faterion gwlad- wriaethol, efe a ddenodd sylw yspiwyr Gweinidog- aetli y diweddar Mr. Pitt, a chafwÿd gan gymmyd- og, i ba un y dangosasai Mr. Evans lawer o gared- igrwydd, dyngn iddo ei glywed yn canu y Gân ìienrydd, yr hyn, yr amser hwnw, a ystyrid yn fradwriaeth. Y canlyniad fu iddo gael ei brofi gerbron y Barnwr Harding, a chafodd ei gospi â dwy flynedd o garchar yn Nghaerfyrddin, hcblaw sefyll yn wrthddrych o wawd yn y rhigod ; ac yn y cyfainser, ei deulu, yn cynnwys gwraig a naw o blant bycbain, y rhai oeddynt hnllol ymddibynol ar ei ddiwydrwydd ef am ei gynn.iliaeth, a daflwyd yn ddiymgeledd i fyw ar haelioni byd angharertig. Dywedir i'r gwr, ar dystiolaeth pa un y cawsid Mr. Evans yn euog, gyfaddef yn ol llaw, mal Judas gynt, iddo fradychu dyn gwirion a dieuog. Tra yr oedd Mr. Evans yn y carchar, efe a dderbyniodd anrheg o £20 oddiwrth Bendefig Seisnig, ynghyd â chasgliad gwerthfawr o Lyfrau Dnwinyddol. Trwy ei ddiwydrwydd efe a gasglodd Iaweroedd o hen lawysgrifau Cymreig. Yr oedd yn Fardd Cym- reig, hefyd, a'i Gasgliad bychan o Hymnau at add- oliad cyhoeddus, a fydd yn dystiolaeth barhaiis o'i fedrusrwydd. Ei amrywiol gyfansoddiadati ereill hefyd.yn gystal â'i gyfieithiadauo'r Saesnaeg, ydynt brofion diymwad o'i allnoedd godidog, ei ddiwyd- rwydel, ei ddysg, ei dduwioldeb, a'i ddefnyddiol- deb. Mewn cyl'eillach yr oedd bob ainser yn siriol, ac yn ymdrechu boddhan pawb o amgylch iddo; felag y bydd ei goffadwriaeth yn fendigedig, mewn byd ac eglwys, dros lawer o oesoedd. Ar forcu dydd Mawrth.y 19eg o'r mis diweddaf, yn 42 mlwydd oed, Mr. TÍiomasMorgan, gynt Cyll- idydd yn y dref hon. Ar ddydd Gwener, y 15fed o'r nn mis, Mrs. Owen, gwraig y Parch.'Sampson Owen, olfeiriad Cilfowyr, swỳdd Benfro. TRAMOR. TWRCI A'R AIFFT. Y mae rhyw obaith yn bresennol, y bvdd i'r amryson rhwng y gwledydd hyn eael ei derfynu cyn bo hir. Ymladdwyd brwydr bendíerfynol yn ddiweddar, gerllaw Koniah, yn Asia, yn mha un y llwyr ddymchwelwyd y Tyrciaid, er eu bod yn ddau mor lliosog â'r Aimiaid. Yr oedd "byr-gynghrair wcái fi